Πως να αντιμετωπίσετε τις δυσκολίες στην απώλεια βάρους
Σύμφωνα με προβλέψεις του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, μέχρι το 2015 περίπου 2,3 δισεκατομμύρια ενήλικες θα είναι υπέρβαροι και περισσότεροι από 700 εκατομμύρια παχύσαρκοι. Η παχυσαρκία οφείλεται κατά κύριο λόγο στην κατανάλωση μεγάλων ποσοτήτων φαγητού, γεγονός, το οποίο καθιστά τη σωστή διατροφή απαραίτητη για την απώλεια του περιττού βάρους.
Τα στοιχεία αυτά είναι ιδιαίτερα ανησυχητικά δεδομένου ότι το αυξημένο βάρος και η παχυσαρκία έχουν σοβαρές επιπτώσεις στην υγεία και αποτελούν μείζονα παράγοντα κινδύνου για χρόνιες ασθένειες, οι οποίες σε αρκετές περιπτώσεις οδηγούν ακόμα και στο θάνατο.
Κάποιες φορές όμως παθολογικοί, συμπεριφοριστικοί και άλλοι παράγοντες, παρεμβάλλονται στην προσπάθεια και δυσκολεύουν την απώλεια των παραπανίσιων κιλών. Αυτό συμβαίνει γιατί το σωματικό μας βάρος επηρεάζεται από διάφορα στοιχειά στον οργανισμό που είναι μεταβλητά όπως τους μυς, το λίπος, το γλυκογόνο και τα σωματικά υγρά. Έτσι υπάρχουν πολλοί παράγοντες που μπορεί να επηρεάσουν το βάρος μας με αποτέλεσμα η ένδειξη της ζυγαριάς να μην είναι αυτό που προσδοκούσαμε. Κάποιες από αυτές τις περιπτώσεις περιγράφονται και αναλύονται παρακάτω:
Εάν η δίαιτα γίνεται ταυτόχρονα με άσκηση πολύ πιθανό η ζυγαριά να μην δείχνει την αντίστοιχη απώλεια βάρους.
Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι η άσκηση κάνει τους μυς να αποθηκεύουν υδατάνθρακες με την μορφή γλυκογόνου, διαδικασία που οδηγεί και σε κατακράτηση νερού μέσα στον μυ η οποία μπορεί να φτάσει έως και 1-2 κιλά. Μετά από 4-5 εβδομάδες άσκησης η απώλεια κιλών θα είναι εμφανής τόσο εξαιτίας της δίαιτας όσο και τις άσκησης.
Καταναλώνετε πολύ μεγάλη ποσότητα αλατιού.
Η συνιστώμενη ημερήσια πρόσληψη σε αλάτι δεν πρέπει να ξεπερνά τα 6 γρ. ( 1 κουταλάκι του γλυκού).
Το βάρος σας είναι φυσιολογικό και ο οργανισμός σας αντιστέκεται στην απώλεια βάρους προστατευτικά.
Πολλές φορές, παρόλο που το βάρος μας είναι μέσα στα φυσιολογικά πλαίσια επιθυμούμε να χάσουμε κάποια κιλά για να διάφορους λόγους. Συχνά όμως ο οργανισμός μας αντιστέκεται σε αυτή τη προσπάθεια καθώς την αντιλαμβάνεται σαν μια κατάσταση διαταραχής της ισορροπίας του οργανισμού. Έτσι παρατηρείται ότι τα άτομα που θέλουν να χάσουν μόνο 2-3 κιλά δυσκολεύονται πιο πολύ από άτομα που πρέπει να χάσουν πάνω από 10 κιλά. Η άσκηση μπορεί να μας βοηθήσει σε αυτή τη περίπτωση καθώς η σωματική δραστηριότητα θα αυξήσει τις καύσεις του οργανισμού.
Δεν ακολουθείτε διαιτολόγιο που περιλαμβάνει μικρά και συχνά γεύματα.
Έρευνες έχουν δείξει ότι τα συχνά και ισορροπημένα γεύματα αυξάνουν τον Βασικό Μεταβολικό Ρυθμό άρα και τις καύσεις. Επιπλέον, τα συχνά γεύματα δεν επιτρέπουν αυξομειώσεις των επιπέδων του σακχάρου και της ινσουλίνης που αποτελούν ρυθμιστή της όρεξης μέσω βιοχημικών μεταβολικών διαδικασιών.
Ακολουθείτε φαρμακευτική αγωγή που προκαλεί αύξηση βάρους.
Κάποια από αυτά τα φάρμακα είναι τα κορτικοστεροειδή, τα αντικαταθλιπτικά και τα αγχολυτικά. Αν πρέπει να παίρνετε ένα φάρμακο για μεγάλο χρονικό διάστημα και δυσκολεύεστε να χάσετε βάρος, συζητήστε με το γιατρό σας.
Αντιμετωπίζετε ορμονικές διαταραχές.
Ο βαθμός στον οποίο επηρεάζουν εξαρτάται τόσο από τη βαρύτητα της διαταραχής όσο και από τις ιδιαιτερότητες του κάθε οργανισμού.
Σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών: χαρακτηρίζεται από την ύπαρξη κυστών στο κάτω μέρος των ωοθηκών και προκαλεί διαταραχή της έμμηνου ρύσης, ακμή, αύξηση βάρους καθώς επίσης και δυσκολία την απώλεια βάρους. Για την αντιμετώπιση του, είναι απαραίτητη η υιοθέτηση υγιεινών διατροφικών συνηθειών, η σταδιακή απώλεια βάρους και σε κάποιες περιπτώσεις η λήψη φαρμακευτικής αγωγής (συνήθως αντισυλληπτικά).
Υπερινσουλιναιμία: τα αυξημένα επίπεδα ινσουλινης στο αίμα διευκολύνουν την εναπόθεση λίπους, ενώ αναστέλλουν μερικώς την κινητοποίηση αποθηκευμένου λίπους για την παραγωγή ενέργειας. Ωστόσο, λαμβάνοντας την κατάλληλη θεραπεία ρυθμίζονται τα επίπεδα γλυκόζης, άρα και της ινσουλίνης με αποτέλεσμα να αποκαθίσταται και η ικανότητα απώλειας βάρους.
Υπερανδρογοναιμία: ορίζεται από υψηλές τιμές ανδρογόνων και κυριως τεστοστερόνης στο αίμα. Εκτός από τη δυσκολία στην απώλεια βάρους, το συχνότερο σύμπτωμα είναι η αυξημένη τριχοφυία.
Υποθυρεοειδισμός: η μειωμένη λειτουργία του θυρεοειδούς αδένα (και κατ’ επέκταση τα μειωμένα επίπεδα των θυρεοειδικών ορμονών) έχει άμεση αρνητική επίπτωση στο βασικό μεταβολισμό και στις καύσεις του οργανισμού. Με την έναρξη της θεραπείας και τη ρύθμιση των θυρεοειδικών ορμονών, ο μεταβολισμός επανέρχεται στο φυσιολογικό του ρυθμό.
Έντονο άγχος
Οι έντονοι ρυθμοί ζωής που ακλουθούμε προκαλούν γενικά ένα άγχος. Υπάρχουν όμως άτομα που βιώνουν το στρες πιο έντονα σε σχέση με άλλα άτομα. Το άγχος όπως και η έλλειψη ύπνου πυροδοτούν στον οργανισμό μια σειρά από αντιδράσεις που έχουν σαν σκοπό την επιβίωση του. Έτσι ο οργανισμός αρχίζει να αποθηκεύει καύσιμα μειώνοντας το μεταβολισμό και εκκρίνοντας ορμόνες ( κορτιζόλη) που προκαλούν τη συσσώρευση λίπους στη περιοχή της κοιλιάς.
Εμμηνόπαυση
Κατά την εμμηνόπαυση ο μεταβολισμός του οργανισμού μας επιβραδύνεται ενώ ταυτόχρονα συμβαίνουν διάφορες ορμονικές αλλαγές που μπορεί να μας αυξήσουν το αίσθημα της πείνας, να μας προκαλέσουν κατάθλιψη ή και κακό ύπνο Έτσι οι γυναίκες που μπαίνουν στην εμμηνόπαυση συχνά μπορεί να αυξήσουν το σωματικό τους βάρος εάν δεν προσαρμόσουν τον τρόπο ζωής τους ανάλογα με τις αλλαγές που συμβαίνουν στο σώμα τους. Οπότε η μείωση της πρόσληψης των θερμίδων σε συνδυασμό με αύξηση της φυσικής δραστηριότητας πρέπει να χαρακτηρίζει όσες γυναίκες είναι στην εμμηνόπαυση.
Δυσκοιλιότητα
Εμφανίζεται συχνά με την έναρξη ενός χαμηλού σε θερμίδες σχήματος διατροφής και οφείλεται στο μειωμένο όγκο της προσλαμβανόμενης τροφής και στη μειωμένη πρόσληψη λίπους. Η λύση σε αυτό το πρόβλημα, δίνεται με ένα πρόγραμμα διατροφής ενισχυμένο σε φυτικές ίνες.
Μειωμένη φυσική δραστηριότητα
Τα άτομα με μειωμένη φυσική δραστηριότητα, λόγω του ότι καταναλώνουν μικρή ποσότητα ενέργειας, χρειάζονται αντίστοιχα και μικρή πρόσληψη ενέργειας, προκειμένου να διατηρήσουν το βάρους τους. Αυτό όμως έχει σαν αποτέλεσμα τόσο την εύκολη πρόσληψη βάρους όσο και τη δυσκολία στην απώλεια βάρους, καθώς δεν υπάρχουν σημαντικά περιθώρια για τη μείωση των θερμίδων που καταναλώνονται σε ημερήσια βάση (ένα ασφαλές διαιτολόγιο δεν πρέπει να πέφτει κάτω από τις 1000 θερμίδες ημερησίως).
Συνεχής αυξομείωση βάρους
H συχνή αυξομείωση του βάρους ευθύνεται για τη σημαντική απώλεια μυικού ιστού, αφού η ποσότητα που χάνεται μαζί με τα κιλά δεν επανέρχεται με την επαναπρόσληψη τους. Δεδομένου ότι όσο περισσότερη μυική μάζα έχουμε, τόσο πιο αυξημένος είναι ο μεταβολισμός μας, η παραπάνω κατάσταση προκαλεί τη μείωση του τελευταίου. Έτσι σταδιακά γίνεται όλο και πιο δύσκολο να ελαττώσουμε το βάρος μας.
Εξαντλητικές δίαιτες
Όταν ο οργανισμός στερείται απότομα την τροφή, μαθαίνει να αποταμιεύει «καύσιμα»(γλυκόζη), για να μπορεί να ανταπεξέλθει στις ζωτικές του λειτουργίες. Με τις εξαντλητικές δίαιτες το βάρος χάνεται, αλλά όταν αρχίσει να προσλαμβάνεται πάλι τροφή ο οργανισμός συνεχίζει να αποθηκεύει γλυκόζη, με αποτέλεσμα να επανέρχονται τα κιλά που χάθηκαν, και ακόμη περισσότερα.
Σπυροπούλου Ιωάννα | Διαιτολόγος-Διατροφολόγος Χαροκοπείου Πανεπιστημίου Αθηνών | CME Endocrine Emergencies. Harvard Medical School
