Τα πρώτα χρόνια της ζωής του παιδιού είναι καθοριστικά για την ψυχική και συναισθηματική ανάπτυξη του παιδιού. Είναι τα χρόνια που εδραιώνονται βασικά πρότυπα συναισθηματικής σύνδεσης που θα παίξουν καθοριστικό ρόλο στις μετέπειτα σχέσεις του. Ποιος μπορεί να είναι ο ρόλος του πατέρα στην αρχή της ζωής του παιδιού;
Όταν μιλάμε για την ανατροφή ενός παιδιού, συναντάμε πολλές πληροφορίες και εμπειρίες για το ρόλο της μητέρας. Και αυτό είναι έως ένα βαθμό αναμενόμενο μιας και η εγκυμοσύνη και ο θηλασμός δίνουν ένα βιολογικό προβάδισμα στη γυναίκα όσο αναφορά στην ανατροφή του παιδιού. Ωστόσο, η ορμόνη που η φύση χρησιμοποιεί για να βρει το μωρό την αγάπη και τη φροντίδα που χρειάζεται, η ωκυτοκίνη, δεν είναι αποκλειστικά μητρικό προνόμιο. Έχει φανεί ερευνητικά ότι τα επίπεδα της ορμόνης αυτής αυξάνονται στον πατέρα, όταν πλησιάζει στο τέλος στης εγκυμοσύνης αλλά και κατά την αλληλεπίδραση με το μωρό. Όσο περισσότερο αλληλεπιδρά ο πατέρας με το μωρό, η ωκυτοκίνη τον ενθαρρύνει να ασχολείται με την καθημερινή φροντίδα του μωρού και να ενδιαφέρεται για μεγαλύτερη φυσική επαφή με την μητέρα. Από τη φύση παρέχεται ένας τρόπος για τον πατέρα να αφοσιώνεται και να παίρνει ικανοποίηση από τη συμμετοχή του στην ανατροφή του παιδιού.
Στους πρώτους μήνες της ζωής του μωρού, ο πατέρας μπορεί να αισθανθεί ότι δεν χωράει στη σχέση μητέρας – βρέφους και να είναι διστακτικοί να κρατούν και να φροντίζουν το βρέφος. Οι πατέρες όμως έχουν έναν ιδιαίτερο τρόπο να δένονται με το παιδί και τα παιδιά έχουν ανάγκη από αυτό το είδος συναισθηματικού δεσμού. Έρευνες δείχνουν ότι όταν ο πατέρας έχει την ευκαιρία και ενθαρρύνεται να πάρει ενεργό ρόλο στην φροντίδα του μωρού μπορεί να είναι εξίσου σημαντικός για το μωρό όσο και η μητέρα. Ο πατέρας μπορεί να είναι λιγότερο αυτόματος στις αντιδράσεις του και πιθανά πιο αργός σε σχέση με τη μητέρα αλλά είναι ικανός να χτίσει έναν βαθύ συναισθηματικό δεσμό ήδη από τις πρώτες μέρες της ζωής του παιδιού. Παρότι τα μωρά γεννιούνται με την έμφυτη τάση να δημιουργούν έναν στενό συναισθηματικό δεσμό με ένα άτομο, συνήθως τη μητέρα, με το πέρασμα του χρόνου διευρύνεται το δίκτυο δεσμών και συμπεριλαμβάνεται ο πατέρας και άλλοι στη ζωή του.
Η μητέρα μπορεί και οφείλει να προάγει ενεργά το συναισθηματικό δεσμό με τον πατέρα. Οι μπαμπάδες είναι πολύ καλοί στο να ανακουφίζουν τα μωρά, να τα κάνουν μπάνιο, να τα ντύνουν ή να τους αλλάζουν την πάνα. Ακόμα, έχουν ιδιαίτερους τρόπους να αλληλεπιδρούν και να παίζουν με το μωρό και χρειάζεται να τους αναγνωρίζεται και να ενθαρρύνονται γι αυτό. Μπορεί και να αναζητήσουν τη φροντίδα από τον πατέρα και αυτό δημιουργεί έναν ιδιαίτερο δεσμό μεταξύ τους που είναι ιερός. Συνήθως μέχρι τα 2 – 3 αλλά πιθανά και αργότερα, ανάλογα με την ιδιοσυγκρασία του παιδιού, αναζητούν τη μητέρα για την ανακούφιση της δυσφορίας τους αλλά αυτό αποτελεί ένα φυσιολογικό αναπτυξιακό πρότυπο. Αργά ή γρήγορα θα δημιουργηθεί και ο δεσμός με τον πατέρα που θα χτίσουν μαζί αναμνήσεις ζωής.
Έρευνες δείχνουν ότι ο βαθμός κοντινής σχέσης του πατέρα καθορίζει την πιθανότητα των εφήβων να εμπλακούν σε επικίνδυνες συμπεριφορές, όπως το αλκοόλ, η επικίνδυνη οδήγηση, η χρήση ουσιών κα. Όσο πιο κοντά είναι ο πατέρας στο παιδί, τόσο μικρότερος είναι ο κίνδυνος στην εφηβεία να αντιμετωπίσει τον κίνδυνο εξάρτησης. Η κοντινή σχέση με τη μητέρα έχει φανεί να μην επηρεάζει αυτήν την πιθανότητα.
Στην κοινωνία μας, μεγαλώνουμε τα αγόρια μας με τον φόβο μήπως η πολλή φροντίδα και αγάπη τα αλλοιώσει και τα κάνει εξαρτημένα και ευαίσθητα. Ο κώδικας ακόμα και της γλώσσας που χρησιμοποιούμε προς ένα αγόρι διαφέρει από το κορίτσι και συνοδεύεται από ηθικές αρχές σχετικά με τη συμπεριφορά τους. Αυτό μαθαίνει στα αγόρια πώς να αποσυνδέονται από τα συναισθήματά τους, να γίνονται λιγότερο ευαίσθητα και περισσότερο επιθετικά. Οι γονείς μπορεί να χαϊδεύουν λιγότερο το αγόρι τους, βάζοντας ένα ακόμα εμπόδιο στο να γίνει ένας ελεύθερος, ανεξάρτητος και συναισθηματικά ασφαλής ενήλικας. Το αγόρι θα γίνει αργότερα ένας πατέρας και χρειάζεται να έχει λάβει τα εφόδια και να έχει αποκτήσει τις δεξιότητες να φροντίσει και να μεγαλώσει τα δικά του παιδιά.
Ο μητρικός ρόλος όσο και ο πατρικός δεν είναι ανταγωνιστικοί ως προς τη σημασία τους, χρειάζεται να αλληλοσυμπληρώνονται και να βρίσκονται σε ισορροπία για την υγιή ψυχοκοινωνική και συναισθηματική ανάπτυξη του παιδιού.
