Πιστεύω βαθιά πως το φυσικό ειναι και το καλύτερο. Αυτό μπορεί να βρει εφαρμογή σε πάμπολλα παραδείγματα. Το χρώμα των μαλλιών, το χρώμα των ματιών, τη διατήρηση του φυσικού περιβάλλοντος, τη γοητεία του αυθορμητισμού. Σήμερα θα μοιραστώ τις σκεψεις και την εμπειρία μου για την εφαρμογή που βρίσκει το φυσικό στην εισαγωγή των στερεών τροφών στα βρέφη, αλλά και στην περαιτέρω σχέση που χτίζει το παιδί με την τροφή.
Γύρω στην ηλικία των 6 μηνών συνήθως ξεκινάει ο εμπλουτισμός της μεχρι τότε κατ’αποκλειστικότητα «γαλακτερής» διατροφής του βρέφους με άλλες τροφές. Το χρονικό σημείο που θα συμβεί αυτό σε κάθε παιδί διαφέρει, καθώς υπάρχουν προϋποθέσεις που θα καλυφθούν σε διαφορετικό χρόνο από το κάθε παιδί. Για να ξεκινήσει η εισαγωγή των στερεών τροφών χρειάζεται το παιδί να μπορεί να στηρίζει το κεφάλι του και να μπορεί να κάθεται ικανοποιητικά σε καρεκλάκι ειδικό για το φαγητό. Επίσης είναι πολύ σημαντικό να δείχνει ενδιαφέρον για τις τροφές όταν βλέπει τα μέλη της υπόλοιπης οικογένειας να τρώνε. Αν όλα αυτά συμβαίνουν, τότε έχει έρθει η κατάλληλη στιγμή να περάσουμε στην επόμενη φάση. Κάθε παιδί όπως και κάθε ενήλικας έχει τα προσωπικά του γούστα στις γεύσεις, στην ποσότητα που χρειάζεται να φάει για να νιώσει κορεσμό καθώς και στο πότε θα καταναλώσει τροφή. Ένα μωρό είναι αδύνατο πρακτικά να μας επικοινωνήσει με λέξεις το αν, τι και πόσο θέλει να φάει. Έτσι ξεκινάει το άγχος πολλών μαμάδων για το αν το παιδι χορταίνει, αν τρώει αυτά που χρειάζεται για να αναπτυχθεί και φυσικά το να μην πνιγεί.
Υπάρχει η κλασσική μέθοδος που ακολουθείται κατα κόρον στη χώρα μας που περιλαμβάνει την άλεση των τροφών και το τάισμα του παιδιού με κουτάλι και υπάρχει και η μέθοδος baby led weaning στην οποία οι τροφές δίνονται στο μωρό κομμένες σε κατάλληλο μέγεθος ώστε να μπορεί να τις πιάσει με τα χεράκια του αλλά και να αποφεύγεται ο κίνδυνος πνιγμού.
Όποια μέθοδο κι αν αποφασίσει να ακολουθήσει κάθε γονιός, το σημαντικό είναι να έχει σαν γνώμονα τον αποδέκτη, δηλαδή το μωρό. Το μωρό όπως και κατα τη διάρκεια του θηλασμού ή του ταϊσματος απο το μπιμπερό δείχνει πόσο και αν θέλει να πιεί γάλα. Έτσι επικοινωνεί και με το άτομο που του προσφέρει την τροφή ή το απλά το επιβλέπει ή τρώει μαζί του για το αν και πόσο θέλει να φάει.
Η βρεφική ηλικία είναι η φάση στην οποία το παιδί αναπτύσσει συναισθήματα που βασίζονται στη σταθερότητα και την ασφάλεια του περιβάλλοντός του και αναλόγως δημιουργείται σχέση εμπιστοσύνης είτε δυσπιστίας. Για παράδειγμα, το να εναλλάσσεται συνεχώς ο/η τροφός (το άτομο που ταϊζει το βρέφος), εμποδίζει τη δημιουργία συναισθημάτων σταθερότητας και ασφάλειας, δυσκολεύοντας πολύ την εδραίωση της σχέσης εμπιστοσύνης. Το παιδί που δεν σιτίζεται από ένα ή δύο συγκεκριμένα άτομα κατά τη βρεφική και, πιθανώς, την νηπιακή ηλικία (μετά τον 1ο χρόνο ζωής), έχει αυξημένες πιθανότητες να αναπτύξει μια διαταραγμένη σχέση με το φαγητό και να το συνδέσει με δυσάρεστα συναισθήματα, όπως αυτά της ανασφάλειας και της έλλειψης εμπιστοσύνης.
Οι συνήθεις τακτικές για να «ξεγελάσουν» το παιδί και να φάει όλο το φαγητό του είναι ο αντιπερισπασμός με κάποιο παιδικό τραγουδάκι, ή να του δείξουν να κοιτάξει κάπου αλλού ωστέ να αποσπαστεί η προσοχή του και να το «μπουκώσουν» ή η χρήση του κινητού, του τάμπλετ ή της τηλεόρασης με τον ίδιο σκοπό. Τη διάσπαση της προσοχής του, την υπέρβαση των δικών του ορίων για το πόσο και αν θέλει να φάει και όλα αυτά εν τέλει συμβαίνουν λόγω ανασφάλειας και φόβου του γονιού ή του τροφού για το αν το παιδί προσλαμβάνει αυτά που χρειάζεται καθώς και την επιθυμία να έχουν τον πλήρη έλεγχο γύρω από το παιδί. Δεν εμπιστεύεται, δηλαδή, η μάνα ή ο/η τροφός τη φυσιολογία της πείνας του παιδιού, δεν αναγνωρίζει τα σημάδια που αυτό εκδηλώνει για να κάνει φανερή την πείνα του και τον κορεσμό του και μ’αυτόν τον τρόπο τελικά το καταργεί, το ακυρώνει. Αυτό είναι κάτι που δυσκολεύει την εδραίωση μιας σχέσης εμπιστοσύνης.
Το τρώω είναι μια συμπεριφορά που στο ξεκίνημα της ζωής του ανθρώπου ακολουθεί τους ίδιους απλούς και αυθόρμητους κανόνες με την ανάγκη μας να ουρήσουμε. Θέλουμε να ουρήσουμε και το κάνουμε χωρίς κάποια άλλη ενδιάμεση, περίπλοκη συλλογιστική πορεία. Έτσι είναι και η συμπεριφορά του τρώω στην αρχή της ζωής ενός ανθρώπου. Στα πρώτα χρόνια της ζωής μας όμως, αρχίζουμε να εκπαιδευόμαστε από το περιβάλλον μας για κοινωνικούς κανόνες που διέπουν τη συμπεριφορά του τρώω, χωρίς αυτό να σημαίνει οτι είναι και βοηθητικοί οι κανόνες αυτοί. Όποιος κανόνας θυσιάζει στο βωμό του πρέπει και του φαίνεσθαι την καλή σχέση με το σώμα μας, τις λειτουργίες του και το φαγητό μας, δεν μου ακούγεται ιδιαίτερα χρήσιμος. Το αντίθετο θα έλεγα. Κι έτσι χρόνια μετά, ενήλικες πλέον, έρχονται άνθρωποι στα γραφεία μας, οι οποίοι απλά εκπαιδεύτηκαν απο το περιβάλλον τους αφύσικα. Κόντρα δηλαδή στο φυσικό. Εκφράσεις του τύπου «τα καλά παιδιά τρώνε όλο το φαγητό τους», «η τελευταία μπουκιά είναι η δύναμή σου», «δεν τρως το φαγητό σου και τα καημένα τα παιδάκια στην Αφρική πεινάνε» είμαι σίγουρη οτί κάτι θα σας θυμίζουν. Πόσο κόντρα και αφύσικο είναι να φας ενώ δεν πεινάς άλλο για να ικανοποιήσεις κάποιον άλλο; Και πώς άραγε μπορούν να χορτάσουν τα παιδάκια στην Αφρική αν εδώ μπουκωθεί το δικό μου παιδί;
Ζούμε στην Ελλάδα. Μια χώρα που το φαγητό έχει τεράστια δύναμη μέσα και έξω από την οικογένεια. Με το φαγητό δέιχνουμε την αγάπη και το νοιάξιμο, με τη στέρηση φαγητού δείχνουμε την τιμωρία και την μη αποδοχή. Την ώρα που τρώμε το μεσημεριανό φαγητο, συζητάμε για το τι θα φάμε το βράδυ! το φαγητό έχει τεράστια δύναμη μέσα και έξω από την οικογένεια. Με το φαγητό δέιχνουμε την αγάπη και το νοιάξιμο, με τη στέρηση φαγητού δείχνουμε την τιμωρία και την μη αποδοχή. Την ώρα που τρώμε το μεσημεριανό φαγητο, συζητάμε για το τι θα φάμε το βράδυ!
Προσωπική μου επιθυμία είναι το παιδί μου, που πριν λίγες μέρες συμπλήρωσε το πρώτο έτος ζωής του, να μπορεί να εξερευνήσει και να ανακαλύψει το φαγητό του (που είναι ένα μέρος του κόσμου του), να καταναλώσει όσο και όταν θέλει να φάει και μέσα από αυτό να αισθανθεί ασφαλές με το περιβάλλον (οτι του παρέχεται αυτό που χρειάζεται όταν το χρειάζεται), αλλά και ικανό για τα επιτεύγματά του (οτι καταφέρνει να τραφεί και να επιλέξει μόνο του). Μου εύχομαι να σέβομαι τις ανάγκες του και να το εμπιστεύομαι.
Εμπιστευτείτε το παιδί σας και αφήστε το να επιλέξει. Θα σας εκπλήξει με το πόσο καλά ξέρει τι είναι καλύτερο για εκείνο.
Τα πιό ορθά πράγματα είναι αυτά που έρχονται φυσικά. Πόσο φυσικό είναι, άραγε, να ορίζει κάποιος τρίτος την ποσότητα και το χρόνο κατανάλωσης της τροφής που θα φάει κάποιος άλλος; Εμπιστευτείτε το παιδί σας.
