Ως διατροφολόγος, έρχομαι συχνά αντιμέτωπη με το «παράπονο» των πελατών – ασθενών μου όσον αφορά το δείκτη της ζυγαριάς. «Γιατί δε δείχνει παρακάτω, αφού εγώ το νιώθω στα ρούχα μου;». Ένα νόμισμα έχει πάντα δύο όψεις. Στο νόμισμα που λέγεται «απώλεια βάρους» η μία όψη αφορά τα κιλά δηλαδή το σωματικό μας βάρος και η άλλη τις «διαστάσεις» μας, δηλαδή το πως φαινόμαστε εξωτερικά. Και τα δυο μεγέθη μπορούν να μετρηθούν με τη χρήση της ζυγαριάς και της μεζούρας αντίστοιχα. Ποιο είναι αυτό που έχει σημασία τελικά; Το νούμερο της ζυγαριάς ή το νούμερο του τζιν μας;
Ισοζύγιο ενέργειας:
Το να χάνει κανείς βάρος είναι μία σχετικά απλή, σχεδόν, αλλά όχι απόλυτα, «μαθηματική» διαδικασία.
Όταν προσλαμβάνουμε λιγότερη ενέργεια (θερμίδες) από αυτή που καταναλώνουμε τότε το σωματικό μας βάρος μειώνεται (αρνητικό ισοζύγιο ενέργειας). Στην αντίθετη περίπτωση το σωματικό βάρος αυξάνεται (θετικό ισοζύγιο ενέργειας).
Και όταν οι θερμίδες που καταναλώνουμε είναι ίσες με τις θερμίδες που καίμε τότε το σωματικό βάρος διατηρείται στα κιλά που είναι. Συνεπώς για να χάσουμε κιλά πρέπει είτε να μειώσουμε την πρόσληψη τροφής ή να αυξήσουμε την κατανάλωση ενέργειας μέσω της άσκησης ή ακόμα καλύτερα και τα δύο μαζί.
Απώλεια πόντων:
Στην αρχή της προσπάθειας μας υπάρχει μια αναλογική μείωση κιλών και πόντων. Η μείωση του βάρους επέρχεται από μείωση λίπους, γλυκογόνου, νερού και μυϊκού ιστού. Στόχος κάθε προγράμματος απώλειας βάρους θα πρέπει να είναι η όσο το δυνατό μεγαλύτερη μείωση του σωματικού λίπους και η διατήρηση των υπολοίπων. Όσο μεγαλύτερο ποσοστό λίπους χάνουμε τόσο περισσότερο θα ελαττωθούν και οι πόντοι μας με ορατή βελτίωση τόσο της εμφάνισης όσο και της υγείας μας.
Προκειμένου να εξασφαλίσουμε τη μεγαλύτερη δυνατή απώλεια λίπους θα πρέπει να ακολουθήσουμε ένα μακροπρόθεσμο ισορροπημένο πρόγραμμα διατροφής και παράλληλα να γυμναζόμαστε. Η διατροφή μας θα πρέπει να είναι φτωχή σε κορεσμένο λίπος (π.χ. τηγανιτά φαγητά) και απλούς υδατάνθρακες (π.χ. ζάχαρη) ενώ θα περιλαμβάνει αρκετούς σύνθετους υδατάνθρακες (π.χ. μακαρόνια, ρύζι, πατάτες), πρωτεΐνες υψηλής βιολογικής αξίας (π.χ. αυγά, γαλακτοκομικά, κοτόπουλο) και πολλές φυτικές ίνες (π.χ. φρούτα, λαχανικά). Η καλή ενυδάτωση κρίνεται επίσης απαραίτητη με σκοπό την αποβολή τοξινών απο τον οργανισμό. Η ταυτόχρονη αερόβια άσκηση συμβάλει στην καύση του λίπους ενώ οι ασκήσεις με τη χρήση αντιστάσεων συντελούν στη διατήρηση της μυικότητας.
Δίαιτες για γρήγορα αποτελέσματα:
Οι γρήγορες δίαιτες που υπόσχονται άμεσα αποτελέσματα (πολλές φορές 3 – 4 κιλά την εβδομάδα) συνεπάγονται μεγάλη απώλεια μυϊκού ιστού. Η απώλεια των κιλών είναι θεαματική αλλά η διαφορά στο σώμα δεν είναι ιδιαίτερα αισθητή.
Η φυσιολογική απώλεια σωματικού λίπους φτάνει το 0,5 έως 1 κιλό την εβδομάδα. Η απώλεια όμως αυτή είναι εμφανής στο σώμα. Αρκεί να αναλογιστούμε πως το ειδικό βάρος του λίπους είναι μικρό. Έτσι η απώλεια έστω και 0,5 κιλού λίπους προκαλεί μείωση πόντων. Να σημειωθεί πως το λίπος είναι αποθηκευμένο στις λεγόμενες λιποαποθήκες του σώματος ή τα κοινώς γνωστά – «ψωμάκια». Με τη μείωση του λίπους λοιπόν οι πόντοι στις επίμαχες περιοχές μειώνονται και το σώμα δείχνει πιο αρμονικό. Όταν λοιπόν το βάρος χάνεται σταδιακά και με ταυτόχρονη άσκηση εξασφαλίζεται απώλεια μεγαλύτερου ποσοστού λίπους από τα σημεία όπου είναι αποθηκευμένο.
«Κόλλησε» η ζυγαριά:
Ακολουθώντας ένα πρόγραμμα διατροφής για μεγάλο χρονικό διάστημα ο ρυθμός απώλειας βάρους σταδιακά μειώνεται. Από ένα σημείο και μετά η ζυγαριά μας κυλάει με αργό ρυθμό ή μπορεί ακόμα και να κολλήσει. Και αυτό είναι το σημείο που οι περισσότεροι τα παρατάνε! Η διαδικασία όμως αυτή είναι απόλυτα φυσιολογική και αποτελεί προσαρμοστικό μηχανισμό του οργανισμού μας. Οι αλλαγές στο βάρος είναι μικρές ή και μηδαμινές αλλά η εικόνα του σώματος αλλάζει. Οι πόντοι εξακολουθούν να μειώνονται γιατί το σωματικό λίπος ελαττώνεται έστω και αργά. Αρκεί να αναφέρουμε πως 100γρ λίπους καταλαμβάνουν υπολογίσιμο όγκο στο σώμα μας. Έτσι μπορεί η ζυγαριά μας να είναι μόλις 100γρ κάτω αλλά το τζιν μας είναι πιο άνετο.
Αύξηση της μυικής μάζας:
Τα άτομα που γυμνάζονται εντατικά και τηρούν ένα πρόγραμμα διατροφής, μπορεί να δουν το εξής παράδοξο. Ο δείκτης της ζυγαριάς να ανεβαίνει ενώ οι πόντοι μειώνονται. Αυτό δικαιολογείται αν αναλογιστούμε την αύξηση του μυϊκού ιστού λόγω της άσκησης με την ταυτόχρονη μείωση του λιπώδους ιστού που συντελείται.
Συμπερασματικά, τα άτομα που ακολουθούν «ποιοτική» διατροφή και ασκούνται συστηματικά αυξάνουν τις πιθανότητές τους να χάσουν περισσότερους πόντους αναλογικά με τα κιλά τους και να βελτιώσουν την εικόνα τους. Αυτό που έχει μεγαλύτερη σημασία βέβαια είναι το πόσο υγιές και συμμετρικό είναι ένα σώμα και όχι το απόλυτο νούμερο της ζυγαριάς.
