Αρώνια

Η αρώνια έχει κερδίσει το ενδιαφέρον του κοινού και της επιστημονικής κοινότητας τα τελευταία χρόνια καθώς εντάσσεται στην άτυπη κατηγορία των superfoods, των τροφίμων, δηλαδή, αυτών που συσσωρεύουν πληθώρα θρεπτικών συστατικών ωφέλιμων για την υγεία.

Παρακάτω ακολουθεί μια αναλυτική περιγραφή του φυτού και των καρπών του, καθώς και των μέχρι τώρα δεδομένων που έχουμε για την θρεπτική του αξία και την πιθανή προστατευτική του δράση στην υγεία του ανθρώπου.

Μερικές πληροφορίες για την αρώνια

Η αρώνια αποτελεί έναν φυλλοβόλο θάμνο που φτάνει περίπου τα 3 μέτρα σε ύψος και ευδοκιμεί σε δάση και έλη καθώς χρειάζεται αρκετό νερό. Έχει τρεις διακριτές ποικιλίες με διαφορετικό χρώμα καρπών (κόκκινους, μωβ και σκούρους μωβ) με την ποικιλία που δίνει το πιο σκούρο χρώμα καρπών να είναι και η πιο ενδιαφέρουσα από διατροφικής άποψης (Aronia Melanocarpa). Παρ’ ότι το φυτό προήλθε αρχικά από την Βόρεια Αμερική, έχει καλλιεργηθεί εκτενώς και στην Ευρώπη και Ασία (ήδη από το 1940 στη Ρωσία και από το 1950 και σε άλλες χώρες της Ευρώπης), ενώ μάλιστα θα μπορούσαν να υπάρξουν και εμπορικά οφέλη από την παραγωγή της στη χώρα μας. Οι καρποί της ωριμάζουν και είναι έτοιμοι προς συγκομιδή κατά την περίοδο του Αυγούστου και αρχών Σεπτεμβρίου.

Ο καρπός της αρώνια είναι αρκετά ξινός και στυφός με άρωμα πικραμύγδαλου αν καταναλωθεί ωμός, ωστόσο με την κατάλληλη επεξεργασία μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την παρασκευή γλυκών, μαρμελάδων, ζελέ αλλά και χυμών, κρασιού και λικέρ. Τέλος, χρησιμοποιείται και ως πρόσθετο τροφίμων.

Αρώνια: Ποια είναι η θρεπτική της αξία;

Οι καρποί της αρώνιας είναι, όπως τα περισσότερα μούρα, πλούσιοι σε αντιοξειδωτικά συστατικά, και συγκεκριμένα σε ανθοκυανίνες και προκυανιδίνες τα οποία αποτελούν και τα δραστικά συστατικά των μύρτιλων και του εκχυλίσματος σταφυλιού. Οι ανθοκυανίνες έχουν επιδείξει αντιφλεγμονώδη, αντικαρκινική και κυτταροπροστατευτική δράση, βοηθώντας στην αντιμετώπιση της συστηματικής φλεγμονής που σχετίζεται με διάφορες χρόνιες παθήσεις όπως ο διαβήτης, οι καρδιοπάθειες και η παχυσαρκία. Η αρώνια έχει, μάλιστα, τη δεύτερη μεγαλύτερη περιεκτικότητα σε ανθοκυανίνες συγκριτικά με όλα τα μούρα (2πλάσιο ολικό φαινολικό περιεχόμενο συγκριτικά με τα βατόμουρα, 4πλάσιο συγκριτικά με τα μύρτιλλα και 10πλάσιο συγκριτικά με τις φράουλες).

Εκτός από τις πολυφαινόλες, οι καρποί της αρώνιας περιέχουν πληθώρα βιοδραστικών συστατικών όπως βιταμίνες, ιχνοστοιχεία, καροτενοειδή και πηκτίνες, τα οποία όλα συντελούν στις επιδράσεις του καρπού στο σώμα και την υγεία. Ο παρακάτω πίνακας συνοψίζει τα κυριότερα θρεπτικά συστατικά που εμπεριέχονται στον χυμό των καρπών της αρώνιας.

Τέλος, όσον αφορά τη θερμιδική τους αξία, 100γρ αποξηραμένων καρπών αρώνιας αποδίδουν 375kcal. Η μερίδα, επομένως, των καρπών που αντιστοιχεί σε μία μερίδα φρούτου ισοδυναμεί με περίπου 15γρ (ή περίπου 1/3 του φλιτζανιού).

Οφέλη για την υγεία

Η αρώνια έχει μελετηθεί αρκετά, μέσα από μελέτες στο εργαστήριο, σε ζωικά μοντέλα αλλά και σε ανθρώπους.

Ιστορικά, η αρώνια έχει χρησιμοποιηθεί για την παρασκευή αλοιφών και επιθεμάτων κατά του κοινού κρυολογήματος. Σήμερα, φαίνεται ότι η κατανάλωσή της μπορεί να επιφέρει οφέλη στην υγεία μέσα από την μείωση τόσο της γενικευμένης οξείδωσης αλλά και της υπεροξείδωσης των λιπιδίων, της καλύτερης διαχείρισης του μεταβολισμού της γλυκόζης (μείωση των επιπέδων γλυκόζης και γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης στο αίμα) αλλά και της μείωσης της χοληστερόλης και των τριγλυκεριδίων. Για τους παραπάνω λόγους, η αρώνια έχει μελετηθεί ως προς την αντιμετώπιση των καρδιοπαθειών, του διαβήτη αλλά και του καρκίνου.

Αρώνια και καρδιαγγειακές παθήσεις

Μελέτες σε ασθενείς πληθυσμούς με αυξημένες τιμές χοληστερόλης, τριγλυκεριδίων και αρτηριακής πίεσης έχουν δείξει μια πιθανή μείωση των επιπέδων αυτών των δεικτών μετά από 2 μήνες χορήγησης συμπληρώματος (300mg δραστικής ουσίας ημερησίως). Τα αποτελέσματα αυτά έχουν, ωστόσο, μεγάλη διακύμανση και δεν φαίνεται να ισχύουν για τον υγιή πληθυσμό. Επιπλέον, τα αρώνια φαίνεται να έχουν αντιθρομβωτικές και αγγειοπροστατευτικές ιδιότητες οι οποίες ενισχύουν την καρδιοπροστατευτική τους δράση, όπως αυτές φάνηκαν από μελέτες in vitro. Τέλος, σε ζωικά μοντέλα, η κατανάλωση αρώνιας φάνηκε να εμποδίζει τη συσσώρευση σπλαχνικού λίπους, το οποίο αποτελεί ανεξάρτητο παράγοντα για ανάπτυξη μεταβολικού συνδρόμου.

Αρώνια και μεταβολισμός της γλυκόζης

Η δράση της κατανάλωσης της αρώνιας όσον αφορά τον μεταβολισμό της γλυκόζης είναι από τις πιο καλά μελετημένες ως τώρα. Εδώ τα αποτελέσματα προέρχονται από μελέτες σε ζωικά μοντέλα αλλά και ανθρώπους, όπου η κατανάλωση αρώνιας επέδειξε κλινικά σημαντική υπογλυκαιμική δράση. Σε μία μελέτη, μάλιστα, συμπληρωματική χορήγηση 200 ml άγλυκου χυμού από αρώνια για 3 μήνες φάνηκε να μειώνει την γλυκόζη αίματος κατά 31% και την γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη  κατά 20% σε ασθενείς με Σακχαρώδη Διαβήτη τύπου ΙΙ, συγκριτικά με την ομάδα ελέγχου.

Αρώνια και καρκίνος

Όλες οι έρευνες σε αυτόν τον τομέα έχουν διεξαχθεί αποκλειστικά in vitro, δηλαδή σε εργαστήριο, όπου φαίνεται ότι το εκχύλισμα αρώνιας μπορεί να εμποδίσει τον πολλαπλασιασμό των καρκινικών κυττάρων και να προκαλέσει την απόπτωσή (θάνατό) τους. Ωστόσο, δεν έχει ακόμα διευκρινιστεί αν τα αποτελέσματα αυτά μπορούν να περιοριστούν στα καρκινικά κύτταρα, χωρίς να επηρεάσουν τα υγιή κύτταρα. Τα παραπάνω αποτελέσματα έχουν καταγραφεί από μελέτες σε σειρές καρκινικών κυττάρων του ανθρώπινου στήθους, τραχήλου, παχέος εντέρου και αίματος.

Συνοπτικά

Η αρώνια φαίνεται να κατέχει μια ιδιαίτερη θέση ανάμεσα σε όλα τα είδη μούρων στα οποία αποδίδονται προστατευτικές ιδιότητες όσον αφορά την υγεία, χάρη στο πολύ υψηλό φαινολικό της περιεχόμενο. Οι έρευνες μέχρι τώρα, αν και ακόμα σε σχετικά πρώιμο στάδιο, έχουν υπάρξει πολύ ενθαρρυντικές όσον αφορά τα οφέλη της κατανάλωσής της σε θέματα χρόνιας φλεγμονής που αποτελεί κύριο χαρακτηριστικό ασθενειών όπως τα καρδιαγγειακά, ο Σακχαρώδης Διαβήτης και ο καρκίνος. Ως εκ τούτου, και μην παραβλέποντας το γεγονός ότι κανένα τρόφιμο από μόνο του δεν αποτελεί πανάκεια, φαίνεται ότι η αρώνια θα ήταν μία πολύ χρήσιμη προσθήκη σε μία ισορροπημένη διατροφή.