Αφυδάτωση κατά την άσκηση και επανυδάτωση: Κατά βούληση ή πέρα από το αίσθημα της δίψας;
Ο όρος αφυδάτωση αναφέρεται απλουστευμένα στα επίπεδα νερού του σώματος αλλά κατά βάση αφορά τον όγκο, τη σύσταση και την κατανομή των υγρών στο σώμα, όλα από τα οποία είναι δυναμικά και κατ’ επέκταση δύσκολο να μετρηθούν συνολικά. Το θέμα της ενυδάτωσης στην αθλητική απόδοση έχει μελετηθεί εκτενώς ωστόσο επιστήμονες από τη Νέα Ζηλανδία κοίταξαν το ζήτημα από μία πιο κριτική σκοπιά.
Συγκεκριμένα, ασχολήθηκαν με την αφυδάτωση που συνοδεύει την άσκηση κάτω από ακραίες συνθήκες, καθώς και την σύσταση για πρόσληψη νερού κατά βούληση (ab libitum) σε σύγκριση με την άμετρη πρόσληψη (avidly) (πέρα από το σήμα της δίψας ή άλλων φυσιολογικών σημάτων).
Το συμπέρασμα ήταν το εξής:
- Κίνδυνοι δεν υπάρχουν τόσο από την ανεπαρκή όσο και από την υπερβολική πρόσληψη νερού (σε σχέση και με την πρόσληψη αλατιού) αλλά και οι δύο ακραίες περιπτώσεις εμπλέκουν νευρολογικούς μηχανισμούς που προστατεύουν από την εμφάνισή τους, όταν τα άτομα είναι σε ελεύθερο περιβάλλον και μπορούν να πιούν νερό κατά βούληση.
- Η μελέτη της αφυδάτωσης από τη βιβλιογραφία έχει αρκετά μελανά σημεία δεδομένου πως υπάρχουν σημαντικές και ουσιαστικές διαφορές από τις συνθήκες στην ελεύθερη ζωή (εκτός εργαστηρίου), (π.χ. απουσία προσαρμογής, έλλειψη κινήτρου, επιβαλλόμενος ρυθμός άσκησης, μικρότερη κινητοποίηση, μεγαλύτερου βαθμού πρόκληση αφυδάτωσης, μικρότερη ροή αέρα) κάτι που την κάνει και λιγότερο αξιόπιστη.
- Σημασία επίσης έχει ο τρόπος με τον οποίο έχει προκληθεί η αφυδάτωση, προκειμένου να αξιολογηθεί η καταπόνηση που επιφέρει στον οργανισμό. Για παράδειγμα η αφυδάτωση μέσω διουρητικών μειώνει το εξωκυττάριο υγρό, με πιο δυσμενή αποτελέσματα σε σχέση με την αφυδάτωση λόγω άσκησης.
- Μεγαλύτερη προσοχή στην ενυδάτωση χρειάζεται σε περιπτώσεις που το αίσθημα της δίψας δεν είναι αρκετά ευαίσθητο ή οι απώλειες αλάτων είναι μεγαλύτερες ή η διαθεσιμότητα υγρών είναι περιορισμένη κλπ. όπως κατά τον εγκλιματισμό σε θερμό κλίμα, σε άσκηση άνω των 8 ωρών, σε υψηλό υψόμετρο, σε πολικές συνθήκες κλπ.
- Η σωστή ενυδάτωση έχει φανεί πως είναι συνδεδεμένη με καλύτερη απόκριση της ινσουλίνης, καλύτερη πρόγνωση για τα καρδιαγγειακά νοσήματα, την παχυσαρκία καθώς και τον καρκίνο.
Η συγκεκριμένη ανασκόπηση κατακρίνει την παγιωμένη πλέον σύσταση που θέλει την αφυδάτωση κατά τη διάρκεια της άσκησης να μην ξεπερνάει το 2% του σωματικού βάρους, καθώς συχνά αυτό οδηγεί σε υπερβολές, ενώ παράλληλα ο ανθρώπινος οργανισμός μπορεί να ανταπεξέλθει και να διορθώσει μόνος του τις συνθήκες αυτές. Είναι δικό μας μέλημα -των επαγγελματιών υγείας- να μεταδίδουμε ξεκάθαρα, απτά και στοχευμένα μηνύματα στον τομέα της ενυδάτωσης, ώστε να μην παραπλανάται το κοινό και να μην καταφεύγει σε υπερβολές προς καμία κατεύθυνση.
