Ένας ξαφνικός πυρετός, βήχας, καταβολή, κακή διάθεση, συχνά η μύτη «βουλωμένη», συνάχι. Είναι αλήθεια ότι έτσι συνήθως εκδηλώνεται αρχικά μια μεγάλη ομάδα παθήσεων που περιλαμβάνει ο όρος «λοίμωξη αναπνευστικού». Ωστόσο, το φάσμα των λοιμώξεων αναπνευστικού είναι μεγάλο, από το κοινό κρυολόγημα έως την πνευμονία, περιλαμβάνοντας παθήσεις λιγότερο ή περισσότερο σοβαρές που χρειάζονται διαφορετική αντιμετώπιση κάθε φορά.
Ταξινόμηση
Οι λοιμώξεις του αναπνευστικού συστήματος αντιπροσωπεύουν το μεγαλύτερο ποσοστό οξέων νοσημάτων και αποτελούν μια από τις συχνότερες αιτίες για να ζητήσει κανείς ιατρική συμβουλή.
Διακρίνονται σε δύο κατηγορίες:
1. λοιμώξεις ανωτέρου αναπνευστικού
Οι λοιμώξεις του ανωτέρου αναπνευστικού αφορούν συνήθως το φάρυγγα, το λάρυγγα, τις αμυγδαλές, την τραχεία, προκαλώντας παθήσεις που αντίστοιχα ονομάζουμε φαρυγγίτιδα, λαρυγγίτιδα, αμυγδαλίτιδα και τραχειοβρογχίτιδα. Αλλες συχνές λοιμώξεις του ανωτέρου αναπνευστικού είναι η γρίπη, η ιγμορίτιδα (αφορά την κοιλότητα του κρανίου που βρίσκεται πίσω από τη μύτη), η ωτίτιδα. Μιά όχι τόσο γνωστή πάθηση είναι ακόμα η λοιμώδης μονοπυρήνωση. Οι λοιμώξεις του ανωτέρου αναπνευστικού είναι συνήθως ιογενείς (οφείλονται δηλαδή σε ιούς), χωρίς αυτό να είναι απόλυτο.
2. λοιμώξεις κατωτέρου αναπνευστικού
Οι λοιμώξεις του κατωτέρου αναπνευστικού αφορούν τους πνεύμονες (πνευμονίες). Πρόκειται για σοβαρά νοσήματα, που συνήθως οφείλονται σε μικρόβια και όχι σε ιούς, είναι δηλαδή (συνήθως) μικροβιακές λοιμώξεις. Συχνά χρειάζονται νοσοκομειακή νοσηλεία για την αντιμετώπισή τους
Ιογενείς και μικροβιακές λοιμώξεις αναπνευστικού
Το αν μια λοίμωξη οφείλεται σε ιό (ίωση) ή σε μικρόβιο (μικροβιακή λοίμωξη) είναι από τα σημαντικότερα στοιχεία για τη σωστή αντιμετώπισή της.
Ενα από τα κύρια χαρακτηριστικά της ιογενούς λοιμώξεως είναι οτι ο ασθενής βρίσκεται συνήθως σε «καλή γενική κατάσταση» (ακόμα και άν έχει ψηλό πυρετό). Αυτό σημαίνει ότι μπορεί να συνεχίσει (στοιχειωδώς τουλάχιστον) κάποιες από τις καθημερινές δραστηριότητές του, διατηρεί σε κάποιο βαθμό τη διάθεσή του, την όρεξή του για φαγητό κλπ. Αντίθετα σε μικροβιακή λοίμωξη ο ασθενής αδυνατεί να πραγματοποιήσει τις καθημερινές του εργασίες, συνήθως «καθηλώνεται» στο κρεβάτι, είναι χλωμός και καταβεβλημένος, έχει δηλαδή αυτό που λέμε «όψη πάσχοντος».
Άλλο χαρακτηριστικό της ιογενούς λοίμωξης είναι οτι συνήθως εισβάλλει προοδευτικά σε αντίθεση με τη μικροβιακή που εισβάλλει απότομα.
Βέβαια ο γιατρός σας διαθέτει και πλέον αντικειμενικά κριτήρια για τη διάκριση ιογενούς από μικροβιακή λοίμωξη, όπως για παράδειγμα τα ακροαστικά ευρήματα από την κλινική εξέταση, τον αριθμό και την αναλογία των λευκών αιμοσφαιρίων από την γενική εξέταση αίματος, τα ευρήματα από την ακτινογραφία θώρακος κλπ. Και προπαντός διαθέτει αυτό που λέμε «κλινική εμπειρία», παράγοντα που παίζει καθοριστικό ρόλο στην Ιατρική Πράξη.
Σε ποιές περιπτώσεις χρειάζεται η αντιβίωση;
Τα αντιβιοτικά είναι φάρμακα, πράγματι πολύτιμα, που πρέπει όμως να χορηγούνται σε περιπτώσεις μικροβιακών λοιμώξεων και πάντα μετά ιατρική συμβουλή. Σε περιπτώσεις ιογενών λοιμώξεων δεν έχουν θέση. Σε ειδικές περιπτώσεις όπως σε ηλικιωμένα ή εξασθενημένα άτομα όπου μια ιογενής λοίμωξη μπορεί να επιπλακεί με μικροβιακή, είναι πιθανώς απαραίτητα. Αλλά αυτό είναι κάτι που πάντα θα κρίνει και θα αποφασίσει ο γιατρός.
Πώς αντιμετωπίζονται οι ιογενείς λοιμώξεις;
Για τις περισσότερες ιογενείς λοιμώξεις (και βέβαια οι ιογενείς λοιμώξεις του αναπνευστικού δεν αποτελούν εξαίρεση) δεν υπάρχει ειδική θεραπεία. Συνήθως, όπως λέμε, αυτοϊώνται, δηλαδή ο άρρωστος γίνεται καλά χωρίς κάποια ειδική παρέμβαση μετά από λίγες ημέρες.
Στις περιπτώσεις αυτές ο γιατρός σας θα συστήσει «υποστηρικτική» θεραπεία. Η ανάπαυση είναι πάντα απαραίτητη. Η χορήγηση υγρών (νερό, χυμοί φρούτων) βοηθάει σημαντικά τον οργανισμό που έχει χάσει υγρά λόγω του πυρετού. Αντιπυρετικά χορηγούνται για την διατήρηση του πυρετού σε χαμηλά επίπεδα. Ενοχλητικά συμπτώματα όπως ο ξηρός βήχας, η ρινική συμφόρηση και η καταροή (συνάχι) μπορούν να απαλυνθούν.
