Ο θυρεοειδής είναι ένας ενδοκρινής αδένας, που βρίσκεται στον λαιμό. Στόχος της φυσιολογικής του λειτουργίας είναι η ρύθμιση λειτουργιών όπως ο μεταβολισμός, ο ρυθμός της καρδιάς, η ένταση με την οποία χτυπά η καρδιά, ο ρυθμός της αναπνοής, το αίσθημα της θερμοκρασίας, ο ρυθμός παραγωγής του ιδρώτα, ο μεταβολισμός της χοληστερίνης, ο ρυθμός αποβολής ή κατακράτησης των υγρών, ο ρυθμός παραγωγής πρωτεϊνών, το μεσοδιάστημα του καταμήνιου κύκλου στις γυναίκες κ.ά.
Συνεπώς, ο θυρεοειδής μπορεί με τη φυσιολογική του δράση, να καθορίσει τον τρόπο που δουλεύουν σχεδόν όλα τα όργανα του σώματος.
Για να ρυθμίσει ο θυρεοειδής όλες αυτές τις λειτουργίες, χρησιμοποιεί το ιώδιο που προέρχεται από τις τροφές για να παράξει τις ορμόνες του, που ονομάζονται θυροξίνη (ή απλά Τ4) και τρι-ιωδο-θυρονίνη (ή απλά Τ3).
Οι ορμόνες αυτές αποθηκεύονται, και απελευθερώνονται στο αίμα, με βάση τις ανάγκες του οργανισμού μας.
Η έκκριση των ορμονών ρυθμίζεται από έναν κεντρικό αδένα του εγκεφάλου, που ονομάζεται υπόφυση. Η ορμόνη που ρυθμίζει τη λειτουργία του θυρεοειδούς ονομάζεται TSH, και είναι ο καλύτερος δείκτης (αν και έμμεσος) της ποσότητας των θυρεοειδικών ορμονών στο αίμα.
Όταν ο θυρεοειδής ανεπαρκεί, το TSH ανεβαίνει, ενώ όταν υπάρχει περίσσεια αυτών των ορμονών, το TSH ελαττώνεται.
Όταν κάποια αιτία προκαλεί την αύξηση των ορμονών Τ4 ή/και Τ3 στο αίμα, και κατά συνέπεια σε ελάττωση της συγκέντρωσης της ορμόνης TSH στο αίμα, τότε έχουμε υπερθυρεοειδισμό ή θυρεοτοξίκωση.
Αυτό έχει ως συνέπεια την εκδήλωση κάποιων συμπτωμάτων, όπως ταχυπαλμία, αυξημένη εφίδρωση, δυσανεξία στη ζέστη, ακούσια απώλεια βάρους, τριχόπτωση, αραίωση των φρυδιών, διάρροιες, λείο και θερμό δέρμα, αϋπνία, έντονο άγχος, εκνευρισμό, αυξημένη όρεξη για φαγητό, έντονη κόπωση, ελάττωση του μεσοδιαστήματος μεταξύ των καταμήνιων κύκλων στις γυναίκες, πόνο στις αρθρώσεις ή τους μύες και πολλά άλλα.
Οι συχνότερες αιτίες του υπερθυρεοειδισμού είναι οι παρακάτω:
Ι. Νόσος Graves’ (αυτοάνοση νόσος που διεγείρει το θυρεοειδή για να παράγει ορμόνες αυτόνομα).
ΙΙ. Τοξικό αδένωμα (θερμός όζος στο θυρεοειδή που παράγει ορμόνες αυτόνομα).
ΙΙΙ. Τοξική βρογχοκήλη (μη αυτοάνοση μορφή υπερλειτουργίας του θυρεοειδούς, που μπορεί να συνυπάρχει με θερμούς ή ψυχρούς όζους).
IV. Οξεία θυρεοειδίτιδα (επώδυνη και εμπύρετη φλεγμονή του θυρεοειδούς με απελευθέρωση αποθηκευμένων ορμονών, λόγω καταστροφής του αδένα).
V. Χρόνια θυρεοειδίτιδα (ανώδυνη χρόνια φλεγμονή του θυρεοειδούς με απελευθέρωση αποθηκευμένων ορμονών, λόγω καταστροφής του αδένα).
VI. Υποξεία θυρεοειδίτιδα στην αρχική φάση (ανώδυνη ήπια φλεγμονή του θυρεοειδούς με απελευθέρωση αποθηκευμένων ορμονών, λόγω καταστροφής του αδένα).
Η κλινική εικόνα που παρατηρεί ο ιατρός, καθώς και τα ευρήματα από την εξέταση των ασθενών, αποδεικνύουν την παρουσία του υπερθυρεοειδισμού στην πλειοψηφία των σοβαρών περιπτώσεων της νόσου, όταν δηλαδή τα ορμονικά επίπεδα είναι πολύ υψηλά. Αν κάνουμε εξετάσεις αίματος σε αυτή την περίπτωση, τα Τ4 και Τ3 είναι πολύ αυξημένα, ενώ το TSH είναι κατεσταλμένο (μη μετρήσιμο). Στην πλειοψηφία, όμως, των περιπτώσεων, τα συμπτώματα είναι πιο ήπια και η εξέταση με ελάχιστα ευρήματα.
Αν εξετάσουμε τις συγκεντρώσεις των ορμονών στο αίμα σε αυτές τις περιπτώσεις, μπορεί και να μη βρούμε παθλογικές τιμές, χωρίς αυτό να αποκλείει τη νόσο.
Μια καλή εξέταση για να μας βοηθήσει να διαλευκάνουμε την αιτία του προβλήματος, είναι το σπινθηρογράφημα του θυρεοειδούς, μια εξέταση πυρηνικής ιατρικής, που μας δείχνει ότι μόνο την αιτία, αλλά και την ακριβή εντόπιση του προβλήματος στον αδένα.
Όλες οι μορφές του υπερθυρεοειδισμού δέχονται θεραπεία, που μπορεί να περιλαμβάνει τη χρήση φαρμάκων που ελαττώνουν την παραγωγή ορμονών από τον αδένα, τον καυτηριασμό του θυρεοειδούς με ραδιενεργό ιώδιο (Ι-131) ή τη χειρουργική εκτομή τμήματος ή και ολόκληρου του αδένα.
Ανάλογα με την αιτία του προβλήματος, μπορεί να υπάρχουν και άλλες επιλογές, που ο ιατρός θα αξιολογήσει και θα μας βοηθήσει να επιλέξουμε με βάση τις ανάγκες και τις προτιμήσεις μας.
Αν δεν θεραπεύσουμε τον υπερθυρεοειδισμό, κινδυνεύουμε;
Η απάντηση είναι ΝΑΙ!
Οι αυξημένες ορμόνες του θυρεοειδούς προκαλούν την επιτάχυνση του ρυθμού της καρδιάς, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε μόνιμες αρρυθμίες, όπως η κολπική μαρμαρυγή (που είναι η συχνότερη αιτία αγγειακών εγκεφαλικών επεισοδίων), αλλά και σε οξεία καρδιακή ανεπάρκεια.
Μακροχρόνια ο υπερθυρεοειδισμός προκαλεί σοβαρή απώλεια αλάτων από το σκελετό και οδηγεί σε βαριά οστεοπόρωση, αν μείνει αθεράπευτος.
