Ο Νίκος είναι πέντε ετών και παρουσιάζει δυσκολίες στην ομιλία. Οι φίλοι και η οικογένειά του δυσκολεύονται να καταλάβουν ότι λέει. Μιλάει απαλά και οι ήχοι της ομιλίας του δεν είναι ξεκάθαροι.
Η Μαρία είναι τεσσάρων ετών και μπορεί να μιλήσει μόνο με προτάσεις μίας ή δύο λέξεων. Επομένως, δεν μπορεί να εξηγήσει τι χρειάζεται και τι θέλει. Επίσης, δυσκολεύεται να ακολουθήσει απλές εντολές.
Ο λόγος είναι διαφορετικός από την ομιλία. Ο λόγος διαμορφώνεται από κανόνες, τους οποίους μοιράζεται η κοινωνία και περιλαμβάνουν τα ακόλουθα:
-
Τι σημαίνουν οι λέξεις (π.χ., με τη λέξη “αστέρι” μπορούμε να αναφερθούμε σε ένα φωτεινό αντικείμενο στον ουρανό τη νύχτα ή σε ένα διάσημο άτομο).
-
Πώς να φτιάχνουμε νέες λέξεις (π.χ., φίλος, φιλία, φιλικός).
-
Πώς να βάζουμε τις λέξεις μαζί (π.χ., “Ο Νίκος μπήκε στο καινούριο μαγαζί” αντί για “Νίκος μπαίνει μαγαζί καινούριο”).
-
Τι συνδυασμοί λέξεων είναι καλύτεροι και σε ποιες καταστάσεις (η πρόταση “Θα σε πείραζε να μετακινήσεις το πόδι σου;” μπορεί εύκολα να αλλάξει σε “Πάρε το πόδι σου, σε παρακαλώ!” εάν η πρώτη παράκληση δεν έχει αποτέλεσμα.
Η ομιλία είναι τα λεκτικά μέσα της επικοινωνίας. Η ομιλία αποτελείται από τα ακόλουθα:
-
Άρθρωση: Πως δημιουργούνται οι ήχοι της ομιλίας (πχ., τα παιδιά πρέπει να μάθουν πως παράγεται ο ήχος “r” για να πουν “νερό” αντί για “νελό”).
-
Φωνή: Η χρήση των φωνητικών χορδών και η αναπνοή για την παραγωγή ήχου (πχ., η κακή χρήση ή η κατάχρηση της φωνής μπορεί να οδηγήσει σε βραχνάδα ή απώλεια της φωνής).
-
Ροή: Ο ρυθμός της ομιλίας (πχ., οι δισταγμοί ή ο τραυλισμός μπορούν να επηρεάσουν την ευφράδεια).
Όταν ένα άτομο δυσκολεύεται να καταλάβει τους άλλους (Δεκτικός Λόγος) ή να μοιραστεί σκέψεις, ιδέες και συναισθήματα (Εκφραστικός Λόγος), τότε παρουσιάζει μια διαταραχή λόγου. Όταν ένα άτομο δεν μπορεί να παράγει ομιλητικούς ήχους σωστά ή με ευφράδεια, ή έχει προβλήματα με τη φωνή του, τότε έχει μια διαταραχή ομιλίας.
Στο παράδειγμά μας, ο Νίκος έχει μια διαταραχή ομιλίας, για αυτό και οι άλλοι δυσκολεύονται να τον καταλάβουν. Εάν τα χείλη, η γλώσσα και το στόμα του δεν κινούνται σωστά, τότε αυτό που λέει δεν θα ακούγεται καθαρά. Παιδιά τα οποία τραυλίζουν και άτομα, των οποίων οι φωνές ακούγονται με βραχνάδα ή ρινικότητα, έχουν, επίσης, διαταραχές ομιλίας. Η Μαρία έχει μια διαταραχή του δεκτικού και εκφραστικού λόγου. Δεν καταλαβαίνει καλά τις σημασίες των λέξεων και, πως και πότε να τις χρησιμοποιεί. Εξαιτίας αυτού, δυσκολεύεται να ακολουθήσει εντολές και να μιλήσει με μεγάλες προτάσεις. Πολλά άτομα, συμπεριλαμβανομένων ατόμων με αφασία και παιδιών με μαθησιακές δυσκολίες, έχουν διαταραχές λόγου.
Οι διαταραχές του λόγου και της ομιλίας μπορεί να εμφανίζονται ξεχωριστά ή να συνυπάρχουν. Η διαταραχή μπορεί να είναι ήπια ή σοβαρή. Σε οποιαδήποτε περίπτωση, μια αναλυτική αξιολόγηση από έναν λογοπαθολόγο είναι το πρώτο βήμα για την βελτίωση των διαταραχών λόγου και ομιλίας.
