Οι φακίδες είναι πολύ συνηθισμένο πρόβλημα ιδιαίτερα σε άτομα με ανοιχτόχρωμο δέρμα, σε παιδιά και σε άτομα με δέρμα κατεστραμμένο από τον ήλιο. Οι φακίδες είναι καλοήθεις αλλοιώσεις του δέρματος. Οι δύο τύποι αλλοιώσεων έχουν όμοια εικόνα αλλά διαφορετική αιτιολογία.
Υπάρχουν δύο τύποι φακίδων
Η απλή φακίδα
Η ηλιακή φακίδα
Η απλή φακίδα εμφανίζεται νωρίς στην παιδική ηλικία με τη γνωστή εικόνα των πολλαπλών καφέ κηλίδων. Δεν υπάρχει συσχετισμός ανάμεσα σε αυτόν τον τύπο φακίδας και την ηλιακή έκθεση.
Αντίθετα οι ηλιακές φακίδες εμφανίζονται στο δέρμα των ενηλίκων που εκτίθενται στον ήλιο σε μεγάλο βαθμό και αυξάνονται με το πέρασμα της ηλικίας. Συνήθως εμφανίζονται στην ράχη των χεριών, στους ώμους και στο πρόσωπο ατόμων με ανοιχτό δέρμα. Οι ηλιακές φακίδες είναι μεγαλύτερες σε μέγεθος από τις απλές και λιγότερες.
Οι πολλαπλές φακίδες σχετίζονται σε σπάνιες περιπτώσεις με κληρονομικές καταστάσεις (σύνδρομα LEOPARD, LAMB, PEUTZ-JEGHER).
Εξέλιξη
Οι φακίδες γενικά έχουν καλοήθη πορεία και συμπεριφορά. Οι απλές φακίδες μειώνονται με την ηλικία. Οι ηλιακές φακίδες αυξάνουν τα μελανινοκύτταρα του δέρματος, για τον λόγο αυτό πρέπει να υπάρχει εγρήγορση για τυχόν εξέλιξή τους. Αν υπάρχει υποψία μεταβολής μια φακίδας και εξέλιξής της σε μελάνωμα γίνεται άμεσα βιοψία.
Οι αλλαγές στην εικόνα μιας φακίδας που πρέπει να έχουμε υπόψη μας είναι:
Αλλαγή στο χρώμα ή το σχήμα της
Αιμορραγία
Άτομα με φακίδες πρέπει να εκτίθενται στον ήλιο με προσοχή και με σωστή χρήση κατάλληλου αντιηλιακού.
Θεραπεία
Αρχικά οι φακίδες πρέπει να ελεγχθούν από Δερματολόγο.
Πριν από οποιαδήποτε θεραπεία πρέπει να γίνει διαφορική διάγνωση από άλλες παρόμοιες εικόνες όπως:
Σμηγματοροικές υπερκερατώσεις
Σπίλοι
Εφηλίδες
Κακοήθης φακίδα
Κακοήθες μελάνωμα
Όταν υπάρχει ανησυχητική εικόνα σε μια αλλοίωση γίνεται άμεσα βιοψία.
Η θεραπεία με laser εφαρμόζεται μόνο όταν είμαστε σίγουροι ότι πρόκειται για καλοήθη φακίδα. Σε μια κακοήθη αλλοίωση η θεραπεία με laser μπορεί να καλύψει την κλινική εμφάνιση της και επομένως να καθυστερήσει τη διάγνωση και κατά συνέπεια την κατάλληλη θεραπεία.
Τοπική αγωγή
Οι λευκαντικές κρέμες πρέπει να χρησιμοποιούνται για πολλούς μήνες. Οι κρέμες αυτές έχουν ως δραστική ουσία την υδροκινόνη, την τρετινοΐνη ή συνδυασμό αυτών. Η θεραπεία επαναλαμβάνεται πολλές φορές.
Οι τοπικές φαρμακευτικές αγωγές μπορεί να προκαλέσουν σημαντική φλεγμονή ή ερεθισμό. Σε αυτή την περίπτωση πρέπει να διακόπτεται η χρήση τους άμεσα προκειμένου να αποφευχθούν παρενέργειες όπως η μεταφλεγμονώδης υπερμελάχρωση.
Άλλες θεραπείες που μπορούν να επιλεγούν είναι:
Κρυοθεραπεία (φθηνή θεραπεία, γρήγορη και αποτελεσματική )
Χημικά peelings
Lasers
Συμπερασματικά
Οι απλές παιδικές φακίδες είναι ένα ¨αισθητικό¨ πρόβλημα, ενώ οι ηλιακές φακίδες πρέπει να παρακολουθούνται για τυχόν αλλαγές και ακόμη καλύτερα να γίνει η χαρτογράφησή τους ώστε να παρακολουθείται η εξέλιξη τους με αντικειμενικό τρόπο.
