Η ωμοφαγία ακούγεται όλο και πιο συχνά τελευταία, κυρίως στο εξωτερικό όπου αποτελεί τάση. Τι είναι, ποια τα οφέλη της και κατά πόσο αξίζει τον κόπο να τη δοκιμάσετε; Όλα στο άρθρο που ακολουθεί!
Τι είναι;
Η ωμοφαγία αποτελεί ένα είδος δίαιτας (με την έννοια του μοτίβου διατροφής) κατά το οποίο το άτομο καταναλώνει αποκλειστικά ωμές, ανεπεξέργαστες ή ελάχιστα επεξεργασμένες τροφές. Αυτό περιλαμβάνει οποιοδήποτε τρόφιμο έχει επεξεργαστεί σε θερμοκρασίες μικρότερες των 40-48ο C και δεν έχει υποστεί άλλου είδους επεξεργασία όπως παστερίωση ή χρήση εντομοκτόνων.
Επιπλέον, στη δίαιτα αυτή επιτρέπονται μόνο φυσικές μέθοδοι επεξεργασίας των τροφίμων όπως το στύψιμο, η αποξήρανση, το μούλιασμα και άλλες μη επεμβατικές μέθοδοι. Η ωμοφαγία, αποτελεί, με απλά λόγια, μια μορφή ακραίας χορτοφαγίας, παρά το γεγονός ότι, όπως θα δούμε στη συνέχεια, ορισμένα άτομα επιλέγουν να καταναλώνουν και κάποιας ζωικής προέλευσης τρόφιμα σε ωμή μορφή.
Οι υποστηρικτές αυτής της διατροφής πιστεύουν ότι η επεξεργασία των τροφίμων οδηγεί στην καταστροφή των ενζύμων που περιέχονται φυσικά σε αυτά, κάτι το οποίο πιστεύεται να είναι αρνητικό για την θρεπτική αξία τους, ενώ παράλληλα καταστρέφεται η «φυσική ζωή» που περιέχεται σε αυτά τα τρόφιμα.
Ποιες τροφές περιέχει;
Όπως γίνεται κατανοητό από τα παραπάνω, τα κύρια τρόφιμα που περιλαμβάνει αυτό το μοντέλο διατροφής είναι τα εξής:
- Φρούτα, ωμά, σε χυμούς ή αποξηραμένα
- Λαχανικά
- Ξηρούς καρπούς, ωμούς
- Ωμά δημητριακά, μουλιασμένα
- Ωριμασμένο (αποξηραμένο) κρέας
- Φυτικά γάλατα (όπως γάλα αμυγδάλου, γάλα καρύδας κλπ)
- Ελαιόλαδο ψυχρής έκθλιψης (μη επεξεργασμένο με θερμότητα ή με άλλους διαλύτες)
- Ωμό έλαιο καρύδας
- Ταχίνι, φυστικοβούτυρο ή άλλα βούτυρα από ωμούς ξηρούς καρπούς
- Φύκια
- Ζυμωμένα προΐόντα (όπως οι πίκλες)
Προαιρετικά:
- Ωμά αυγά
- Γαλακτοκομικά, μη παστεριωμένα
- Ωμό κρέας
- Ωμό ψάρι
Τα παραπάνω ωμά/ελάχιστα επεξεργασμένα τρόφιμα πρέπει να αποτελούν τουλάχιστον το 75% της διατροφής του ατόμου.
Από την άλλη πλευρά, αποφεύγονται τα εξής τρόφιμα:
- Μαγειρεμένα σιτηρά, κρέατα, φρούτα και λαχανικά
- Ψημένα προιόντα όπως και ξηροί καρποί
- Επεξεργασμένα κρέατα, έλαια, άλευρα και ζάχαρη
- Ζυμαρικά
- Παστεριωμένοι χυμοί και γαλακτοκομικά
- Καφές και τσάι
- Αλκοόλ και άλλα.
Ποια τα οφέλη και οι κίνδυνοι της ωμοφαγίας στην υγεία;
Με μια γρήγορη αναζήτηση στο διαδίκτυο, η ωμοφαγία φαίνεται να συνδέεται με πολλά οφέλη. Οι υποστηρικτές της υποστηρίζουν ότι ωφελεί στην απώλεια βάρους, στην αίσθηση ευεξίας και ενέργειας, στην πρόληψη από χρόνιες παθησεις και στη συνολική υγεία, ενώ έχει και περιβαλλοντικά οφέλη.
Τα θετικά
Η αλήθεια είναι ότι η ωμοφαγία έχει, φυσικά, ορισμένα οφέλη όπως η υψηλή κατανάλωση φρούτων και λαχανικών η οποία σχετίζεται με αυξημένη περιεκτικότητα σε βιταμίνες και ιχνοστοιχεία καθώς και σε φυτικές ίνες. Επιπλέον, η ωμοφαγία αποκλείει τρόφιμα με χαμηλή θρεπτική αξία τα οποία έχουν συνδεθεί με αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία, όπως είναι τα αλλαντικά, τα επεξεργασμένα και τυποποιημένα τρόφιμα, τα πρόσθετα σάκχαρα κ.α. Αυτό, κατ’ επέκταση, έχει θετικές επιδράσεις στον κίνδυνο για χρόνιες παθήσεις όπως τα καρδιαγγειακά ή ο καρκίνος.
Επιπλέον, η κατανάλωση των τροφίμων αυτών χωρίς πρότερη επεξεργασία δεν οδηγεί στην καταστροφή μέρους κάποιων ευαίσθητων (υδατοδιαλυτών) βιταμινών όπως η βιταμίνη C, κάτι το οποίο συμβαίνει φυσιολογικά κατά τη διαδικασία του μαγειρέματος.
Τέλος, όπως γίνεται φανερό, η ωμοφαγία είναι πολύ πιθανό να οδηγήσει σε απώλεια βάρους, δεδομένου του πολύ χαμηλού θερμιδικού περιεχομένου των τροφίμων της.
Τα αρνητικά
Στον αντίποδα, πρέπει να τονιστεί ότι ορισμένες από τις πεποιθήσεις στις οποίες στηρίζεται αυτή η διατροφή δεν έχουν επιστημονική υπόσταση.
- Συγκεκριμένα, και ενώ είναι αληθές ότι το μαγείρεμα και λοιπές μέθοδοι επεξεργασίας οδηγούν στην αλλοίωση κάποιων ενζύμων, δεν αληθεύει ότι αυτό είναι πρόβλημα για την υγεία ή την κατάσταση θρέψη μας. Η αλλοίωση των ενζύμων αυτών είναι, ούτως ή άλλως, μια διαδικασία που θα συνέβαινε σε μεγάλο βαθμό στο οξικό περιβάλλον του στομάχου μας, κατά τη διαδικασία της πέψης. Άλλωστε το σώμα μας παράγει το ίδιο ένζυμα που θα βοηθήσουν στην πέψη και στην ομαλή λειτουργία του και δε στηρίζεται στα ένζυμα των τροφίμων.
- Βασική πεποίθηση των ωμοφάγων είναι και ότι το μαγείρεμα μειώνει τη θρεπτική αξία του τροφίμου. Και πάλι, ενώ αληθεύει ότι η επίδραση της θερμοκρασίας και άλλων μεθόδων επεξεργασίας καταστρέφει μέρος των βιταμινών των τροφίμων, αυτό ισχύει για συγκεκριμένες βιταμίνες (υδατοδιαλυτές) όπως η βιταμίνη C και οι βιταμίνες Β. Σε άλλες περιπτώσεις, μάλιστα, το μαγείρεμα στην πραγματικότητα βελτιώνει τη βιοδιαθεσιμότητα κάποιων στοιχείων (όπως το λυκοπένιο) με το να καταστρέφει παράγοντες που εμποδίζουν την απορρόφησή τους (όπως το φυτικό οξύ και οι λεκτίνες στα σιτηρά και τα όσπρια), ενώ παράλληλα καταστρέψει πιθανώς τοξικές ουσίες και βακτήρια (όπως η σαλμονέλα). Το μαγείρεμα, μάλιστα, συχνά αυξάνει και την απορροφησιμότητα και βιοδιαθεσιμότητα των τροφών.
- Εκτός όλων των παραπάνω, είναι παράλληλα προφανές ότι μια ωμοφαγική διατροφή είναι πολύ δύσκολο να είναι πλήρης. Για την ακρίβεια, ο αποκλεισμός σημαντικών ομάδων τροφίμων όπως τα ψάρια, το κρέας και τα γαλακτοκομικά είναι πολύ πιθανό να οδηγήσει σε διατροφικές ελλείψεις, που μόνο με συμπληρώματα διατροφής μπορούν να αντιμετωπιστούν.
- Είναι, επίσης, πολύ δύσκολο το άτομο να προσλάβει επαρκείς θερμίδες καθώς και πρωτεΐνες. Αυτό κατ’ επέκταση, δύναται να οδηγήσει όχι μόνο σε σημαντική απώλεια βάρους αλλά και σε απώλεια μυικής μάζας (απίσχναση) του οργανισμού.
Η γνώμη του ειδικού
Η ωμοφαγία αποτελεί ένα μοντέλο διατροφής που δύναται να έχει κάποια οφέλη στην υγεία. Η κατανάλωση φρούτων και λαχανικών καθώς και η αποφυγή των επεξργασμένων τροφίμων, τα οποία και προτείνει, έχουν σχετιστεί πολλάκις με οφέλη στην υγεία, μειώνοντας τον κίνδυνο για καρδιαγγειακά προβλήματα και άλλες χρόνιες παθήσεις. Και, πράγματι, μελέτες επιβεβαιώνουν ότι τα άτομα που ακολουθούν μια αυστηρά ωμοφαγική διατροφή εμφανίζουν μειωμένες τιμές LDL χοληστερόλης και τριγλυκεριδίων.
Ωστόσο, το να εστιάζει κανείς μόνο σε αυτήν την πλευρά της ωμοφαγίας είναι σα να «βλέπει το δέντρο και να χάνει το δάσος» μιας και η επίδραση της διατροφής μας στην υγεία μας δεν καθορίζεται από τα μεμονωμένα τρόφιμα που τρώμε αλλά από το σύνολό τους. Έτσι, λοιπόν, κοιτάζοντας κανείς το σύνολο της διατροφής ενός ωμοφάγου δε μπορεί παρά να δει σημαντικές ελλείψεις και πολλές αβάσιμες επιστημονικά πεποιθήσεις οι οποίες μπορούν να οδηγήσουν σε σημαντικά προβλήματα υγείας.
Στο ίδιο συμπέρασμα φαίνεται να καταλήγουν και αρκετές επιστημονικές μελέτες που δείχνουν ότι μια αυστηρά ωμοφαγική διατροφή μπορεί να οδηγήσει σε σημαντική απώλεια λίπους και μυικής μάζας, οδοντικά προβλήματα, διαταραχές του κύκλου και αμηνόρροια στις γυναίκες και χαμηλή οστική πυκνότητα (αποτέλεσμα πιθανώς των ελλείψεων βιταμίνης D και ασβεστίου που είναι συνήθεις σε αυτή τη δίαιτα). Παράλληλα, μελέτες δείχνουν ότι μια ωμοφαγική διατροφή μπορεί να οδηγήσει και σε έλλειψη βιταμίνης Β12 και χαμηλή HDL χοληστερόλη.
Συμπερασματικά
Καταλήγοντας, είναι σημαντικό να τονιστεί ότι στόχος μας θα πρέπει να είναι μία πλήρης σε θρεπτικά συστατικά διατροφή και, παρ’ ότι μια ωμοφαγική διατροφή έχει να προσφέρει κάποια από αυτά, στο σύνολό της δεν αποτελεί ένα ισορροπημένο διατροφικό πλάνο.
