Ο Ιωάννης Τσίκουλας αποφοίτησε από το Γυμνάσιο Πολυγύρου με άριστα. Εμπνεύστηκε από τους καθηγητές του και αγάπησε την ελληνική λογοτεχνία, τη ζωγραφική (ζωγράφιζε από μικρός σκίτσα και τώρα φτιάχνει τοπία με λάδι) και τη μουσική. Το 1960, εισήχθη στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Τελειώνοντας το 1ο έτος, πήρε, επειδή πρώτευσε, υποτροφία του ΙΚΥ, την οποία διατήρησε μέχρι το τελευταίο έτος των σπουδών του. Αποφοίτησε το 1966 με «λίαν καλώς».
Υπηρέτησε τη στρατιωτική του θητεία ως γιατρός από τον Ιανουάριο του 1967 μέχρι τον Ιανουάριο του 1969. Τον τελευταίο ενάμιση χρόνο της θητείας του, υπηρέτησε ως βοηθός στην Παθολογική Κλινική του 424 ΓΣΝΕ. Στη συνέχεια, υπηρέτησε ως αγροτικός γιατρός στη Βαρβάρα Χαλκιδικής, από τον Απρίλιο του 1969 μέχρι τον Απρίλιο του 1970. Από αρχές Μαΐου του 1970 μέχρι τέλος Ιουνίου του ίδιου χρόνου, υπηρέτησε ως βοηθός στο Κέντρο Βρεφών «Μητέρα» της Αθήνας, όπου ασκήθηκε στην εκτίμηση της ψυχοκινητικής ανάπτυξης και τη διατροφή του φυσιολογικού παιδιού.
Τα επόμενα δύο χρόνια, υπηρέτησε ως βοηθός στην Παιδιατρική Κλινική του Νοσοκομείου Παίδων «Αγία Σοφία» της Αθήνας, με διευθυντή τον καθηγητή, Σ. Δοξιάδη και απέκτησε τον τίτλο του Παιδιάτρου μετά από εξετάσεις, το Νοέμβριο του 1972. Από 1-7-1972 μέχρι 30-9-1973, υπήρξε επιστημονικός συνεργάτης του «Ινστιτούτου Υγείας του Παιδιού» (Νοσοκομείο Παίδων «Αγία Σοφία», Αθήνα) και κατά το διάστημα αυτό, εκπόνησε τη διδακτορική του διατριβή με θέμα «Αιτιολογική κατάταξις των νοητικώς υστερούντων Ελληνοπαίδων».
Τον τίτλο του διδάκτορα της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου της Αθήνας τον πήρε τον Ιούνιο του 1974. Από 1-10-73, άρχισε να υπηρετεί ως επιστημονικός συνεργάτης στην Παιδιατρική Κλινική του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, με διευθυντή τον καθηγητή, Χ. Κασίμο. Στις 9-9-75, διορίστηκε πανεπιστημιακός βοηθός της κλινικής αυτής. Το Φεβρουάριο του 1976, έδωσε εξετάσεις στο ΙΚΥ σε θέματα ψυχολογίας και ψυχοκινητικής ανάπτυξης του παιδιού και πήρε υποτροφία για μετεκπαίδευση στο εξωτερικό. Μετεκπαιδεύτηκε στην Αγγλία (Wolfson Center of Great Ormond Street Hospital του Λονδίνου) με διευθυντή τον καθηγητή κ. Holt στην «Αναπτυξιακή και Κοινωνική Παιδιατρική» και παρακολούθησε την εργασία της Νευρολογικής Κλινικής του Great Street Hospital με διευθυντή, τον J. Wilson.
Το Σεπτέμβριο του 1978, επέστρεψε στην Ελλάδα και συνέχισε την εργασία του στην Α’ Παιδιατρική Κλινική. Πήρε τον τίτλο του επιμελητή στις 3-10-78 (μόνιμος επιμελητής έγινε στις 9-5-80). Στις 24-8-82, πήρε τον τίτλο του λέκτορα της Ιατρικής Σχολής. Εκλέχτηκε επίκουρος καθηγητής το Νοέμβριο του 1984 και το 1986 αναγορεύτηκε υφηγητής. Το 1990, εκλέχτηκε αναπληρωτής καθηγητής. Το 2004, εκλέχτηκε τακτικός καθηγητής Αναπτυξιακής Παιδιατρικής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και διηύθυνε το Κέντρο Αναπτυξιακής Παιδιατρικής «Απόστολος Φωκάς», που στεγάζεται στο Ιπποκράτειο Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης και το οποίο είχε ιδρύσει από το 1978.
Έχει συμμετάσχει σε ανακοινώσεις, εισηγήσεις σε συνέδρια, σεμινάρια και ομάδες εργασίας. Έχει παρουσιάσει ευρύ ιατροκοινωνικό έργο. Έχει συμμετάσχει στη συγγραφή πολλών συγγραμμάτων Παιδιατρικής για φοιτητές και ειδικευόμενους ιατρούς και έχει δημοσιεύσει πάνω από 300 επιστημονικές εργασίες σε ελληνικά και διεθνή ιατρικά περιοδικά.
Ο βιογραφούμενος είναι παντρεμένος από το 1970 με την Αναστασία Μπακατσέλλου από τη Θεσσαλονίκη και έχουν δύο παιδιά, τον Γεώργιο, που σπουδάζει στο τμήμα Ευρωπαϊκών και Διεθνών Οικονομικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Μακεδονίας και τον Περικλή.
Ο Ιωάννης Τσίκουλας μιλάει δύο γλώσσες, Αγγλικά και Γαλλικά. Είναι μέλος του Παγχαλκιδικού Συλλόγου και συμμετέχει στη χορωδία του Συλλόγου αυτού, καθώς και στη χορωδία του Ιατρικού Συλλόγου Θεσσαλονίκης.