Τι είναι ο καρκίνος του τραχήλου;
Ο καρκίνος του τραχήλου αναπτύσσεται στο τμήμα της μήτρας που προβάλλει στον κόλπο. Εκδηλώνεται όταν τα κύτταρα του τραχήλου αλλοιώνονται και αρχίζουν να πολλαπλασιάζονται ανεξέλεγκτα. Χρειάζεται να περάσουν πολλά χρόνια για να μετατραπούν τα αλλοιωμένα κύτταρα των προκαρκινικών καταστάσεων σε καρκίνο.
Ευτυχώς, τα προκαρκινικά στάδια είναι πολύ εύκολο να αντιμετωπιστούν θεραπευτικά. Παρ’ όλα αυτά, επειδή δεν παρουσιάζουν εμφανή σημεία ή συμπτώματα, μπορούν να ανιχνευτούν μόνο με τον μαζικό έλεγχο του πληθυσμού με τεστ Παπανικολάου.
Γιατί να υποβληθείς σε έλεγχο;
Ο μαζικός έλεγχος του πληθυσμού έχει στόχο να ανιχνεύσει αλλοιωμένα κύτταρα στον τράχηλο σε πολύ πρώιμη εξέλιξη, όταν αυτά μπορούν να αφαιρεθούν εύκολα, έτσι ώστε να μη μπορέσουν να εξελιχθούν σε καρκίνο του τραχήλου. Όταν αναπτυχθεί ο καρκίνος του τραχήλου, η θεραπεία γίνεται πολύ πιο δύσκολη και με μικρότερες πιθανότητες επιτυχίας.
Ποιος πρέπει να υποβάλλεται σε έλεγχο;
Όλες οι γυναίκες ηλικίας 20 μέχρι 65 χρόνων θα πρέπει να υποβάλλονται σε έλεγχο μια φορά το χρόνο. Ο μαζικός έλεγχος προσφέρει την καλύτερη προστασία αν επαναλαμβάνεται τακτικά.
Τι χρειάζεται να κάνεις;
Για να υποβληθείς σε έλεγχο πρέπει να κλείσεις ραντεβού με γυναικολόγο. Αυτό δε θα πρέπει να γίνει κατά τη διάρκεια της περιόδου σου. Δύο μέρες πριν το τεστ Παπανικολάου καλύτερα να αποφύγεις την σεξουαλική επαφή ή τις κολπικές θεραπείες.
Ποια είναι η διαδικασία του μαζικού ελέγχου του τραχήλου;
Ο μαζικός έλεγχος για την πρόληψη του καρκίνου του τραχήλου γίνεται με το τεστ Παπανικολάου. Κατά τη διάρκεια μιας σύντομης και ανώδυνης εξέτασης, ο γιατρός θα συλλέξει απαλά ένα δείγμα κυττάρων από το τράχηλό χρησιμοποιώντας μια μικρή σπάτουλα και ένα βουρτσάκι. Αυτά τα κύτταρα θα σταλούν στο εργαστήριο όπου θα εξεταστούν στο μικροσκόπιο για να βρεθούν τυχόν αλλοιώσεις.
Φυσιολογικό αποτέλεσμα του τεστ Παπανικολάου;
Οι περισσότερες γυναίκες θα έχουν ένα φυσιολογική αποτέλεσμα. Σε αυτήν την περίπτωση, ο κίνδυνος να αναπτυχθεί καρκίνος στον τράχηλο της μήτρας, είναι πολύ μικρός, ωστόσο ο τακτικός έλεγχος είναι απαραίτητος να συνεχιστεί.
Παθολογικό αποτέλεσμα του τεστ Παπανικολάου;
Ένας μικρός αριθμός γυναικών θα έχουν παθολογικό αποτέλεσμα. Αυτό σημαίνει ότι έχουν βρεθεί κάποια αλλοιωμένα τραχηλικά κύτταρα στο τεστ Παπανικολάου, ενώ η πιθανότητα να βρεθεί καρκίνος είναι πάρα πολύ μικρή. Ανάλογα με το τι βρέθηκε, θα σου δοθεί συμβουλή να κάνεις ένα από τα παρακάτω:
- Καινούριο τεστ Παπανικολάου σε 6 μήνες
- Τεστ για την ανίχνευση του ιού των ανθρώπινων θηλωμάτων (Human Papilloma Virus – HPV), του ιού που προκαλεί τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας
- Κολποσκόπηση, μια εξέταση που επιτρέπει στον γιατρό να εξετάσει τον τράχηλό σας πιο λεπτομερειακά.
- Ορισμένες αλλοιώσεις θα πρέπει να αφαιρεθούν, έτσι ώστε να μην εξελιχθούν σε καρκίνο. Αυτό συνήθως απαιτεί μόνο μια απλή διαδικασία που μπορεί να γίνει στο ιατρείο ενός γυναικολόγου ή στο εξωτερικό ιατρείο νοσοκομείο ή κλινικής. Γενικά η θεραπεία αυτή δε θα επηρεάσει τη σεξουαλική σου ζωή ή την ικανότητά σου να τεκνοποιήσεις.
Είναι αξιόπιστος ο μαζικός έλεγχος;
Κανένα τεστ μαζικού πληθυσμιακού ελέγχου δεν είναι τέλειο και το τεστ Παπανικολάου μπορεί να «χάσει» κάποιες περιπτώσεις ασθενών. Για αυτό το λόγο θα πρέπει να υποβάλλεσαι τακτικά σε έλεγχο, έτσι ώστε οτιδήποτε «χαθεί» στον ένα έλεγχο να μπορέσει να διαγνωστεί στον επόμενο έλεγχο, πριν υπάρξει χρόνος για επιδείνωση της αλλοίωσης. Υψηλής ποιότητας οργανωμένα προγράμματα ελέγχου αποδείχθηκαν ιδιαίτερα αποτελεσματικά ως προς την μείωση του καρκίνου του τραχήλου, χωρίς βέβαια να μπορεί αυτός ο έλεγχος να προλάβει όλους τους καρκίνους του τραχήλου.
Ο καρκίνος του τραχήλου προκαλείται από τον ιό των ανθρωπίνων θηλωμάτων (HPV). Οι περισσότεροι ενήλικες θα υποστούν μια μόλυνση από τον HPV κάποτε κατά τη διάρκεια της ζωής τους και στις περισσότερες περιπτώσεις ο ιός θα εξαφανισθεί μόνος του χωρίς να προκαλέσει κανένα πρόβλημα. Μερικές γυναίκες δεν θα απαλλαγούν από τον ιό και είναι αυτές που κινδυνεύουν ιδιαίτερα να εμφανίσουν καρκίνο στον τράχηλο. Γενικά χρειάζεται πολλά χρόνια για να εξελιχθούν τα αλλοιωμένα κύτταρα του τραχήλου σε καρκίνο και δεν υπάρχουν εμφανή συμπτώματα μέχρι να υπάρξει καρκίνος στον τράχηλοι και μάλιστα σε προχωρημένο στάδιο. Ο μαζικός έλεγχος είναι ο μόνος δρόμος για να ανιχνευθούν τα αλλοιωμένα κύτταρα σε πολύ πρώιμα στάδια, τα οποία μπορούν εύκολα να θεραπευθούν με υψηλά ποσοστά επιτυχίας.
Σημαντικά σημεία:
- Ο καρκίνος του τραχήλου αναπτύσσεται στο τμήμα της μήτρας το οποίο προβάλλει στον κόλπο. Εκδηλώνεται όταν τα κύτταρα του τραχήλου αλλοιώνονται και αρχίζουν να πολλαπλασιάζονται ανεξέλεγκτα.
- Ο μαζικός έλεγχος του πληθυσμού έχει στόχο να ανιχνεύσει αλλοιωμένα κύτταρα στον τράχηλο σε πολύ πρώιμα στάδια, όταν αυτά μπορούν να αφαιρεθούν εύκολα, έτσι ώστε να μην μπορέσουν να εξελιχθούν σε καρκίνο του τραχήλου. Ο μαζικός έλεγχος για την πρόληψη του καρκίνου του τραχήλου γίνεται με το τεστ Παπανικολάου.
- Όλες οι γυναίκες ηλικίας 20 μέχρι 65 χρόνων θα πρέπει να υποβάλλονται σε έλεγχο, μια φορά τον χρόνο. Ο μαζικός έλεγχος προσφέρει την καλύτερη προστασία αν επαναλαμβάνεται τακτικά.
Ιός των ανθρώπινων θηλωμάτων (HPV) και καρκίνος του τραχήλου
Τι προκαλεί τον καρκίνο του τραχήλου;
Ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας προκαλείται από διάφορους τύπους του ιού των ανθρώπινων θηλωμάτων (HPV). Υπάρχουν περισσότεροι από 100 τύποι του HPV και περίπου 40 από αυτούς μολύνουν τη γεννητική περιοχή. Κάποιοι από αυτούς προκαλούν τα γεννητικά κονδυλώματα, ενώ άλλοι προκαλούν αλλοιώσεις στα τραχηλικά κύτταρα οι οποίες μπορούν να εξελιχθούν σε καρκίνο του τραχήλου. Οι περισσότερες γυναίκες που μολύνονται από HPV θα απαλλαγούν από αυτόν μέσα σε 6 έως 24 μήνες χωρίς κανένα σημείο ή σύμπτωμα. Ωστόσο, σε ένα μικρό αριθμό γυναικών δεν φεύγει ο HPV και είναι αυτές οι γυναίκες που έχουν αυξημένο κίνδυνο να εμφανίσουν καρκίνο στον τράχηλο της μήτρας. Είναι προφανές ότι για την εμφάνιση τελικά καρκίνου στον τράχηλο απαιτείται η ύπαρξη και διάφορων άλλων ενδογενών (γονιδιακών) και εξωγενών (κάπνισμα, περιβάλλον) παραγόντων. Παρ’ όλα αυτά χωρίς προηγούμενη μόλυνση από τον ιό, δεν υπάρχει δυνατότητα δημιουργίας καρκίνου στον τράχηλο.
Πώς μπορείς να μολυνθείς στην γεννητική περιοχή από HPV;
O HPV στην γεννητική περιοχή μεταδίδεται συνήθως με την σεξουαλική επαφή, μπορεί μάλιστα να μεταδοθεί από το ένα άτομο στο άλλον με κάθε επαφή του δέρματος και όχι αποκλειστικά με την σεξουαλική πράξη. Η μόλυνση είναι κάτι πολύ συνηθισμένο και οι περισσότεροι ενήλικες μολύνονται κάποιο διάστημα στην ζωή τους από τον ιό αυτόν.
Πώς μπορεί κανείς να προστατεύσει τον εαυτό του;
Αν και τα προφυλακτικά είναι πολύ αποτελεσματικά στο να εμποδίζουν τη μετάδοση άλλων σεξουαλικά μεταδιδόμενων νοσημάτων, δεν είναι τόσο αποτελεσματικά στο να εμποδίζουν την μετάδοση του HPV, πιθανόν επειδή ο HPV μπορεί να βρίσκεται στο δέρμα της γεννητικής περιοχής που δεν καλύπτεται από το προφυλακτικό.
Τι είναι το εμβόλιο κατά του HPV (πρωτογενής πρόληψη);
Για την καταπολέμηση της λοίμωξης κατά του HPV υπάρχουν 2 εμβόλια. Το ένα (Gardasil) προστατεύει έναντι των 2 υποτύπων υψηλού κινδύνου του ιού (16 και 18) που ευθύνονται για το 70% των περιπτώσεων του καρκίνου του τραχήλου και έναντι 2 υποτύπων χαμηλού κινδύνου (6 και 11) που προκαλούν το 90% των κονδυλωμάτων. Υπάρχει και ένα δεύτερο εμβόλιο (Cervarix) που προστατεύει έναντι των ίδιων 2 υποτύπων του HPV που ευθύνονται για τον καρκίνο του τραχήλου. Δεν προστατεύει έναντι των κονδυλωμάτων. Πάνω από 65 εκατομμύρια δόσεις των εμβολίων έχουν δοθεί με ασφάλεια σε πάνω από 100 χώρες του κόσμου. Στην χώρα μας ο εμβολιασμός με 3 δόσεις καλύπτεται δωρεάν από όλα τα ασφαλιστικά ταμεία για όλες τις γυναίκες 12-26 ετών.
Μπορεί να θεραπευθεί ο HPV της γεννητικής περιοχής;
Υπάρχουν θεραπείες για τους τύπους του HPV που προκαλούν γεννητικά κονδυλώματα αλλά αυτές δεν έχουν δείξει αποτελεσματικότητα έναντι των HPV-τύπων που μπορούν να προκαλέσουν καρκίνο στον τράχηλο. Ευτυχώς οι περισσότερες λοιμώξεις από HPV εξαφανίζονται αυτόματα μέσα σε 6 έως 24 μήνες χωρίς να προκαλέσουν κανένα πρόβλημα.
Θα επηρεάσει ο HPV την εγκυμοσύνη μου;
Οι HPV-τύποι που μπορούν να προκαλέσουν καρκίνο στον τράχηλο της μήτρας είναι πολύ συνηθισμένοι και δεν υπάρχουν στοιχεία που να δείχνουν ότι επηρεάζουν μια εγκυμοσύνη. Αν έχεις τον ιό, δεν υπάρχει λόγος να αλλάξεις την συνηθισμένη παρακολούθηση της εγκυμοσύνης σου.
Τι είναι το HPV-τεστ;
Το ΗPV-τεστ χρησιμεύει για να διαπιστωθεί αν έχεις τον ιό HPV ή όχι. Το τεστ αυτό μπορεί να διενεργηθεί σε δείγμα κυττάρων του τραχήλου, τα οποία συλλέγονται με τον ίδιο τρόπο όπως και στο τεστ Παπανικολάου. Υπάρχουν τριών ειδών καταστάσεις στις οποίες έχει προταθεί η εφαρμογή του HPV-τεστ με στόχο την πρόληψη του καρκίνου του τραχήλου:
- Για τον μαζικό έλεγχο των γυναικών, είτε μαζί με το τεστ Παπανικολάου είτε αντί αυτού.
- Για την παρακολούθηση γυναικών με αποτελέσματα του τεστ Παπανικολάου που δείχνουν αμφίβολα ευρήματα ή ελαφρού βαθμού κυτταρικές αλλοιώσεις, με σκοπό να βοηθήσει να αποφασίσει κανείς αν πρέπει να γίνει θεραπεία ή όχι.
- Για την παρακολούθηση γυναικών οι οποίες έχουν θεραπευτεί λόγω αλλοιώσεων των κυττάρων του τραχήλου, με σκοπό να βοηθήσει να αποφασίσει κανείς αν η θεραπεία ήταν επιτυχημένη ή όχι.
Η HPV-λοίμωξη είναι πάρα πολύ συνηθισμένη αλλά παραμένει πολύ μικρό χρονικό διάστημα σε νεαρότερες γυναίκες. Γι’ αυτόν το λόγο το τεστ δεν συνίσταται σε γυναίκες νεαρότερες των 30 ετών. Αυτό γίνεται γιατί το τεστ θα έβρισκε πάρα πολλές λοιμώξεις οι οποίες θα εξαφανισθούν μόνες τους χωρίς κανένα πρόβλημα.
Τι σημαίνει το αποτέλεσμα του HPV-τεστ;
Στην Ελλάδα το HPV-τεστ δεν χρησιμοποιείται σε ευρεία κλίμακα. Όταν εφαρμόζεται είναι για την παρακολούθηση γυναικών με άτυπα ή ελαφρού βαθμού ευρήματα στο τεστ Παπανικολάου
- Αν το HPV-τεστ είναι αρνητικό, ο κίνδυνος για καρκίνο του τραχήλου είναι πολύ μικρός. Προτείνεται ένα νέο τεστ Παπανικολάου σε έναν χρόνο.
- Αν το HPV-τεστ είναι θετικό, ο κίνδυνος για καρκίνο του τραχήλου είναι μεγαλύτερος και προτείνεται μια κολποσκόπηση για πιο λεπτομερή εξέταση του τραχήλου. Αν βρεθούν οποιεσδήποτε αλλοιώσεις ο γυναικολόγος σας θα σας συμβουλεύσει για την πλέον ενδεδειγμένη αντιμετώπιση.
Σημαντικά στοιχεία:
- Ο καρκίνος του τραχήλου προκαλείται από έναν ιό, αναφερόμενο ως ιό των ανθρώπινων θηλωμάτων (HPV)
- Ο ιός HPV γενικά μεταδίδεται με τη σεξουαλική επαφή. Η μόλυνση είναι κάτι πολύ συνηθισμένο και οι περισσότεροι ενήλικες μολύνονται κάποιο διάστημα στη ζωή τους από τον ιό αυτό.
- Οι περισσότερες HPV-λοιμώξεις δεν παρουσιάζουν συμπτώματα και εξαφανίζονται αυτόματα. Ωστόσο σε ένα μικρό αριθμό γυναικών δεν φεύγει ο HPV και είναι αυτές οι γυναίκες που έχουν αυξημένο κίνδυνο να εμφανίσουν καρκίνο στον τράχηλο της μήτρας.
