H ψυχοδερματολογία μελετά την επίδραση των ψυχολογικών παθήσεων στο δέρμα, αλλά και το αντίστροφο, δηλαδή την επίδραση των δερματολογικών παθήσεων στην ψυχική κατάσταση του ασθενούς. Το δέρμα αποτελεί μέσο έκφρασης συναισθημάτων και παίζει σημαντικό ρόλο στην κοινωνικοποίηση του ατόμου.
Η σχέση μεταξύ δέρματος και εγκεφάλου αρχίζει από την εμβρυϊκή περίοδο. Η αλληλεπίδραση μεταξύ νου και δέρματος έχει μελετηθεί σε κυτταρικό επίπεδο στο λεγόμενο νευρο-ανοσο-δερματο-ενδοκρινικό μοντέλο.
Από ψυχοδερματολογικής άποψης υπάρχουν 4 κατηγορίες ασθενειών:
Α. Δερματολογικά νοσήματα που επιδεινώνονται ή εκλύονται από ψυχολογικούς παράγοντες π.χ. ψωρίαση, γυροειδής αλωπεκία, ατοπική δερματίτιδα, λεύκη, κνίδωση.
Β. Δερματολογικές εκδηλώσεις ψυχιατρικών διαταραχών π.χ. οι παραληρητικές ιδέες παρασίτωσης, η προκλητή δερματοπάθεια στην οποία ο ασθενής τραυματίζει το δέρμα του με διάφορα μέσα, οι απτικές ψευδαισθήσεις, η δυσμορφοφοβική ψευδαίσθηση, η βρωμιδρωσική ψευδαίσθηση και η τριχοτιλλομανία, που είναι το συνειδητό ή ασυνείδητο σπάσιμο των τριχών
Γ. Οι ψυχιατρικές διαταραχές που απορρέουν από τη χρονιότητα και τον κοινωνικό αντίκτυπο δερματολογικών παθήσεων όπως η ακμή, η ψωρίαση, η ατοπική δερματίτιδα, η νευροϊνωμάτωση, η ιδρωταδενίτιδα κ.τ.λ.
Δ. Οι διαταραχές αισθητικότητας του δέρματος π.χ. αιμωδίες, καύσος και κνησμός χωρίς εμφανή δερματική βλάβη
Αναμφίβολα, η οικονομική κρίση αυξάνει τις ψυχογενείς δερματικές παθήσεις. Προσωπικά διαπιστώνω αύξηση στα περιστατικά κυρίως εκζέματος και κατά δεύτερο λόγο ψωρίασης, γυροειδούς αλωπεκίας, κνίδωσης και άλλων δερματοπαθειών που σχετίζονται με το stress. Από την άλλη, ήδη υπάρχουσες δερματοπάθειες, π.χ. η ακμή, η ψωρίαση, η λεύκη επιδεινώνονται σημαντικά. Η δερματοπάθεια των ασθενών πολλές φορές δημιουργεί τεράστια συναισθηματικά και κοινωνικά προβλήματα, καθώς και έλλειψη αυτοεκτίμησης και αυτοπεποίθησης. Σε αυτές τις περιπτώσεις ο γιατρός πρέπει να αντιμετωπίζει εξίσου τόσο τα ψυχολογικά, όσο και τα δερματικά προβλήματα και να υπάρχει αγαστή συνεργασία δερματολόγου και ψυχιάτρου
Αναφέραμε ήδη πολλές δερματολογικές παθήσεις που συνδέονται με ψυχικές διαταραχές και, φυσικά, θα μπορούσαμε να τις κατατάξουμε σε ομάδες υψηλού κινδύνου. Και αντίστροφα υπάρχουν ψυχιατρικές διαταραχές που επάγουν και επιδεινώνουν την κατάσταση. Ενδεικτικά αναφέρουμε την κατάθλιψη, τις ιδεοψυχαναγκαστικές διαταραχές, τον αυτοκτονικό ιδεασμό, την εξάρτηση από το αλκοόλ και τα ναρκωτικά, τις αγχώδεις διαταραχές, τις φοβικές καταστάσεις, τις διαταραχές προσωπικότητας, τις καταναγκαστικές και παρανοϊκές διαταραχές.
Σε κάθε περίπτωση θεωρώ ότι ο ‘’χρόνος ‘’ που πρέπει να αφιερώνει ο γιατρός και η συνολική εκτίμηση όχι μόνο των αντικειμενικών, αλλά και των υποκειμενικών συμπτωμάτων αποτελούν το κλειδί της επιτυχούς αντιμετώπισης και βοήθειας σε αυτούς τους ασθενείς.
