Έχετε φανταστεί ποτέ τον συμπαθητικό και δώρα φέροντα Άγιο Βασίλη να είχε πιο κομψή εικόνα? Χωρίς κοιλίτσα και κόκκινα μάγουλα? Πώς θα ήταν άραγε αυτός και κάθε άλλος συνομήλικός του χωρίς αυτά τα περιττά 15-20 κιλά? Και τέλος, πόσο υγιής είναι ο Άγιος Βασίλης με τόσα περιττά κιλά?
Ας εξετάσουμε από την αρχή την εικόνα του:
– Έχει σίγουρα περίμετρο μέσης πάνω από 102 εκατοστά (κεντρική παχυσαρκία)
– Με τόσα χριστουγεννιάτικα γλυκά τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα του με ευκολία ξεπερνούν τα 110mg (αντίσταση στην ινσουλίνη)
– Είναι πολύ πιθανό με τόσα κιλά να έχει τριγλυκερίδια πάνω από 150mg (δυσλιπιδαιμία)
– Δεδομένου ότι κάθεται όλο τον χρόνο και κινείται μόνο στις γιορτές, η «καλή» χοληστερίνη HDL δεν πρέπει να ξεπερνάει τα 45mg (δυσλιπιδαιμία)
– Με τόσα κιλά αλλά και το άγχος της δουλειάς για την διανομή τόσων δώρων η αρτηριακή του πίεση πρέπει να βρίσκεται σε υψηλά επίπεδα (συστολική ≥130 ή διαστολική ≥85 mmHg) (υπέρταση)
Αρκούν μόνο τρία από τα παραπάνω χαρακτηριστικά για να μπορούσαμε να πούμε ότι αυτός καθώς και κάθε άλλος μεσήλικας με αυτά τα χαρακτηριστικά, πάσχουν από Μεταβολικό Σύνδρομο! Όταν όλοι αυτοί οι καρδιοαγγειακοί παράγοντες συνυπάρχουν στον ίδιο οργανισμό, λειτουργούν σαν μία κρυφή ωρολογιακή βόμβα η οποία μπορεί να οδηγήσει σε έμφραγμα του μυοκαρδίου ή στο αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο και βέβαια έως το θάνατο.
Εάν λοιπόν ο Άγιος Βασίλης δεν ήταν τόσο υπέρβαρος, δεν θα είχε κεντρική παχυσαρκία κάτι το οποίο στις περισσότερες των περιπτώσεων προκαλεί αντίσταση στην ινσουλίνη, που είναι και η κύρια αιτία ανάπτυξης του μεταβολικού συνδρόμου.
Η βασική διαταραχή στην οποία οφείλεται το μεταβολικό σύνδρομο είναι η ινσουλινοαντίσταση των ιστών και κυρίως των μυών, του ήπατος και του λιπώδους ιστού. Η πρωταρχική αιτία του φαινομένου αυτού είναι η κεντρική ενδοκοιλιακή παχυσαρκία.
Συμπληρωματικοί παράγοντες εμφάνισης αυτού του συνδρόμου, είναι η κληρονομικότητα, η υψηλή πρόσληψη θερμίδων και κυρίως αυτών που προέρχονται από τα κεκορεσμένα λιπαρά οξέα, η μειωμένη φυσική δραστηριότητα, η αύξηση της ηλικίας και το κάπνισμα. Όλοι αυτοί οι παράγοντες οδηγούν στην εμφάνιση σακχαρώδη διαβήτη, δυσλιπιδαιμίας, υπέρτασης, αυξημένης πηκτικότητας του αίματος και συνεπώς στην αθηρωμάτωση και τα καρδιοαγγειακά επεισόδια (έμφραγμα του μυοκαρδίου, εγκεφαλικό).
Μεταβολικό σύνδρομο κινδυνεύουν να εμφανίσουν τα παχύσαρκα άτομα, οι διαβητικοί, οι υπερτασικοί, οι δυσλιπιδαιμικοί και οι καπνιστές. Φυσικά,
όσο μεγαλύτερη είναι η ηλικία του ατόμου τόσο μεγαλύτερος είναι ο κίνδυνος εμφάνισης μεταβολικού συνδρόμου, δεδομένου ότι με τη πάροδο της ηλικίας εμφανίζονται συχνότερα ο σακχαρώδης διαβήτης, η υπέρταση και η υπερλιπιδαιμία.
Πώς θα μπορούσε ένα άτομο με τα παραπάνω χαρακτηριστικά να αντιμετωπίσει το μεταβολικό σύνδρομο;
Η πιο ουσιαστική και αποτελεσματική αντιμετώπιση του μεταβολικού συνδρόμου είναι η απώλεια βάρους. Ακόμα και μία μικρή απώλεια βάρους της τάξεως 10% συγκριτικά με το αρχικό βάρος, μπορεί να είναι ωφέλιμη για τον υπέρβαρο οργανισμό. Έστω και μία τέτοια απώλεια βάρους βελτιώνει τόσο τις επιμέρους μεταβολικές διαταραχές (σάκχαρο, πίεση, λιπίδια) αλλά κυρίως την ινσουλινοαντίσταση η οποία είναι και η βασική αιτία του συνδρόμου. Παράλληλα, πολύ σημαντικό ρόλο στην αντιμετώπιση του συνδρόμου παίζει η αύξηση της φυσικής δραστηριότητας, ακόμα και αν αυτή μεταφράζεται σε καθημερινό ήπιο περπάτημα μισής με μίας ώρας!
Τέλος, συγκεκριμένη φαρμακευτική αγωγή η οποία στοχεύει στην βελτίωση της ινσουλινοαντίστασης, καθώς και της μείωσης των λιπιδίων στο αίμα και της υπέρτασης, παίζει σημαντικό ρόλο στην αντιμετώπιση του συνδρόμου.
Πώς προλαμβάνεται το μεταβολικό συνδρόμο;
Μία δίαιτα προσαρμοσμένη στα πρότυπα της μεσογειακής διατροφής, που θα στοχεύει σε μία σταθερή απώλεια βάρους, ενώ παράλληλα θα προλαμβάνει την υπερλιπιδαιμία, την υπέρταση και το διαβήτη, είναι ο ουσιαστικότερος τρόπος αντιμετώπισης του συνδρόμου. Η μεσογειακή διατροφή βασίζεται στη μειωμένη πρόσληψη κορεσμένων λιπαρών οξέων, και στην υψηλή κατανάλωση λιπαρών κυρίως φυτικής προέλευσης (όπως το ελαιόλαδο) ή ω-3 λιπαρών οξέων από τα ψάρια.
Επίσης, χρειάζεται μία δίαιτα χαμηλού γλυκαιμικού δείκτη, δηλαδή χαμηλή σε φορτίο απλών υδατανθρακών (όπως το σιταρένιο ψωμί, τα περισσότερα αρτοσκευάσματα, το λευκό ρύζι και μακαρόνια, η ζάχαρη). Αντίθετα χρειάζεται η λήψη σύνθετων υδατανθρακών (κυρίως από προϊόντα ολικής άλεσης) για πιο αργή διοχέτευση γλυκόζης στο αίμα και αποφυγή της ινσουλιντοαντίστασης. Θα περιέχει ελάχιστους μικρομοριακούς υδατάνθρακες (πχ ζάχαρη) που απορροφώνται ταχύτατα και δημιουργούν υπερινσουλιναιμία και δευτερογενώς επιδείνωση της ινσουλινοαντίστασης. Η αυξημένη πρόσληψη φυτικών ινών βοηθάει στην απώλεια βάρους, τη ρύθμιση του σακχάρου και τη μείωση της υπερλιπιδαιμίας. Συνίσταται επίσης η χαμηλή πρόσληψη αλατιού για καλύτερη ρύθμιση της αρτηριακής πρόσληψης.
Τέλος, εξαιρετικά σημαντικό ρόλο στην πρόληψη του μεταβολικού συνδρόμου παίζει η αύξηση της άσκησης και της φυσικής δραστηριότητας, γιατί βοηθάει στην διατήρηση του σωματικού βάρους και στον έλεγχο της ινσουλινοαντίστασης.
