Ουμπικινόλη

Ουμπικινόλη ή ουμπικινόνη; Μπερδευτήκατε; Ας τα βάλουμε σε μια σειρά λοιπόν, γιατί πρόκειται για τις διαφορετικές όψεις του ίδιου νομίσματος.

Στο σώμα υπάρχει φυσικά το αντιοξειδωτικό συνένζυμο Q10 στη μορφή της ουμπικινόνης (CoQ10) το οποίο χρησιμοποιείται στο μεταβολισμό του κυττάρου και στη συνέχεια μετατρέπεται σε ουμπικινόλη (CoQ10-H2). Δηλαδή η ουμπικινόλη είναι μια περισσότερο ενεργή αντιοξειδωτική μορφή και υψηλά βιοδιαθέσιμη μορφή της ουμπικινόνης, αλλά και οι δυο παίζουν καθοριστικό ρόλο στη διαδικασία παραγωγής ενέργειας στα κύτταρα του οργανισμού.

Για την σωστή λειτουργία του οργανισμού είναι απαραίτητες και οι δυο μορφές και η διαδικασία μετατροπής του συνενζύμου Q10 (ουμπικινόνη) σε ουμπικινόλη συμβαίνει φυσιολογικά στο σώμα. Παρόλα αυτά, σε κάποιους ανθρώπους ίσως παρουσιάζεται μια δυσκολία στη φυσική διαδικασία μετατροπής.

Γενικά, η ουμπικινόλη βοηθά στην μετατροπή της τροφής σε ενέργεια, η οποία είναι απαραίτητη για τα κύτταρα. Είναι ένα βασικό θρεπτικό συστατικό που χρειάζεται το σώμα για την υγιή λειτουργία των μιτοχονδρίων. Τα μιτοχόνδρια βρίσκονται μέσα σε κάθε κύτταρο και θεωρούνται τα εργοστάσια παραγωγής ενέργειας του κυττάρου.

Πού υπάρχουν συγκεντρώσεις ουμπικινόλης;

Η ουμπικινόλη συγκεντρώνεται κυρίως σε όργανα που απαιτούν τεράστιες ποσότητες κυτταρικής ενέργειας για να λειτουργήσουν σε βέλτιστα επίπεδα, όπως η καρδιά, ο εγκέφαλος, το συκώτι και τα νεφρά και αντιπροσωπεύει συνολικά το 95% της συνολικής ενέργειας που παράγεται στο ανθρώπινο σώμα.

Ουμπικινόλη: ποια η αντιοξειδωτική της δράση;

Η ουμπικινόλη είναι ένα λιποδιαλυτό συστατικό που δρα ως ισχυρό αντιοξειδωτικό είτε μόνη της, είτε σε συνδυασμό με την βιταμίνη Ε, όπου εξουδετερώνει τις ελεύθερες ρίζες οξυγόνου από τον οργανισμό και εμποδίζει την οξείδωση των λιπών (ή υπεροξείδωση λιπιδίων).

Η υπεροξείδωση λιπιδίων της κυτταρικής μεμβράνης έχει ως αποτέλεσμα την μειωμένη κυτταρική λειτουργία και έπειτα την κυτταρική βλάβη και τελικά όλα αυτά σχετίζονται με την εμφάνιση χρόνιων νοσημάτων.

Ερευνητές πιστεύουν ότι η ουμπικινόλη εμποδίζει της οξείδωση της LDL χοληστερόλης (της κακής χοληστερίνης) πολύ πιο αποτελεσματικά από ότι οι τοκοφερόλες και τα καροτενοειδή (ισχυρά αντιοξειδωτικά). Αυτό είναι πολύ σημαντικό γνωρίζοντας ότι η οξειδωμένη LDL χοληστερόλη είναι αυτή που ευθύνεται κυρίως για έμφραγμα και όχι αυτή κάθε αυτή η χοληστερόλη.

Η αναλογία ουμπικινόλης προς ουμπικινόνη στο πλάσμα χρησιμοποιείται ως βιολογικός δείκτης για το οξειδωτικό στρες, δείχνοντας ότι οι άνθρωποι που πάσχουν από ισχυρό οξειδωτικό στρες μπορεί να έχουν χαμηλά επίπεδα ουμπικινόλης στο πλάσμα τους.

Το οξειδωτικό στρες σχετίζεται άμεσα με την παραγωγή ελεύθερων ριζών. Όταν οι οξειδωτικοί μηχανισμοί υπερτερούν των αντιοξειδωτικών του οργανισμού, τότε οι συγκεντρώσεις των ελεύθερων ριζών είναι υψηλότερες των φυσιολογικών ορίων και έτσι εμφανίζεται το οξειδωτικό στρες που είναι καταστρεπτικό για τους ιστούς.

Περιεκτικότητα τροφίμων σε ουμπικινόλη

Περιεκτικότητα ουμπικινόλης ανα 100 γραμμάρια τροφίμου και ανά τεμάχιο.

Πηγή: Journal of Food Composition and Analysis (2008)

Τα οφέλη της ουμπικινόλης για την υγεία

Aνοσοποιητικό σύστημα

Η ουμπικινόλη ενισχύει το ανοσοποιητικό σύστημα και γενικότερα η επάρκεια της είναι αρκετά ευεργετική για τη συνολική υγεία ενός ατόμου αφού η έλλειψη της μπορεί να επηρεάσει πολλές σωματικές λειτουργίες.

Kαρδιαγγειακή υποστήριξη

Παρέχει ανώτερη καρδιαγγειακή υποστήριξη. Αποτελέσματα μελετών απέδειξαν ότι άτομα με καρδιακή ανεπάρκεια είχαν χαμηλά επίπεδα του συνενζύμου και συγχρόνως αποδείχθηκε ότι το συνένζυμο βελτιώνει τα συμπτώματα, τη λειτουργική ικανότητα και την ποιότητα ζωής αυτών των ασθενών.

Συγκεκριμένα, διαπιστώθηκε ότι όσοι λάμβαναν 100 mg του συνενζύμου τρεις φορές την ημέρα παρουσίασαν μειωμένο κίνδυνο εμφάνισης σοβαρών καρδιαγγειακών επεισοδίων, χαμηλά επίπεδα καρδιαγγειακής θνησιμότητας και χρειάσθηκε λιγότερη νοσηλεία σε σχέση με τους υπόλοιπους ασθενείς. Να επισημανθεί πως η χρήση συμπληρώματος θα πρέπει να γίνεται με τη σύμφωνη γνώμη του ιατρού.

Σύνδρομο χρόνιας κόπωσης.

Λόγω της σημαντικότητάς της στην παραγωγή κυτταρικής ενέργειας, η ουμπικινόλη είναι ευεργετική για αθλητές με παρατεταμένη αθλητική δραστηριότητα, για άτομα που πάσχουν από έντονη κούραση και από σύνδρομο χρόνιας κόπωσης.

Καρκίνο

Η ουμπικινόλη ενισχύει το ανοσοποιητικό σύστημα λόγω της αντιοξειδωτικής δράσης και παράλληλα μπορεί να δρα προληπτικά ενάντια του καρκίνου.

Πηγές ουμπικινόλης

Η ουμπικινόλη λαμβάνεται σε μικρές ποσότητες μέσω διαιτητικής πρόσληψης και βρίσκεται κυρίως σε όργανα ζώων (π.χ. συκώτι, καρδιά) και στη σαρδέλα, στο σκουμπρί, στο σογιέλαιο και στο ελαιόλαδο.

Μικρότερες ποσότητες υπάρχει σε ξηρούς καρπούς, όπως τα αμύγδαλα, τα καρύδια και τα φιστίκια, σε πράσινα λαχανικά, όπως το σπανάκι και το μπρόκολο και στο αβοκάντο.

Τι συμβάινει με το μαγείρεμα και την επεξεργασία της;

Το μαγείρεμα και η επεξεργασία των τροφών καταστρέφουν την ουμπικινόλη γιατί, ενώ βρίσκεται φυσικά σε τρόφιμα, όταν αυτά μαγειρεύονται, οξειδώνεται πολύ γρήγορα και μετατρέπεται εύκολα στην ανενεργή της μορφή.

Είναι δύσκολο να προσληφθεί η απαιτούμενη ημερήσια δοσολογία καταναλώνοντας τις τροφές αυτές έστω και σε φυσιολογικές ποσότητες

Περιπτώσεις έλλειψης ουμπικινόλης

Ηλικία

Η απορρόφηση του συνενζύμου Q10 από τον οργανισμό και η ικανότητα μετατροπής του σε ουμπικινόλη φαίνεται ότι μειώνονται με το πέρας των ετών ιδίως μετά τα 40.

Χρόνιο άγχος, φάρμακα και χρόνια νοσήματα

Επιπρόσθετα, το χρόνιο άγχος, η παρατεταμένη χρήση κάποιων φαρμάκων, όπως είναι οι στατίνες για την αντιμετώπιση των υπερλιπιδίων και κάποια αντιδιαβητικά δισκία, αλλά και χρόνια νοσήματα σαν το διαβήτη, τη νόσο του Parkinson και καρδιαγγειακά είναι συνηθισμένες αιτίες της έλλειψής του. Τα συμπτώματα της έλλειψης περιλαμβάνουν κόπωση και πόνους στους μύες, ώσπου τελικά ανεπαρκείς ποσότητες μπορεί να σχετίζονται και με διάφορες παθολογικές καταστάσεις.

Πιθανή εμφάνιση περιοδοντίτιδας και καρδιοπάθειας 

Επίσης, μελέτες έχουν δείξει συσχετισμό χαμηλών επιπέδων ουμπικινόλης με αυξημένες πιθανότητες εμφάνισης περιοδοντίτιδας και καρδιοπάθειας

Άτομα με παχυσαρκία

Έχει παρατηρηθεί ότι άτομα με παχυσαρκία παρουσιάζουν χαμηλά επίπεδα ουμπικινόλης.

Τι συμβαίνει με τα συμπληρώματα διατροφής;

Λαμβάνοντας υπόψη των ανωτέρω δεδομένων δικαίως έχει βρεθεί στο στόχαστρο των ερευνητών η συμπληρωματική χορήγηση του συνενζύμου Q10. Προσοχή θα πρέπει να δοθεί σε άτομα μεγάλης ηλικίας, άτομα που παίρνουν αγωγή με στατίνες και σε άτομα με χρόνια κόπωση και αθλητές. Επομένως κάποιο συμπλήρωμα διατροφής μπορεί να αποτελέσει μια σημαντική πηγή πρόσληψης του συνενζύμου αλλά συνιστάται προηγουμένως η συμβουλή του γιατρού.

Λόγω του ότι το εν λόγω συνένζυμο είναι λιποδιαλυτό αντιοξειδωτικό, όσοι παίρνουν συμπλήρωμα αυτού θα πρέπει να to λαμβάνουν με φαγητό που περιέχει λίπος όπως για παράδειγμα ελαιόλαδο, για να απορροφηθεί καλύτερα.

Ουμπικινόλη και παρενέργειες

Όσον αφορά την ασφάλεια της χρήσης της ουμπικινόλης, έλεγχοι έχουν αποδείξει ότι δεν παρουσιάζει τοξικότητα ή παρενέργειες από μακροχρόνια λήψη.

Γενικά, δεν ενδείκνυται η λήψη συμπληρώματος ουμπικινόλης σε ασθενείς που θα υποβληθούν σε χειρουργική επέμβαση ή που είναι υπό χημειοθεραπεία ή που λαμβάνουν αντιπηκτικά φάρμακα αλλά και κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης και του θηλασμού