Hλεκτρονικός εκφοβισμός cyberbullying: βία δίχως τέλος!
Ο ηλεκτρονικός εκφοβισμός είναι μια μορφή βίας που γίνεται μέσω της τεχνολογίας, χωρίς όρια, χωρίς τέλος. Βασική ιδιαιτερότητα του είναι ότι μπορεί να πραγματοποιηθεί από την ασφάλεια του σπιτιού του μαθητή, του φίλου ή της διπλανής αίθουσας, χωρίς να γίνει απαραίτητα αντιληπτός.
Ως γνωστόν η ταυτότητα του δράστη/ cyberbully κρύβεται εύκολα κάτω από την τεχνολογία και για αυτό έχει λιγότερες αναστολές και συχνά θα πει πράγματα που κανονικά δεν θα έλεγε σε μια κατά πρόσωπο επαφή . Επίσης επειδή πραγματοποιείται η δράση του συνήθως στο Διαδίκτυο, το πιθανό κοινό μπορεί να είναι χιλιάδες για αυτό και ο cyberbully μπορεί να αισθάνεται διάσημος, πανίσχυρος και ότι τον γνωρίζουν όλοι.
Οι συνέπειες του διαδικτυακού εκφοβισμού είναι πέρα από κάθε φαντασία, καταστροφικές. Τα θύματα μπορούν να αρχίσουν να αντιμετωπίζουν διατροφικές διαταραχές, χρόνιες ασθένειες, κατάθλιψη, σημαντικά χαμηλή αυτοεκτίμηση, εξωτερική βία, μαθησιακά/ακαδημαϊκά προβλήματα, οικογενειακά προβλήματα, προβλήματα ψυχικής υγείας, αυτοκτονικές σκέψεις ή ενέργειες . Στα θύματα του συγκαταλέγονται και όσα άτομα έμμεσα εμπλέκονται , όπως ο ίδιος ο δράστης , οι τυχόν μάρτυρες / παρατηρητές, εικονικοί ή πραγματικοί, έχοντας παρόμοιες καταστροφικές συνέπειες για όλους τους.
Επίσης δεδομένου ότι είναι πιο συχνός σε νεαρές ηλικίες, ακόμα και αν συμβαίνει έξω από το σχολείο, ο κοινός παρονομαστής είναι πάντα ο χώρος του σχολείου ( ή δουλειάς, στην ενήλικη ζωή) , αφού εκεί συχνά βρίσκονται τα θύματά . Ευθύνες όμως δεν μπορούν να αποδοθούν στους εκπαιδευτικούς λόγω του χώρου εμφάνισης, για την έναρξη ή την διακοπή/ αποτροπή του φαινομένου, αλλά η έρευνα φανερώνει ότι συνυπεύθυνοι στο φαινόμενο είμαστε όλοι, γονείς, μαθητές, χρήστες, εκπαιδευτικοί, διαχειριστές, ειδικοί στα μέσα μαζικής ενημέρωσης.
Χαρακτηριστικά θυμάτων
Υπάρχουν ορισμένα χαρακτηριστικά παιδιών που τα καθιστούν πιο ευαίσθητα σε αυτό το είδος εκφοβισμού. Για παράδειγμα, οι μαθητές οι οποίοι είναι διαφορετικοί εμφανισιακά (δηλαδή, υπέρβαροι, ελλιποβαρής, χρώμα μαλλιών κ.α), φυλετικά, άτομα με ειδικές ανάγκες, νοητικά διαφορετικά, συναισθηματικά διαφορετικά (δηλαδή, υπερβολικά ευαίσθητα, καταθλιπτικά, ανήσυχα, φοβισμένα), μη δημοφιλείς, ή πιο απομονωμένοι είναι πιθανότερο να είναι θύματα. Όσοι δηλαδή αναζητούν αποδοχή και θετική προσοχή, γεγονός που τους καθιστά πιο ευάλωτους και συνήθως είναι λιγότερο προσεκτικοί στην προστασία της ιδιωτικής ζωής στο διαδίκτυο. Ομοίως συμβαίνει και στην περίπτωση των ενηλίκων.
Τι μπορούν να κάνουν οι γονείς;
Οι γονείς βλέποντας τα παιδιά τους να μεγαλώνουν, προσπαθούν να τα προστατεύσουν, αλλά ταυτόχρονα συνειδητοποιούν ότι χρειάζονται τον δικό τους χώρο και ιδιωτικότητα για να αναπτυχθούν. Δυο δύσκολες καταστάσεις, αντίθετες, που οδηγούν σε συγκρούσεις, ιδιαίτερα αν προσπαθήσουν να ελέγξουν την διαδικτυακή τους δράση.
1) Συζητήστε τακτικά – επικοινωνώντας συχνά με τα παιδιά σας, γίνεστε πιο προσεκτικοί όταν έχουν προβλήματα. Επιλέξτε να μιλήστε ειδικά για το διαδικτύου και χρησιμοποιήστε στιγμές που θα ανακαλύψτε στις ειδήσεις στα δικά σας social media.
2) Παρατηρήστε , χωρίς να παρακολουθείτε. Αν γνωρίζουν ότι διαβάζετε τι γράφουν, θα είναι περισσότερο εγκρατείς, υπεύθυνοι για αυτά που δημοσιεύουν. Ποτέ όμως μην κρίνεται αυστηρά και προβάλλετε δημόσια τα όσα γράφουν.
3) Εξετάστε το ενδεχόμενο χρήσης firewalls, που μπορούν να κάνουν ορισμένες ιστοσελίδες απροσπέλαστες και το λογισμικό μπορεί να καταγράφει κάθε πληκτρολόγηση.
4) Συνεργαστείτε με τους εκπαιδευτικούς – συμμετέχετε σε οποιεσδήποτε δραστηριότητες και σεμινάρια αφορούν το διαδίκτυο. Ενημερωθείτε και συζητήστε με ειδικούς.
5) Δημιουργήστε οικογενειακούς κανόνες – κανόνες χρήσης, περιορίστε τον online χρόνο και μειώστε τη χρήση των κοινωνικών δικτύων, τις συνομιλίες και τα άμεσα μηνύματα, βοηθώντας στην προστασία του ιδιωτικού τους απορρήτου.
6) Καταλάβετε γιατί τα παιδιά σας χρησιμοποιούν την τεχνολογία και τις ομάδες που εμπλέκονται. Ως γονείς συχνά βλέπετε την τεχνολογία ως εργαλείο, αλλά τα παιδιά τη βλέπουν ως μια κοινωνική μορφή ζωής. Αναζητούν άμεση σύνδεσή με τους φίλους απλά με διαφορετικούς τρόπους ίσως και επικίνδυνους.
7) Να είστε προσεκτικοί όταν το παιδί σας βρίσκεται σε ομάδες συνομιλίας και μηνύματα – βεβαιωθείτε ότι χρησιμοποιεί ψευδώνυμο για να παραμείνει ανώνυμο. Σιγουρευτείτε ότι δεν ανοίγει συνδέσμους ή αρχεία που του στέλλονται αφού ένας ιός θα μπορούσε εύκολα να χακάρει τον λογαριασμό και προσωπικές τους πληροφορίες, φωτογραφίες, βίντεο ή αριθμούς τηλεφώνου, διευθύνσεις κλπ.
8) Να γνωρίζετε ο καθένας μπορεί να είναι cyberbully. Δώστε προσοχή σε αυτά που το παιδί σας δημοσιεύει ηλεκτρονικά.
9) Αν νομίζετε ότι το παιδί σας είναι cyberbully μην αντιδράσετε υπερβολικά, διατηρείτε μια ανοιχτή γραμμή επικοινωνίας με το παιδί σας. Θέλει βοήθεια!
10) Πάρτε όσα αποδεικτικά μπορείτε. Εκτυπώστε όλα τα μηνύματα (αν είναι θύμα ή θύτης), αλλά ποτέ μην διαγράψετε ή μπλοκάρετε οποιαδήποτε επαφή.
11) Κάντε συναντήσεις και μιλήστε με διαχειριστές σελίδων, εκπαιδευτικούς και συμβούλους. Απαιτείται δράση!
12) Επικοινωνήστε με την αστυνομία ειδικά εάν έχουν χρησιμοποιηθεί απειλές.
13) Αφήστε το παιδί σας να μπλοκάρει μόνο του ή να διαγράψει φίλους στο διαδίκτυο για να σταματήσει η αποστολή περισσότερων μηνυμάτων. Ενδυναμώστε το να λάβει τις σωστές αποφάσεις χωρίς να το κατευθύνετε.
14) Ζητήστε από το παιδί σας να αλλάξει το προφίλ ή το όνομα του προφίλ του. Βρείτε μαζί άλλους τρόπους επικοινωνίας με τους φίλους του.
15) Κάνετε αναφορά/ καταγγελία σε ιστότοπους γνωστούς για φαινόμενα cyberbullying. Θέλει τόλμη και θάρρος!
16) Ζητήστε επαγγελματική βοήθεια από ειδικούς για όλη αυτή την συναισθηματική αναστάτωση, που δημιουργεί απόγνωση σε όλους.
