«Πως θα αναγνωρίσω εάν το παιδί μου τραυλίζει;»
Η ανάπτυξη και η εξέλιξη της ομιλίας ενός παιδιού είναι κάτι που απασχολεί αρκετούς γονείς. Όταν ο ρυθμός ομιλίας αλλάζει (γίνεται είτε πιο γρήγορος, είτε πιο αργός), ή υπάρχει στερεότυπη επανάληψη λέξεων ή τμημάτων της λέξης, τότε πιθανόν να αναφερόμαστε σε μία διαταραχή της ροής της ομιλίας.
Η πιο συχνή διαταραχή της ομιλίας είναι ο τραυλισμός. Ως κύριο χαρακτηριστικό της δυσκολίας αυτής είναι η ύπαρξη δυσρυθμιών. Με τον όρο «δυσρυθμία» αναφερόμαστε στις δυσκολίες που συμβαίνουν στην ροή της ομιλίας όπως είναι τα μπλοκαρίσματα, οι επαναλήψεις λέξεων ή γραμμάτων, η λανθασμένη αναπνοή και η ένταση στο πρόσωπο.
Φυσικά, η διαταραχή αυτή μπορεί να εμφανιστεί και σε παιδία (αναπτυξιακός τραυλισμός) και σε ενήλικες (επίκτητος τραυλισμός). Εμείς θα ασχοληθούμε με τον αναπτυξιακό τραυλισμό.
Ποιες είναι οι αιτίες που ένα παιδί ξεκινάει να τραυλίσει;
Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. Προτού ξεκινήσουμε την ανάλυση, θα πρέπει να αναφέρουμε τους πιθανούς παράγοντες που μπορεί ένα παιδί να ξεκινήσει να τραυλίζει. Αρκετοί ερευνητές αναφέρουν ότι μια αιτία εμφάνισης του τραυλισμού οφείλεται σε κληρονομικούς παράγοντες, καθώς αρκετά παιδιά που ξεκίνησαν να έχουν αυτή την δυσκολία, είχαν τουλάχιστον ένα άτομο από το οικογενειακό τους περιβάλλον που στο παρελθόν είχε και εκείνο παρόμοια δυσκολία.
Φυσικά ίσως και η πιο γνωστή αιτία εμφάνισης του τραυλισμού να είναι η αιφνίδια δημιουργία ενός έντονου συναισθήματος όπως είναι ο φόβος και το άγχος.
Στο σημείο αυτό, αξίζει να σημειώσουμε ότι, το ερώτημα αυτό βρίσκεται ακόμη υπό μελέτη από πλήθος ερευνητών, σε κάθε περίπτωση όμως οι ψυχολογικοί, οι περιβαλλοντικοί και οι γενετικοί παράγοντες διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη και την εξέλιξη των δυσκολιών ροής της ομιλίας.
Ποιές είναι οι κύριες ενδείξεις εμφάνισης της δυσκολίας αυτής;
Σύμφωνα με έρευνες, ο τραυλισμός εμφανίζεται πιο συχνά στα αγόρια σε σχέση με τα κορίτσια και η ηλικία έναρξης περίπου είναι μεταξύ 2 έως 5 ετών. Βέβαια πρόσθετες μελέτες αναφέρουν ότι ένα παιδί μπορεί να εμφανίσει την δυσκολία αυτή και μετά τα 5 έτη, κυρίως όταν πρόκειται για ψυχογενή τραυλισμό.
Όπως έχει αναφερθεί και προηγουμένως, τα συμπτώματα ξεκινούν ξαφνικά και συχνά έχει προηγηθεί κάποιο σημαντικό γεγονός στη ζωή του παιδιού (π.χ. αλλαγή περιβάλλοντος, ερχομός νέου μέλους). Γενικά η εικόνα ενός παιδιού που τραυλίζει δεν είναι σταθερή, καθώς οι δυσρυθμίες μπορεί να αυξάνονται ανάλογα με την συναισθηματική κατάσταση του παιδιού, με το περιβάλλον στο οποίο βρίσκεται και με τα άτομο που συνομιλεί.
Προχωρώντας, λοιπόν, στις ενδείξεις, οι γονείς θα πρέπει να εστιάσουν την προσοχή τους όχι μόνο στην ομιλία του παιδιού αλλά και στις εκφράσεις του προσώπου του. Συχνά, τα άτομα με τραυλισμό έχουν ένταση στο πρόσωπο, σφίξιμο ματιών και πίεση στα χείλη στην προσπάθεια τους να που την λέξη που τους δυσκολεύει. Εκτός από τις εκφράσεις του προσώπου, ένα παιδί με αυτή την δυσκολία:
- Επαναλαμβάνει ολόκληρες λέξεις (π.χ. το, το, το, το, σκυλί)
- Επαναλαμβάνει μέρη της λέξης (π.χ. κα..κα..κα..καλημέρα)
- Επιμηκύνει έναν ήχο μιας λέξης (π.χ. ηηηηηηήρθα εχθές)
- Δεν παίρνει σωστές ομιλητικές αναπνοές (π.χ. απότομες εισπνοές και γενικά ο αέρας δεν είναι επαρκής για την ομιλία)
- Πρόσθετες κινήσεις του σώματος (κούνημα του χεριού ή του ποδιού).
Τι πρέπει να ξέρω ως γονέας για την θεραπεία του τραυλισμού;
Αναφερόμενοι πάντα στον αναπτυξιακό τραυλισμό, εάν ένας γονέας παρατηρήσει τα παραπάνω σημάδια αρκετά συχνά στην ομιλία του παιδιού του θα πρέπει να ζητήσει την συμβουλή ενός ειδικού.
Μέσω της κατάλληλης αξιολόγησης ο λογοθεραπευτής θα δημιουργήσει και το κατάλληλο πρόγραμμα θεραπείας.
Υπάρχουν διάφορες εμπεριστατωμένες θεραπευτικές τεχνικές που μπορούν να βοηθήσουν στην μείωση των δυσρυθμιών και την εξάλειψη του τραυλισμού.
Επιπλέον, μεγάλο ρόλο παίζει και η άμεση κινητοποίηση των γονέων, καθώς όσο πιο γρήγορα απευθυνθούν στο λογοθεραπευτή τόσο αυξάνεται η καλή πρόγνωση της εξάλειψης της δυσκολίας.
Μαζί με τον λογοθεραπευτή και την βοήθεια των γονέων, αφού λάβουν την κατάλληλη καθοδήγηση, ίσως σε περιπτώσεις που το παιδί είναι μεγαλύτερης ηλικίας και εμφανίζει αγχώδεις συμπεριφορές, να χρειαστεί ο λογοθεραπευτή να παραπέμψει και σε κάποιο ψυχολόγο.
Εν τούτοις, δεν θα πρέπει να ξεχνάμε πως κάθε παιδί είναι διαφορετικό, επομένως, η εμφάνιση και η αντιμετώπισης της δυσκολίας θα εστιάζουν αποκλειστικά το παιδί, την ηλικία του και τα ενδιαφέροντά του, οδηγώντας στην εγγυημένη επιτυχία.
