Τα ινομυώματα είναι καλοήθεις όγκοι του λείου μυικού τοιχώματος της μήτρας. Η ακριβής επιδημολογία είναι δύσκολο να προσδιοριστεί με ακρίβεια. Στις ΗΠΑ έχει υπολογιστεί οτι η επίπτωση των ινομυωμάτων στον γενικό πληθυσμό, κυμαίνεται μεταξύ 2,0 και 12,8 περιπτώσεις ανα 1.000 γυναικες ανά έτος.
Παράγοντες κινδύνου είναι:
1. Ηλικια: αποτελεί σημαντικό παράγοντα για την πιθανότητα εμφάνισης των ινομυωμάτων. Μετά την εμμηνόπαυση, λόγω της ελαττωμένης οιστρογονικής διέγερσης η επίπτωση των ινιμυωμάτων εμφανίζει σημαντική μείωση.
2. Καταγωγή: η αφρικανική καταγωγή συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο ανάπτυξης ινομυωμάτων.
3. Χαρακτηριστικά του εμμηνορυσιακού κύκλου: τα ινομυώματα είναι οιστρογόνο-εξαρτώμενοι όγκοι. Ο ρυθμός ανάπτυξής τους επηρεάζεται από τα επίπεδα των κυκλοφορούντων. οιστρογόνων. Η διάρκεια και η ποσότητα της έμμηνου ρύσεως φαίνεται επίσης να σχετίζονται με την επίπτωση των ινομυωμάτων, καθώς εμφανίζεται αυξημένη σε λευκές γυναίκες με βαριά ροή και διάρκεια περιόδου > 6 ημερών.
4. Μαιευτικό ιστορικό: η κύηση ελαττώνει τον κίνδυνο εμφάνισης ινομυωμάτων κατά 29-50%.
5. Υπογονιμότητα: σε άτοκες ασθενείς με προηγούμενο ιστορικό υπογονιμότητας, έχει διαπιστωθεί αύξηση κατά 35% της επίπτωσης ινομυωμάτων, έναντι άτοκων χωρίς ανάλογο ιστορικό.
6. Ορμονικοί παράγωντες: τα ινομυώματα εμφανίζουν υποδοχείς οιστρογόνων και προγεστερόνης. Η παρουσία των εν λόγω υποδοχέων ευθύνεται για τις μεταβολές του μεγέθους των ινομυωμάτων κατά την διάρκεια θεραπειών με προγεσταγόνα (συνήθως αύξηση), αντισυλληπτικά (αύξηση-μείωση-στασιμότητα) και GnRH ανάλογα (μείωση).
Τα ινομυώματα αποτελούν μονοκλωνικές αναπτύξεις προερχόμενα απο ενα κύτταρο του λείου μυικού ιστού της μήτρας. Ανατομικά κατηγοριοποιούνται τα ινομυώματα σε υποβλεννογόνια, ενδοτοιχωματικά και υπορρογόνια, ανάλογα με την θέση τους σε σχέση με την κοιλότητα και την επιφάνεια της μήτρας.
Κλινική εικόνα
Tα ινομυώματα είναι στην πλειονότητά τους ασυμπτωματικά. Τα συμπτώματα που είναι δυνατόν να προκληθούν απο τα ινομυώματα περιλαμβάνουν την εμφάνιση ανώμαλης κολπικής αιμόρροιας (μηνορραγία, μητρορραγία, μηνομητρορραγία), χρόνιου πυελικού πόνου (δυσμηνόρροια, δυσπαρεύνια, ή μη κυκλικό πόνο, αίσθημα βάρους στο υπογάστριο) συμπτώματα πίεσης των γειτονικών οργάνων (ουροδόχος κύστη, έντερο), υπογονιμότητα (υπολογίζεται οτι το 27-40% των γυναικών εμφανίζουν προβλήματα σύλληψης) και επιπλοκές που σχετίζονται με την κύηση. Σε ποσοστο 1-4% του συνόλου των κυήσεων συνυπάρχουν ινομυώματα, τα οποία στην πλειονότητά τους δεν προκαλούν συμπτώματα. Ποσοστό 10% των εγκύων με ινομυώματα εμφανίζουν επιπλοκές κατα την εξέλιξη της εγκυμοσύνης, κατά την διάρκεια του τοκετού, είτε κατά την λοχεία. Οι επιπλοκές αυτες περιλαμβάνουν: καθ’ εξίν αποβολές, αιμορραγίες της κύησης ή της λοχείας, επιπλοκές του πλακούντα οπως ανεπάρκεια ή πρόωρη αποκόλληση, πρόωρο τοκετό, δυστοκίες, αυξημένο ποσοστό καισαρικής τομής και επιπλοκές που οφείλονται σε διαταραχές της αιμάτωσης (εκφύλιση, συστρόφη).
Διάγνωση
Η διάγνωση των ινομυωμάτων ειναι συνήθως εφικτή με το ιστορικό και την κλινική γυναικολογική εξέταση. Η ψηλάφηση της μήτρας αυξημένων διαστάσεων με ανώμαλη παρυφή και σκληρή σύσταση ειναι ενδεικτική της παρουσίας των όγκων αυτών. Το υπερηχογράφημα αποτελεί την απλούστερη και συνηθέστερη μέθοδο για την μελέτη των ινομυωμάτων.
Η υστεροσκόπηση αποτελεί τη μέθοδο εκλογής για την μελέτη των ινομυωμάτων που πιέζουν και παραμορφώνουν την ενδομητρική κοιλότητα. Απο τον βαθμό προβολής του ινομυωμάτος εντός της ενδομητρικής κοιλότητας εξαρτάται η δυνατότητα αντιμετώπισής του με ιστεροσκοπική ή όχι επέμβαση. Σε ειδικές περιπτώσεις ενδείκνυται η μαγνητική τομογραφία (MRI) και η υστεροσαλπιγγογραφία.
Αντιμετώπιση – Θεραπεία
Με δεδομένο ότι στην πλειονότητά τους τα ινομυώματα δεν προκαλούν συμπτώματα, στις περισσότερες περιπτώσεις δεν απαιτείται θεραπευτική παρέμβαση. Για τις ασθενείς στις οποίες τα ινομυώματα προκαλούν συμτώματα ή επιπλοκές, οι θεραπευτικές επιλογές περιλαμβάνουν την φαρμακευτική αντιμετώπιση (Ulipristalacetat 5 mg, GnRH ανάλογα), τον εμβολισμό (κεντρική νέκρωση και ρευστοποίηση του πυρήνα που οδηγεί τελικά στην ελάττωση του μεγέθους του ινομυώματος) και τη χειρουργική παρέμβαση. Η χειρουργική επέμβαση αποτελεί την συνηθέστερη μορφή θεραπείας των ινομυωμάτων. Οι βασικές θεραπευτικές επιλογές περιλαμβάνου την υστερεκτομή (σε γυναίκες > 45 ετών ή σε γυναίκες μικρότερης ηλικίας που έχουν ολοκληρώση την οικογένειά τους) και την εκπυρήνιση του όγκου (λαπαροσκοπική λειομυωματεκτομία για όγκους μεχρι 5,5 cm, διακοιλιακή λειομυωματεκτομία για μεγαλύτερα ινομυώματα, υστεροσκοπική λειομυωματεκτομία για υποβλεννογόνια ινομυώματα).
