Τι είναι η κνίδωση και πως αντιμετωπίζεται
H κνίδωση εκδηλώνεται στο δέρμα με πολλαπλές ερυθηματώδεις βλάβες, που είναι κηλίδες και συνηθέστερα πομφοί. Κάθε βλάβη διαρκεί λιγότερο από 24 ώρες και μετά την υποχώρησή της το δέρμα είναι φυσιολογικό. Η εντόπιση και η μορφολογία των βλαβών αλλάζει συνεχώς. Το 15-23% του πληθυσμού μπορεί να εκδηλώσει κνίδωση κάποια στιγμή στην διάρκεια της ζωής του.
Η κνίδωση διακρίνεται σε οξεία(<30 ημέρες) και χρόνια(>30 ημέρες). Υπάρχει ακόμη μια μορφή κνιδωτικής αντίδρασης που λέγεται αγγειοοίδημα και μπορεί να εμφανιστεί ανεξάρτητα ή συγχρόνως με την κνίδωση. Παρουσιάζεται σαν οίδημα (πρήξιμο) των οφθαλμών, των χειλιών, αυτιών και άλλων περιοχών του σώματος
Τι προκαλεί την κνίδωση-αγγειοοίδημα;
H οξεία κνίδωση προκαλείται από:
δήγματα (τσιμπήματα) εντόμων, φάρμακα (πενικιλλίνη, ακτινολογικά σκιαγραφικά μέσα, ασπιρίνη και αντιρρευματικά φάρμακα, μορφίνη, κωδεΐνη, ορισμένα αντυπερτασικά και καρδιολογικά), παράγωγα αίματος, το Latex (καουτσούκ), διάφορες τροφές(ψάρια, οστρακοειδή, αυγά, γάλα, καρύδια, φυστίκια, φουντούκια, φασόλια, τομάτες, φράουλες, σέλινο, μαϊντανός, καρυκεύματα, σοκολάτες, χοιρινό κρέας, οινοπνευματώδη). Επίσης μπορεί να σχετίζεται με ιογενείς ή βακτηριακές λοιμώξεις ή με την έναρξη κάποιας θυρεοειδοπάθειας.
Η χρόνια κνίδωση παραμένει άγνωστης αιτιολογίας στο 80-90% των περιπτώσεων. Προσβάλλει κυρίως ενήλικες. Το ψυχικό stress φαίνεται ότι είναι συχνά επιβαρυντικός παράγοντας. Οι αιτιολογικοί παράγοντες που συνήθως σχετίζονται με χρόνια κνίδωση είναι: εισπνεόμενες ουσίες(σκόνη, τρίχωμα ζώων, γύρη φυτών), ουσίες που λαμβάνονται από το στόμα(τροφές, φάρμακα), ενέσιμες ουσίες(φάρμακα, κεντρίσματα-δήγματα εντόμων), λοιμώξεις(από βακτήρια, ιούς, μύκητες και παράσιτα), συστηματικά νοσήματα (θυρεοειδοπάθειες, ερυθηματώδης λύκος).
Η κνίδωση από φυσικά αίτια προκαλείται από: τριβή ή ξεσμό του δέρματος (δερμογραφισμός), ψύχος, θερμότητα, νερό, ήλιο, αύξηση της θερμοκρασίας του σώματος (χολινεργική κνίδωση), πίεση (μηχανική), δόνηση.
Εργαστηριακές εξετάσεις και κνίδωση
Αν από το ιστορικό δεν υπάρχουν στοιχεία σχετικά με την αιτία της κνίδωσης, πρέπει να γίνεται εργαστηριακός και αλλεργιολογικός έλεγχος (σε επιλεγμένες περιπτώσεις). Πάντως η διενέργεια πληθώρας εξετάσεων, χωρίς αυστηρή συσχέτιση με τα δεδομένα του ιστορικού, δεν προσφέρει καμία βοήθεια. Αναφορικά με τη χρόνια κνίδωση, οι εξετάσεις που μπορεί να μας βοηθήσουν είναι η γενική αίματος, οι ακτινογραφίες των παραρρινικών κοιλοτήτων για αποκλεισμό παραρρινοκολπίτιδας, οι ακτινογραφίες των οδόντων για τον αποκλεισμό οδοντικού αποστήματος, η καλλιέργεια φαρυγγικού επιχρίσματος και ο έλεγχος για αντιμικροσωμιακά-αντιθυρεοειδικά αντισώματα(Αnti- TPO, Anti- TG), καθώς και της θυρεοειδοτρόπου ορμόνης TSH για τον αποκλεισμό αυτοάνοσης θυρεοειδοπάθειας. Τυπικό ιστορικό και χαρακτηριστικές βλάβες που υποδηλώνουν φυσικές κνιδώσεις θα πρέπει να ελέγχονται με απλές δοκιμασίες πρόκλησης.
Γενικές αρχές αντιμετώπισης
Η κνίδωση-αγγειοοίδημα δεν είναι απειλητική για την ζωή του ασθενούς (εκτός από τις βαριές μορφές αγγειοοιδήματος), δεν είναι μεταδοτική, δεν είναι κακοήθης και στις περισσότερες περιπτώσεις δεν σχετίζεται με άλλα συνυπάρχοντα νοσήματα. Αν πρόκειται για οξεία κνίδωση θα υποχωρήσει σε μερικές εβδομάδες, ενώ αν πρόκειται για χρόνια κνίδωση, υπάρχει πιθανότητα 60% να υποχωρήσει μέσα στους επόμενους 6 μήνες.
Οι ασθενείς θα πρέπει να αποφεύγουν (παράλληλα με τις ιδιαίτερες συστάσεις του δερματολόγου): το περιβάλλον με αυξημένη θερμοκρασία, την φυσική και ψυχική καταπόνηση. Η διατήρηση του δέρματος δροσερού, τα δροσερά μπάνια και τα τοπικά σκευάσματα που ανακουφίζουν το δέρμα (π.χ. κρέμα καλαμίνης ή μενθόλης) βοηθούν μερικούς ασθενείς. Τα τοπικά αντιϊσταμινικά (π.χ. Fenistil gel) θα πρέπει να αποφεύγονται. Εάν η κνίδωση εμφανίζεται κατά διαστήματα, τρόφιμα τα οποία λαμβάνονται τακτικά (σχεδόν καθημερινά) δεν έχουν καμία σημασία. Αντίθετα τρόφιμα που λαμβάνονται σποραδικά (π.χ.όσπρια) πρέπει να ελεγχθούν σαν πιθανοί αιτιολογικοί παράγοντες. Η ανοσοθεραπεία (θεραπεία απευαισθητοποίησης) δεν συνιστάται για την αντιμετώπιση της κνίδωσης με μια μοναδική ίσως εξαίρεση: αλλεργία σε νυγμό (τσίμπημα) από υμενόπτερα (μέλισσες-σφίγκες) που εκδηλώνεται στους ενήλικες. Αντίθετα στα παιδιά κνίδωση και αγγειοοίδημα, σαν εκδήλωση ευαισθησίας στο δηλητήριο των εντόμων αυτών, δεν συνιστά ένδειξη για ανοσοθεραπεία.
ΔΙΑΙΤΑ ΑΠΟΦΥΓΗΣ ΚΝΙΔΩΤΙΚΟΥ ΑΣΘΕΝΟΥΣ
- Ξηροί καρποί: Αμύγδαλα-Καρύδια-Φιστίκια-φουντούκια
- Όσπρια: Αρακάς-Ρεβίθια-Σόγια-Φακές-Φασόλια
- Χοιρινό: Παράγωγα: Ζαμπόν-Λουκάνικα-Μπέϊκον-Σαλάμια-Σουβλάκια
- Οστρακοειδή: Αστακός-Γαρίδες-Καβούρια-Καραβίδες-Μύδια-Στρείδια
- Μαλάκια: Καλαμάρια-Σουπιές-Χταπόδια
- Αλκοολούχα ποτά
- Φρούτα: Ακτινίδιο-Μπανάνα-Ροδάκινο-Σταφύλι-Σύκο-Φράουλα
- Ασπιρίνη: Επιτρέποναι Depon, Lonarid
