Παιδιά & Εφήβοι
Δεν είναι όμως μόνο οι ενήλικες που χρειάζονται τη βοήθεια ενός ειδικού ψυχολόγου για να αντιμετωπίσουν περιόδους κρίσεων που συνοδεύονται από την εμφάνιση ψυχολογικών προβλημάτων αλλά την ίδια ανάγκη έχουν και τα παιδιά και οι έφηβοι που σε ένα κόσμο με πολλά και αμφίθυμα ερεθίσματα να τους περιτριγυρίζουν εκδηλώνουν τις περισσότερες φορές με έμμεσο τρόπο την ανάγκη τους για βοήθεια.
Ποιά είναι τα σημάδια όμως, τα οποία μπορούν και πρέπει να ενεργοποιήσουν τους γονείς και να τους κάνουν να αντιληφθούν ότι το παιδί τους χρειάζεται τη βοήθεια ψυχολόγου;
Το μικρό παιδί ή ο έφηβος και οι γονείς χρειάζεται να απευθυνθούν σε ειδικό όταν:
Οι γονείς έχουν απορίες ή διαφωνίες σχετικά με την διαπαιδαγώγησή του
Η οικογένεια έχει βιώσει μια δοκιμασία, όπως χωρισμό, ασθένεια, θάνατο κλπ. Αυτά τα γεγονότα έχουν επιπτώσεις στη ζωή του παιδιού και πολλές φορές η προληπτική επίσκεψη στον ειδικό αποτρέπει τυχόν μελλοντικούς κινδύνους
Το παιδί αντιμετωπίζει πρόβλημα στην εξέλιξή του και πρέπει να γίνει αξιολόγηση της νοημοσύνης και των ικανοτήτων του
Παρουσιάζει μαθησιακές δυσκολίες, υπερκινητικότητα, διάσπαση στην προσοχή, τραυλισμό, ενούρηση μετά τα 5 χρόνια κ.α.
Παρουσιάζει αλλαγή σε διάφορες σημαντικές συμπεριφορές:
Σχολική άρνηση και απότομη κάμψη στις σχολικές επιδόσεις
Απότομη αλλαγή στις διατροφικές συνήθειες (αρχίζει να τρώει βουλιμικά ή, αντίθετα, παρουσιάζει ανορεξία)
Δυσκολίες στον ύπνο (υπνηλία ή εφιάλτες ή αϋπνία)
Κλείνεται στον εαυτό του, αποφεύγει κάθε διάλογο ή επιτίθεται
Το παιδί νιώθει άσχημα με τον εαυτό του, είναι αγχωμένο, πιεσμένο, θλιμμένο, φέρεται δειλά και δεν έχει αυτοπεποίθηση
Παρουσιάζει κατάθλιψη
Μιλά για θάνατο
Παίρνει ναρκωτικά ή άλλες ουσίες (π.χ. πίνει συστηματικά)
Δείχνει να αποφεύγει ένα άτομο που του ήταν προσφιλές και αυτό συμπίπτει με την έναρξη προκλητικής ερωτικής συμπεριφοράς
Λέει ψέματα και γίνεται μυστικοπαθές
Αυτοτραυματίζεται ή τραυματίζει κάποιον άλλο
Εκδηλώνει τάσεις φυγής και λέει «θα σηκωθώ να φύγω από΄δω μέσα»
Παραβατική συμπεριφορά (κλοπές, βανδαλισμοί κ.λπ.)
Φέρεται με ιδιαίτερα έντονη ανυπακοή στο σπίτι ή στο σχολείο
Έχει φίλους με σοβαρά προβλήματα συμπεριφοράς
Με τη χρήση λοιπόν θεραπευτικών τεχνικών, λαμβάνοντας υπόψη φυσικά την αναπτυξιακή ηλικία και την ετοιμότητα του παιδιού, όπως παιγνιοθεραπεία, ζωγραφική, συζήτηση αλλά και τεχνικές, σε μεγαλύτερα παιδιά και εφήβους, που εφαρμόζονται στις θεραπείες ενηλίκων γίνεται προσπάθεια από την πλευρά του θεραπευτή να απελευθερώσει των ψυχικό κόσμο των παιδιών.
Δημιουργώντας ένα ασφαλές και σταθερό γι αυτά περιβάλλον όπου θα εκφράσουν τους προβληματισμούς και τις ανησυχίες τους και με κατανόηση και σεβασμό στην προσωπικότητα του παιδιού και του εφήβου θα επιχειρηθεί η όσο το δυνατό πιο αποτελεσματική αντιμετώπιση τους από την πλευρά του θεραπευτή έχοντας ως συνοδοιπόρο σε αυτή την εύθραυστη συνεργατική διαδικασία εκτός από το ίδιο το παιδί ή τον έφηβο και τους ίδιους τους γονείς.
Εκτός των ατομικών όμως θεραπειών διενεργούνται και θεραπευτικές ομάδες παιδιών και εφήβων. Ο σκοπός της ομαδικής θεραπείας είναι μέσα από τη δυναμική της ομάδας τα παιδιά και οι έφηβοι που συμμετέχουν σε αυτές να μπορέσουν να αναγνωρίσουν να εκφράσουν και να επεξεργαστούν συναισθήματα, να τονώσουν την αυτοεκτίμησή τους, να καλλιεργήσουν κοινωνικές δεξιότητες και να αναπτύξουν τη συνεργασία, τη διεκδίκηση και την επικοινωνία.
Συμβουλευτική Γονέων
Η συμβουλευτική είναι η συνεργασία των γονέων με έναν εξειδικευμένο ψυχολόγο με σκοπό να βοηθήσουν στη βελτίωση της ψυχικής και συναισθηματικής κατάστασης του παιδιού και κατά συνέπεια της συμπεριφοράς του.
Κάθε παιδί στη γέννηση του φέρει ένα συγκεκριμένο γενετικό υλικό. Αυτό το υλικό, σε συνδυασμό με τις επιδράσεις που δέχεται από το περιβάλλον κατά τη διάρκεια της ανάπτυξης του, είναι που θα διαμορφώσουν την προσωπικότητα του.
Στη διάρκεια της ανάπτυξης του ένα παιδί μπορεί να αντιμετωπίσει ποικίλες δυσκολίες και προβλήματα:
Οργανικά ( σωματική αναπηρία, μειωμένο νοητικό δυναμικό, χρόνιες νόσους ή σύνδρομα ).
Οικογενειακά (προβλήματα στη σχέση του γονεικού ζεύγους, κακοποίηση, αποχωρισμό, θάνατος, ψυχική διαταραχή γονέα κ.λ.π.).
Αναπτυξιακά (προβλήματα λόγου, μαθησιακές δυσκολίες κ.λ.π.).
Όλα αυτά τα προβλήματα επηρεάζουν αρνητικά το ψυχικό του κόσμο και μπορούν να προκαλέσουν την εμφάνιση συμπτωμάτων:
Ψυχοσωματικά (σωματικά ενοχλήματα μη παθολογικής φύσεως)
Κατάθλιψη
Αγχώδεις διαταραχές
Προβλήματα συμπεριφοράς και σχέσεων
Μαθησιακή υπολειτουργία
Το σύμπτωμα κινητοποιεί τους γονείς που απευθύνονται σε κάποιους ειδικούς ώστε να διαγνωστεί η φύση του προβλήματος και να προταθεί η κατάλληλη θεραπεία.
Τα παιδιά συνήθως δεν μπορούν να ξεπεράσουν τα προβλήματα μόνα τους, αφού σχεδόν ποτέ δεν τα διαμορφώνουν τα ίδια, αλλά είναι απότοκα της αλληλεπίδρασης με το περιβάλλον τους και κυρίως με τους γονείς τους. Αυτός είναι και ο λόγος που για κάθε είδους θεραπευτικής αντιμετώπισης ενός παιδιού ή ενός εφήβου είναι απαραίτητη και συμβουλευτική των γονέων καθώς αυτοί καθορίζουν και συμμετάσχουν καταλυτικά στο πλαίσιο που δημιουργούνται και διατηρούνται οι δυσκολίες του παιδιού τους.
Αυτή λοιπόν τη συνεργατική σχέση θεραπευτή και γονιού προς όφελος του παιδιού συνηθίζεται να την ονομάζουμε "συμβουλευτική". Πρέπει να τονιστεί και να επισημανθεί, για να τονιστεί και η δυναμική και ο καταλυτικό της ρόλος, ότι σε ηπιότερες περιπτώσεις δυσκολιών των παιδιών, είναι πιθανό να αρκεί η "συμβουλευτική" προς τους γονείς για την αντιμετώπιση του προβλήματος.
Ενήλικες
Πολλοί από εμάς αντιμετωπίζουμε κάποια στιγμή στη ζωή μας ένα ζήτημα το οποίο φαίνεται δυσεπίλυτο. Πιθανόν να έχουμε προσπαθήσει να το διαχειριστούμε όμως διαπιστώνουμε ότι δεν αλλάζουν τα δεδομένα ή ότι η αλλαγή επέρχεται μόνο προσωρινά.
Όταν βιώνουμε μια δυσκολία πολλές φορές η κρίση μας είναι επηρεασμένη από τα αρνητικά μας συναισθήματα τα οποία εμποδίζουν τη λειτουργική αξιολόγηση και διαχείριση της κατάστασης. Ο ψυχολόγος θα συνεργαστεί μαζί μας ώστε να δούμε την κατάσταση από άλλη οπτική γωνία. θα μας αποδεχθεί χωρίς όρους και θα φροντίσει για τη δημιουργία σχέσης εμπιστοσύνης μαζί μας. Οι ειδικές γνώσεις του ψυχολόγου θα μας βοηθήσουν στην κατανόηση του προβλήματος, στην ψύχραιμη αντιμετώπισή του και στην εύρεση τρόπων επίλυσής του.
Ο ψυχολόγος δεν είναι ιατρός ή ψυχίατρος, δεν χορηγεί φάρμακα αλλά προσπαθεί, με βάση την επιστημονική γνώση που διαθέτει, και τη σχετική του εκπαίδευση, να αξιολογήσει τη συμπεριφορά του πελάτη του, και να τον βοηθήσει να εντοπίσει και να επιλύσει τα προβλήματά του. Παρέχοντας ένα ασφαλές και σταθερό πλαίσιο ο ψυχολόγος θα μας βοηθήσει να μοιραστούμε τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουμε (σκέψεις και συναισθήματα) χωρίς να μας κρίνει αλλά ενισχύοντάς μας με την χρήση κατάλληλων επιστημονικών θεραπευτικών τεχνικών, να κατανοήσουμε τη φύση των δυσκολιών μας, να τις τοποθετήσουμε στη σωστή τους βάση και σε συνεργασία μαζί του να προσπαθήσουμε να επουλώσουμε κάθε είδους ψυχικό τραύμα το οποίο μας δυσχεραίνει την καθημερινότητα και μας εμποδίζει από το να ευτυχίσουμε. Έτσι ανακαλύπτοντας τις πραγματικές μας ανάγκες θα μπορέσουμε να βρούμε πιο λειτουργικούς τρόπους να τις εκφράζουμε και προσεγγίζοντας τα συναισθήματά μας με διαφορετικό και πιο υγιή τρόπο θα καταφέρουμε να υιοθετήσουμε πιο αποτελεσματικούς τρόπους σκέψεις και συμπεριφοράς.
Πότε όμως πρέπει να απευθυνθώ και για ποιες δυσκολίες σε ένα ψυχολόγο;
Σε έναν ειδικό ψυχολόγο πρέπει να απευθυνθώ όταν αφενός θέλω να επαναξιολογήσω και να αλλάξω κάποιο χαρακτηριστικό στοιχείο της προσωπικότητάς μου ή μια κατάσταση που δυσκολεύομαι να αντιμετωπίσω αφετέρου όταν αντιμάχομαι ένα επίμονο πρόβλημα το οποίο μου δυσχεραίνει την καθημερινότητα και με κάνει λιγότερο λειτουργικό τόσο σε προσωπικό όσο και σε επαγγελματικό ή και σε κοινωνικό επίπεδο. Η φύση της δυσκολίας είναι τέτοια που μου προκαλεί δυσφορία και η δυσκολία διαχείρισής της μου δημιουργεί συναισθηματική κατάπτωση.
Κάποιες από τις δυσκολίες για τις οποίες συχνά άνθρωποι προστρέχουν στο γραφείο ενός ψυχολόγου αναζητώντας βοήθεια είναι:
- Άγχος
- Φοβίες
- Κρίσεις πανικού
- Αγοραφοβία
- Συναισθηματικές δυσκολίες (κατάθλιψη)
- Αϋπνίες-Εφιάλτες
- Διαταραχές φαγητού (ανορεξία, βουλιμία)
- Ψυχοσωματικά προβλήματα
- Σεξουαλικά προβλήματα
- Χαμηλή αυτοεκτίμηση
- Αίσθημα ανικανοποίητου
- Απώλεια ευχαρίστησης για πράγματα
- Δυσκολία στις διαπροσωπικές σχέσεις
- Δυσκολία διεκδίκησης
- Απώλεια- Πένθος
- Διαζύγιο
- Ενδοοικογενειακά προβλήματα
- Δυσκολία διαχείρισης θυμού
