Ο αυτισμός είναι μια αναπτυξιακή διαταραχή άγνωστης μέχρι σήμερα αιτιολογίας, αρκετοί παράγοντες κατά καιρούς έχουν ενοχοποιηθεί χωρίς όμως να έχουν επιστημονικά αποδειχθεί.
Τα παιδιά που ανήκουν στο φάσμα του αυτισμού παρουσιάζουν προβλήματα τόσο κοινωνικής συμπεριφοράς, επικοινωνίας όσο και προβλήματα λόγου. Πρόκειται για μια “τριπλέτα” που δίνει διαφορετικό κάθε φορά συνδυασμό συμπτωμάτων.Έτσι τα παιδιά μπορούν να έχουν περιορισμένη κοινωνική συμπεριφορά με επαναλαμβανόμενα πρότυπα συμπεριφοράς, ενδιαφερόντων, ή δραστηριότητες μη κοινωνικά αποδεκτές, όπως να ρίχνουν αντικείμενα, να εμφανίζουν ηχολαλία, ή υπερβολική ευαισθησία σε μυρωδιές ή το άγγιγμα αντικειμένων.
Ο συνδυασμός της άγνωστης αιτιολογίας, με την απουσία προγεννετικού ελέγχου για την διαταραχή , το τυπικό προφίλ των παιδιών μέχρι την ανάπτυξη των πρώτων κοινωνικών συμπεριφορών (8 μηνών-άνω) αλλά και τα διαφορετικά συμπτώματα με την ένταση που μπορεί να εμφανίζονται προκαλούν μόνο φόβο στους γονείς για το άγνωστο, ματαίωση για το “τέλειο”, υγιές παιδί που νόμιζαν ότι είχαν φέρει στον κόσμο, αισθήματα ανικανότητας να κατανοήσουν και να βοηθήσουν το μικρό τους πλασματάκι. Ο κόσμος όλος της οικογένειας καταρρέει μπροστά στο άκουσμα της διάγνωσης. Και όμως είναι μια μόνο λέξη! Δεν χρειάζεται πανικός, άλλωστε ποτέ δεν βοήθησε. Χρειάζεται ενημέρωση!
Τα συμπτώματα της διαταραχής μπορεί να είναι από ήπια έως πολύ σοβαρά. Όλα βέβαια τα παιδιά που είναι στο φάσμα δεν έχουν τα ίδια ακριβώς προβλήματα, ωστόσο μπορούν να εμφανίζουν κάποιες απο τις ακόλουθες κοινωνικές, επικοινωνιακές δεξιότητες και στερεότυπες συμπεριφορές:
- #Κοινωνικές_δεξιότητες:
Το παιδί μπορεί να έχει προβλήματα με τη χρήση κοινωνικών δεξιοτήτων για να επικοινωνήσει αποτελεσματικά με άλλους ανθρώπους. Για ορισμένους εκτός του περιβάλλοντος της οικογένειας ίσως να φαίνεται ότι το παιδί είναι στο δικό του κόσμο. Ίσως και να είναι! Μπορεί το παιδί να δυσκολεύεται να μοιραστεί κοινά αντικείμενα, ή ακόμα τον χώρο του με ένα άλλο πρόσωπο, να παίζει με τους άλλους ή να μοιράζεται τα παιχνίδια του, να κατανοήσει συναισθήματα, ή να κάνει φίλους. Παραμένει όμως ένα παιδί που έχει ανάγκη την επικοινωνία αλλά με τον τρόπο που αυτό μπορεί να δεχτεί.
- #Δεξιότητες_επικοινωνίας_λόγου
Το παιδί μπορεί να έχει πρόβλημα με τις δεξιότητες επικοινωνίας του, όπως την κατανόηση, την ανάγνωση ή γραφή, ή γενικότερα την επικοινωνία με άλλους. Μερικές φορές, μπορεί να εμφανίζεται ως να χάνει τα λόγια του ή να εκδηλώνει άλλες δεξιότητες από την αναμενόμενη που χρησιμοποιείται σε προηγούμενα στάδια ανάπτυξης. Επιπλέον μπορεί να έχει προβλήματα κατανόησης και χρήσης των χειρονομιών, όπως το να δείχνει, να κουνάει τα χέρια του, ή να δείχνει αντικείμενα σε άλλους, να ακολουθεί κατευθύνσεις, να κατανοεί και να χρησιμοποιεί κατάλληλες λέξεις, να κάνει συνομιλίες, να μπορεί να μάθει να διαβάζει ή να γράφει.
(Προσοχή!: Μπορεί κάποια παιδιά να διαβάζουν από πολύ νωρίς, αλλά χωρίς κατανόηση, φαινόμενο που ονομάζεται hyperlexia, άλλα πάλι μπορεί να επαναλαμβάνουν λέξεις σε άλλη γλώσσα πέραν της μητρικής τους αλλά χωρίς να μπορούν να τις χρησιμοποιήσουν δημιουργικά, ή να παρουσιάζουν μαθησιακές ικανότητες πέραν του αναμενόμενου της ηλικίας τους χωρίς να τις έχουν διδαχτεί ).
Το παιδί μπορεί επίσης να επαναλαμβάνει λόγια απλά που ακούει ή λέξεις για ημέρες ή εβδομάδες, φαινόμενο γνωστό ως ηχολαλία, να έχει μικρή, περιορισμένη ή ανύπαρκτη γλωσσική έκφραση ή να χρησιμοποιεί ξεσπάσματα για να πει αυτό που κάνει ή δεν θέλει. Το σίγουρο είναι ότι χρησιμοποιεί ένα “δικό” του κώδικα.
- #Κοινές_στερεότυπες_συμπεριφορές
Ένα παιδί στο φάσμα του αυτισμού μπορεί να έχει πρόβλημα να αλλάζει από τη μία δραστηριότητα στην άλλη, να εκνευρίζεται από ορισμένους ήχους, να δείχνει αποστροφή ή έντονη προτίμηση σε κάποια τρόφιμα, παιχνίδια, πρόσωπα, να έχει περιορισμένα και ασυνήθιστα ενδιαφέροντα, για παράδειγμα, να μιλάει για ένα μόνο θέμα ή να κοιτάζει ένα παιχνίδι για μεγάλο διάστημα, να έχει πάντα πάνω του ένα αντικείμενο κ.α..
*Η #θεραπεία βασίζεται στον σχεδιασμό ενός κατάλληλου προγράμματος που ικανοποιεί τις ανάγκες του παιδιού και της οικογένειας και σε κάθε παιδί διαφέρει. Το θεραπευτικό πρόγραμμα μπορεί να περιλαμβάνει οποιονδήποτε συνδυασμό παραδοσιακών μεθόδων ομιλίας και προσεγγίσεων της γλώσσας, βοηθητικών και εναλλακτικών τρόπων επικοινωνίας, καθώς και συμπεριφορικές παρεμβάσεις.
