Διατροφικές διαταραχές

Υπάρχουν αρκετές ασθένειες που η πρόληψή τους και η θεραπεία τους έγκεινται στη διατροφή- Πότε ηχούν καμπανάκια «κινδύνου» για ψυχογενείς διατροφικές διαταραχές;

Από ποια ηλικία τα παιδιά μαθαίνουν για τη διατροφή;

Η ιδιότητα του διαιτολόγου έχει μπει στην καθημερινότητα μας την τελευταία 20ετία και πάντα μας παραπέμπει στην απώλεια βάρους, για ελκυστικά κορμιά, πριν βγούμε στην παραλία, πριν και μετά τις γιορτές των Χριστουγέννων και του Πάσχα αντίστοιχα.

Η επαφή με το διαιτολόγο, θεωρείται είδος πολυτελείας για κάποιους, αφού απευθύνεται, κυρίως σε γυναίκες για καλλωπισμό.
Η πληθώρα των προβλημάτων υγείας ανατρέπουν αυτό, που πιστευόταν ως τώρα και η παρακολούθηση από διαιτολόγο σήμερα, αποτελεί ποιότητα ζωής, πρόληψη και θεραπεία ασθενειών. Από αυτήν την οπτική, η κλινική διαιτολόγος – διατροφολόγος κα. Ηρώ Κόττικα μας ενημερώνει με συνέντευξή της στο attacktv.gr, για τις ασθένειες, που απαιτούν συγκεκριμένο τρόπο διατροφής, για τις διατροφικές ψυχικές διαταραχές, τα αίτιά τους και πως μπορούν να αναγνωριστούν ακόμα και από μη ειδικούς.

Συμπεριφορές γύρω από το φαγητό «ηχούν καμπανάκι» για προβλήματα, ψυχογενούς υποβάθρου, που απαιτούν συνεργασία ειδικών επιστημόνων, για να αντιμετωπιστούν.

1. Εκτός από την απώλεια βάρους για καλλωπιστικούς λόγους, πότε αυτή επιβάλλεται, όταν προκύπτει παθολογικό πρόβλημα; Υπάρχει ένα μεγάλο εύρος παθήσεων, στα οποία ανάλογα με την περίπτωση, επιβάλλεται να ακολουθηθεί συγκεκριμένη δίαιτα, και όχι απαραίτητα με στόχο την απώλεια βάρους. Συγκεκριμένη δίαιτα πρέπει να ακολουθούν άτομα με παθήσεις, όπως υπερλιπιδαιμία (υψηλά επίπεδα χοληστερίνης και τριγλυκεριδίων στο αίμα), υψηλή αρτηριακή πίεση, σακχαρώδη διαβήτη, πολλές γαστρεντερολογικές παθήσεις (π.χ. έλκος, κολίτιδα, δυσκοιλιότητα, κοιλιοκάκη, εγκολπώματα, οισοφαγική παλινδρόμηση), ή κατά τη διάρκεια λήψης κάποιας φαρμακευτικής αγωγής (π.χ. κορτιζόνης, αντιπηκτικών, κτλ). Ο μεγαλύτερος στόχος, όμως, της δίαιτας, ή καλύτερα της σωστής διατροφής, είναι η πρόληψη των περισσότερων από τις παραπάνω ασθένειες.
2. Τι είναι τα διατροφικά προβλήματα και ποιες ηλικίες ατόμων αγγίζουν; Τα διατροφικά προβλήματα καλύπτουν ένα μεγάλο εύρος και μπορεί να αναφέρονται από την παχυσαρκία μέχρι και τις ψυχογενείς διατροφικές διαταραχές, όπως η ανορεξία και η βουλιμία. Η παχυσαρκία μπορεί να καλύπτει όλες της ηλικίες, από την νηπιακή μέχρι και τα γεράματα και στα δύο φύλλα. Αντίθετα, οι ψυχογενείς διαταραχές συναντώνται πιο εύκολα στο γυναικείο πληθυσμό και πιο συχνά στο ηλικιακό εύρος 14-30 ετών, με την εφηβεία να καλύπτει την πλειοψηφία των περιστατικών.
3. Τι κρύβεται πίσω από ψυχογενή ανορεξία και βουλιμία; Και τα δύο αποτελούν αμιγώς ψυχογενείς διατροφικές διαταραχές και πρόκειται για ασθένειες, οι οποίες έχουν κατά κύριο λόγο ψυχολογικό υπόβαθρο. Αυτό σημαίνει ότι σε πρώτο επίπεδο η αντιμετώπιση αυτών των ασθενειών πρέπει να γίνει από ψυχίατρο και μετά υποβοηθητικά από διαιτολόγο. Δεν είναι ασθένειες, που έχουν να κάνουν με τη λανθασμένη αντίληψη γύρω από το φαγητό, ούτε με τις λάθος διατροφολογικές επιλογές (όπως στην παχυσαρκία). Πιο πολύ, σε αυτήν την περίπτωση υπάρχει λανθασμένη αντίληψη γύρω από το ποια είναι η εικόνα ενός υγιούς σώματος και σχεδόν πάντα, αυτές οι παθήσεις συνδυάζονται με το φόβο πρόσληψης κιλών. Πρόκειται για ασθένειες, οι οποίες έχουν κατά κύριο λόγο ψυχολογικό υπόβαθρο.
4. Πότε ο διαιτολόγος διαπιστώνει ότι η απώλεια βάρους ξεφεύγει από τα όρια και εγκυμονεί κινδύνους; Γενικά, όταν ο Δείκτης Μάζας Σώματος πέφτει κάτω από 18, το άτομο αρχίζει να χαρακτηρίζεται σοβαρά λιποβαρές. Εύκολα διαπιστώνεται η τάση ενός ατόμου να ξεφύγει από τα όρια της απώλειας βάρους, όταν «γλυκαίνεται» με την εικόνα του αδύνατου σώματος και θέλει να χάσει περισσότερα κιλά, ακόμα και κάτω από το ελάχιστο όριο. Επίσης, όταν ένα αδύνατο πια άτομο αναφέρει ότι έχει πολλές τύψεις, αν φάει λίγο παραπάνω ή κάτι απαγορευμένο, ή όταν η καθημερινότητά του αρχίζει να περιστρέφεται γύρω από το φαγητό και την καταμέτρηση θερμίδων, αυτό θα μπορούσε να είναι ένα προειδοποιητικό καμπανάκι.
5. Σε τέτοιες περιπτώσεις, πως προσεγγίζει τον ασθενή; Η άμεση προσέγγιση σε αυτή την περίπτωση δεν είναι τόσο η σύνταξη ενός διαιτολογίου, όσο η συζήτηση με το άτομο και να το κάνουμε να συνειδητοποιήσει, ποια είναι τα όριά του και ποια είναι η εικόνα ενός υγιούς σώματος. Παράλληλα, πρέπει να αναφερθούν και οι συνέπειες μιας περεταίρω απώλεια βάρους (π.χ. αναιμία, αμηνόρροια στις γυναίκες). Τέλος, πρέπει να εξηγήσουμε σε πόση συχνότητα και ποσότητα μπορεί να τρώει και τα απαγορευμένα ή πιο βαριά φαγητά, για να νοιώθει ασφάλεια και να μην καταλήγει σε αφαγία.
6. Τα μέλη της οικογένειας πως μπορούν να αντιληφθούν την ύπαρξη διατροφικών προβλημάτων και πως πρέπει να το διαχειριστούν; Η απότομη και συνεχόμενη απώλεια βάρους είναι η πιο εύκολη ένδειξη. Επίσης, η εμμονή στην απώλεια βάρους ή ο φόβος για αύξηση βάρους. Για την ανορεξία, η κατανάλωση υπερβολικά μικρών ποσοτήτων φαγητού, ο αποκλεισμός από το διαιτολόγιο φαγητών, όπως οι υδατάνθρακες και τα λιπαρά, η αποφυγή παρουσίας σε οικογενειακά τραπέζια ή εστιατόρια και κυρίως η εμμονή γύρω από το φαγητό (σε ποιότητα, ποσότητα και θερμίδες). Τέλος, τα κλινικά συμπτώματα αφορούν πιο πολύ την αμηνόρροια, αναιμία, τριχόπτωση, πανάδες, έντονη κόπωση, έλλειψη ενδιαφέροντος για τα κοινά και κατάθλιψη. Όσο για τη βουλιμία, η πιο ξεκάθαρη ένδειξη είναι η κατανάλωση πολύ μεγάλων ποσοτήτων φαγητού και η αποβολή τους μέσω εμετού ή καθαρκτικών.
7. Πως το άτομο, που πάσχει από διατροφική διαταραχή θα καταφέρει να έχει υγιή σχέση με το φαγητό και να μην το φοβάται; Για να αποκαταστήσει κάποιο άτομο το πρόβλημα με τη διατροφική διαταραχή, πρέπει να παρακολουθείται παράλληλα από ψυχίατρο / ψυχολόγο και από διαιτολόγο. Έτσι θα μπορέσει να αποκτήσει πρώτα αυτοπεποίθηση για να απεξαρτηθεί από το άγχος του φαγητού και των κιλών και με την καθοδήγηση ενός διαιτολόγου θα έχει εμπιστοσύνη σε ένα πρόγραμμα, το οποίο θα του εξασφαλίσει την απόκτηση ενός υγιούς βάρους καθώς και τη διατήρησή του.
8. Η έξαρση αυτών των διατροφικών προβλημάτων, που οφείλεται; Συνήθως, οι ψυχογενείς διατροφικές διαταραχές πηγάζουν από το κλίμα, που επικρατεί στο ενδοοικογενειακό περιβάλλον, και κυρίως από την πίεση που ασκείται από την πλευρά της μητέρας. Παρ’ όλα αυτά, στα σύγχρονα μέσα (τηλεόραση, τύπος, διαδίκτυο) τα πρότυπα ομορφιάς έχουν ξεπεράσει κατά πολύ τα υγιή πρότυπα και προβάλλουν το υπερβολικά αδύνατο (σχεδόν σε σημείο απίσχνανσης) ως το επιθυμητό. Είναι πολύ πιθανό ένα άτομο με έντονες ανασφάλειες και έντονη πίεση από το περιβάλλον του να καταφύγει σε τέτοια λανθασμένα πρότυπα.
9. Από ποια ηλικία το άτομο μπορεί να έχει διατροφική παιδεία, ώστε να αποφευχθεί ο υποσιτισμός και η παχυσαρκία; Τα παιδιά αναπτύσσουν αντίληψη από τη βρεφική ηλικία, οπότε είναι λάθος να περιμένουμε ένα παιδί να φτάσει στην ηλικία των 4-5 ετών για να του θέσουμε τις βάσεις της σωστής διατροφής. Ανάλογα με την ηλικία, πρέπει να περάσουμε το μήνυμα στο παιδί. Για παράδειγμα, στην ηλικία των 2 ετών πρέπει να βάλουμε όριο στα μπισκότα, που θα φάει, στην ηλικία των 4 ετών να καταστήσουμε σαφές ότι δεν παραμελούμε το κυρίως μας γεύμα, για να φάμε γλυκό, στην ηλικία των 10 ετών ότι δεν κάνει να παραγγείλουμε φαγητό από delivery πάνω από 1 φορά την εβδομάδα.
10. Ο ψυχολογικός παράγοντας πόσο καθοριστικός είναι σε τέτοιου είδους προβλήματα; Ο ψυχολογικός παράγοντας στις διατροφικές διαταραχές δεν είναι απλά καθοριστικός, αλλά ή πηγή του προβλήματος. Γι αυτό, άλλωστε, η ανορεξία ή η βουλιμία αποκαλούνται ψυχογενείς διατροφικές διαταραχές και χρήζουν άμεσης αντιμετώπισης από ψυχίατρο και ψυχολόγο. Είναι λάθος σε αυτές τις περιπτώσεις να αντιμετωπίσουμε το φαγητό σαν την κύρια πηγή του προβλήματος. Στο φαγητό και στην εμμονή με την εικόνα και τα κιλά, απλά εκδηλώνεται το πρόβλημα.