Παρά τις προειδοποιήσεις από τους ειδικούς οι περισσότεροι από εμάς εξακολουθούν να «σιγοψήνονται» κάτω από τον ήλιο και να απολαμβάνουν τα παιχνίδια στη φύση και στις παραλίες χωρίς την κατάλληλη αντιηλιακή προστασία.
Έτσι ο ήλιος μας πιάνει απροετοίμαστους, με αποτέλεσμα τη δυσάρεστη εμπειρία του εγκαύματος, που αποτελεί μια οξεία βλάβη του δέρματος που έχει εκτεθεί υπερβολικά στην υπεριώδη ακτινοβολία. Διακρίνεται σε έγκαυμα πρώτου βαθμού, με ερυθρότητα (κοκκίνισμα) , συνοδό καύσος (κάψιμο) και ήπιο πόνο λίγες ώρες μετά την έκθεση στον ήλιο, καθώς και έγκαυμα δευτέρου βαθμού με έντονη ερυθρότητα, οίδημα (πρήξιμο) , φυσαλίδες (φουσκάλες) γεμάτες ορρό, έντονο πόνο και σε μερικές περιπτώσεις ταχυκαρδία, ζάλη, ναυτία, πυρετό και συμπτώματα ίωσης, οπότε κρίνεται απαραίτητη πάντα η συμβουλή του δερματολόγου, προς αποφυγή επιπλοκών. Η σοβαρότητα του εγκαύματος εξαρτάται από τον φωτότυπο (χρώμα του δέρματος) , την ώρα της ημέρας και την διάρκεια της έκθεσης, το υψόμετρο, την επιπλέον προστασία με ρουχισμό. Στις πάσχουσες περιοχές πιθανόν να εμφανιστούν αργότερα κηλίδες, δυσχρωμίες, σπίλοι (ελιές) , ρυτίδες, χαλάρωση και αυξάνεται μελλοντικά η πιθανότητα καρκινογένεσης.
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας μπορεί να συμβούν εγκαύματα σε 15 λεπτά έκθεσης στον ήλιο, διότι έχουν λεπτή κεράτινη στιβάδα και λιγότερη μελανίνη. Το ιστορικό εγκαυμάτων κατά την παιδική ηλικία, αποτελεί επιβαρυντικό παράγοντα ανάπτυξης μελανώματος (η πιο επιθετική μορφή καρκίνου του δέρματος) στα επόμενα χρόνια.
Καλό θα ήταν να αποφεύγονται ως άμεση αντιμετώπιση το βούτυρο, η βαζελίνη και τα λάδια, διότι επιδεινώνουν την κλινική εικόνα αφού παγιδεύουν τη θερμότητα, ενώ θετικά λαμβάνονται η οδοντόκρεμα χωρίς μενθόλη και το άπαχο γιαούρτι.
Το εξάνθημα από την ζέστη (θερινή ιδρώα) είναι από τα πιο χαρακτηριστικά που προκαλούν κνησμό. Οφείλεται στον υγρό, ζεστό καιρό και προκαλείται από την απόφραξη των πόρων των ιδρωτοποιών αδένων, μέσα από τους οποίους διέρχεται ο ιδρώτας για να φτάσει στην επιφάνεια του δέρματος και να εξατμιστεί για να το δροσίσει. Η απόφραξη έχει ως αποτέλεσμα να παγιδεύεται ο ιδρώτας κάτω από την επιδερμίδα και να δημιουργούνται πολυάριθμες μικροσκοπικές φλύκταινες που προκαλούν κνησμό. Έχει ροζ, κόκκινο χρώμα συμβαίνει πολύ συχνά στα μωρά, αλλά και στους ενήλικες ή όταν τα ρούχα προκαλούν τριβή (π. χ στον αυχένα).
• Τα τσιμπήματα από μέλισσες και σφήκες προκαλούν στο σημείο νυγμού πόνο, οίδημα, ερυθρότητα. Σε ευαισθητοποιημένα άτομα μπορεί να συμβεί εκτεταμένη αντίδραση, δηλαδή πρήζεται όλο το χέρι κι ας έχει τσιμπηθεί μόνο το δάχτυλο, ή ακόμα και να εμφανιστεί ανφυλαξία (επέκταση σε όλο το σώμα) με δύσπνοια, βράγχος φωνής, πτώση πίεσης, οίδημα προσώπου. Προληπτικά, αποφεύγουμε λακ, αρωματικά αντιηλιακά λάδια, κάδους απορριμάτων, ανθισμένα λουλούδια, φαρδιά ενδύματα με έντονα χρώματα και σχέδια, προτιμούνται το λευκό, χακί και ανοιχτό καφέ χρώμα. Πρέπει να γνωρίζουμε ότι τα υμενόπτερα είναι επιθετικά αργά το απόγευμα σε θερμό, υγρό περιβάλλον, έτσι στις εργασίες στον κήπο μας φοράμε γάντια, μακριά μανίκια, καπέλο κι αν χρειάζεται έχουμε κοντά μας το κουτί των πρώτων βοηθειών που θα έχει συστήσει ο θεράπων ιατρός. Ο ιός Zika, η ελονοσία κι ο Δάγγειος πυρετός μετρούν αυξημένα κρούσματα στη χώρα μας κι αν δεν προσέξουμε μπορεί στο μέλλον να αποτελέσει απειλή τόσο για τη δημόσια υγεία, όσο και για την τουριστική οικονομία μας.
• Μπορεί να προκληθεί λόγω χαμηλής θερμοκρασίας κνίδωση εκ ψύχους όταν π. χ φάμε ένα παγωτό (στα χείλη με φαγούρα, κοκκινίλες και πρήξιμο) , ή όταν βγάζει κάποιος κάτι παγωμένο από την κατάψυξη (στο χέρι του) , ή αν βουτήξει απότομα σε κρύα θάλασσα. Τότε μπορεί να γενικευθεί το εξάνθημα το οποίο δημιουργεί πομφούς, δηλαδή επάρσεις του δέρματος με σαφή όρια και κοκκινωπό δακτύλιο (άλως). Μπορούν να εμφανιστουν παντού στο σώμα, εξαπλώνονται, ενώνονται μεταξύ τους, εξαφανίζονται κι επανεμφανίζονται.
• Ηλιακή κνίδωση παρουσιάζεται στα σημεία που εκτίθενται στον ήλιο, σε λιγότερο από μια ώρα, με έντονο κνησμό. Διαρκεί συνήθως για λίγες ώρες και υποχωρεί.
Σε μια ζεστή μέρα με υψηλές θερμοκρασίες, ή έντονη άσκηση σε ζεστό περιβάλλον, ή ακραίο stress, προκαλείται χολινεργική κνίδωση (από ιδρώτα). Συνήθως οι πομφοί διαρκούν λίγες ώρες, κατά την διάρκεια της ημέρας.
• Θαλασσινά, οστρακοειδή , ψάρια, ροδάκινα, σταφύλι, σύκα, είναι οι τροφές που καταναλώνονται περισσότερο το καλοκαίρι και μπορεί να προκαλέσουν κνίδωση. Αν αφορά χείλη, μάτια, γλώσσα , αίσθημα δυσκαταποσίας (ότι «κλείνει» ο λαιμός) χρειάζεται επειγόντως ιατρική φροντίδα. Όποιος εμφάνισε αλλεργικό shock σε κάποια τροφή απαγορεύεται να πειραματιστεί να την ξαναδοκιμάσει μόνος του.
• Ο «κνησμός του κολυμβητή» οφείλεται σε παράσιτο των ανοικτών θαλασσών.
Καλλυντικά, αρώματα, επιθέματα αδυνατίσματος, tattoo, μπορεί να προκαλέσουν δερματίτιδα εξ επαφής σε ευαισθητοποιημένα άτομα σε συνδυασμό με την ηλιοθεραπεία γι’αυτό καλό θα ήταν να αποφεύγονται.
• Το πολύμορφο ερύθημα εμφανίζεται συνήθως όταν φοράμε τα πρώτα κοντομάνικα με φαγούρα, κοκκινίλες , σπυράκια στο ντεκολτέ, ώμους, μπράτσα ή οποιοδήποτε άλλο σημείο έχει εκτεθεί στον ήλιο. Πρόκειται για χρόνια πάθηση, με εξάρσεις το καλοκαίρι κι υφέσεις τον χειμώνα.
• Η εαρινή επιφεφυκίτιδα παρουσιάζεται με φαγούρα στα βλέφαρα, δακρύρροια, ερυθρότητα, φωτοφοβία, τσίμπλες κι αν επιμένουν τα συμπτώματα πρέπει να επισκεπτούμε τον οφθαλμίατρο.
• Οι δερματομυκητιάσεις είναι πολύ συχνές το καλοκαίρι κι εμφανίζονται με βλάβες στο δέρμα, στο τριχωτό της κεφαλής και στα νύχια. Στο δέρμα παρατηρούνται στρογγυλές ή ωοειδείς βλάβες που έχουν την τάση να επεκτείνονται στην περιφέρεια και να ιώνται στο κέντρο και τελικά δημιουργούν ομόκεντρους κύκλους με λέπια. Στο τριχωτό της κεφαλής, συνήθως από σκύλους και γάτες σε παιδιά 10-14 ετών, δημιουργούν στρογγυλές διηθημένες πλάκες με λέπια, ενώ οι τρίχες αποσπώνται και σπάζουν εύκολα. Στα νύχια εμφανίζονται με κιτρινόφαιο χρώμα, γραμμώσεις, ονυχοδυστροφία κι ονυχομάδηση.
• Το πόδι του αθλητή εκδηλώνεται με ρωγμές, ξεφλούδισμα, λευκωπό χρώμα δέρματος, κνησμό, δυσοσμία κι ερυθρότητα στις μεσοδακτύλιες πτυχές ή σε όλο το πέλμα, συνήθως σε όσους περπατούν ξυπόλητοι στα γυμναστήρια ή σε κοινόχρηστους χώρους. Συνιστάται αλλαγή κάλτσας όταν είναι βρεγμένη και δερμάτινα παπούτσια παπούτσια ώστε να αερίζονται τα πόδια, να μην μοιράζονται με άλλους τις κάλτσες και τα παπούτσια τους ειδικά όταν υπάρχει κάποια αμυχή στο δέρμα ή μικροτραυματισμός στο νύχι, διότι πρόκειται για μεταδοτικό νόσημα.
• Μια άλλη συχνότατη μυκητίαση του καλοκαιριού κι όχι μόνο, είναι η ποικιλόχρους πιτυρίαση. Οφείλεται στο Malassezia furfur που βρίσκεται εν αφθονία στη φύση (αμμουδιά, χώμα, θάλασσα) και προσβάλλει άτομα με ειδική ευαισθησία. Πολλαπλασιάζεται σε λιπαρά δέρματα λόγω εφίδρωσης και υποτροπιάζει συχνά. Εντοπίζεται σε πλάτη, θώρακα, βραχίονες ως καφεοειδείς κηλίδες το χειμώνα (το φυσιολογικό δέρμα είναι άσπρο) και λευκές το καλοκαίρι (το φυσιολογικό δέρμα είναι μαυρισμένο). Μοιάζει με κομφετί.
• Συνήθως στους ασθενείς με ατοπικό υπόστρωμα εμφανίζονται αιφνίδια μικρές φυσαλίδες, υγρά σπυράκια (σαν δροτσίλα) με έντονο κνησμό κι αίσθημα καύσους στα πλάγια των δακτύλων των χεριών και των ποδιών, καθώς και σε παλάμες-πέλματα (δυσιδρωσικό έκζεμα). Μπορεί αργότερα να σπάσουν και να δημιουργηθούν ρωγμές, απολέπιση, πόνος κι επιμόλυνση. Η υπεριδρωσία των καλοκαιρινών μηνών αποτελεί επιβαρυντικό παράγοντα, όπως το άγχος, η μυκητίαση, αρώματα, χημικές ουσίες (νικέλιο, κοβάλτιο).
• Οι ασθενείς με ακμή πρέπει να γνωρίζουν ότι η υπεριώδης ακτινοβολία έχει αντιφλεγμονώδη δράση, με αποτέλεσμα τα σπυράκια με πύον να υποχωρούν, όμως επειδή ο ήλιος κλείνει τους πόρους και δημιουργεί φαγέσωρες η ακμή επανέρχεται χειρότερη μετά το καλοκαίρι. Επιδείνωση παρουσιάζουν, επίσης, η ροδόχρους ακμή, ο ερυθηματώδης λύκος, η δερματομυοσίτιδα, οι πορφυρίες, η φυλλώδης πέμφιγα, η λεύκη, τα φαρμακευτικά εξανθήματα, η πελλάγρα (έλλειψη νιασίνης) , η νόσος Darier (θυλακική δυσκεράτωση).
• Ο ήλιος πυροδοτεί μερικές ιογενείς λοιμώξεις του δέρματος, όπως τον επιχείλιο έρπητα, λόγω της αρνητικής επίδρασης της υπεριώδους ακτινοβολίας στο ανοσοποιητικό σύστημα και της διέγερσης του ιού του απλού έρπητα στις νευρικές απολήξεις.
• Οι μυρμηκίες, μεταδίδονται από τις επιφάνειες που έχουν έρθει σε επαφή με δέρμα πασχόντων σε έδαφος προηγούμενου μικροτραυματισμού. Προσβάλλουν συνήθως παλάμες, πέλματα, πρόσωπο, ιδιαίτερα στα παιδιά. Παρουσιάζονται ως ανώδυνες, υπερκερατωσικές βλατίδες στο χρώμα του δέρματος. Λαμβάνονται λανθασμένα ως κάλοι (τύλοι) κι εξαπλώνονται γρήγορα αν μείνουν χωρίς θεραπεία. Μπορούν να έχουν σχήμα κουνουπιδιού, ή να εμφανιστούν σαν μαύρες κουκκίδες. Οφείλονται στον ιό των ανθρωπίνων θηλωμάτων.
• Η μολυσματική τέρμινθος οφείλεται σε ιούς ομάδας ευλογιάς. Μεταδίδεται με άμεση δερματική επαφή και με ρούχα, πετσέτες, γυμναστήριο, κολυμβητήριο ως μικρές λευκοκίτρινες μαργαριταροειδείς βλατίδες που περιέχουν ένα παχύρευστο υλικό. Λανθασμένα εκλαμβάνονται ως θυλακικά στοιχεία (σπυράκια) , τα οποία σταδιακά πολλαπλασιάζονται σε πρόσωπο, γλουτούς, μηρούς, θώρακα, πλάτη συχνά σε μικρά παιδιά και νεαρά άτομα.
• Η θυλακίτιδα από ψευδομονάδα, εμφανίζεται στον κορμό με πολλαπλά μικρά σπυράκια με πύον σαν το κεφάλι της καρφίτσας σε άτομα που χρησιμοποιούν spa (δηλ. θερμά λουτρά).
• Τα συμπτώματα μιας μικροβιακής λοίμωξης από σταφυλόκοκκο, συνήθως είναι μια συλλογή πύου, ως μεγάλο σπυρί (δοθιήνωση) , ή πιο βαθιά στο δέρμα (απόστημα) , ή εν τω βάθει φλεγμονή του δέρματος (κυτταρίτιδα). Συνοδεύεται από ερυθρότητα, οίδημα, πόνο και μερικές φορές σύστοιχη λεμφαδενίτιδα. Ο χρυσίζων σταφυλόκοκκος έχει τη φωλιά του στα ρουθούνια της μύτης. Προέρχεται από την ελληνική λέξη σταφύλι+κόκκος, διότι στο μικροσκόπιο τα βακτήρια μοιάζουν σαν ένα τζαμπί σταφύλι.
• Το μολυσματικό κηρίο μπορεί να αναπτυχθεί σε οποιοδήποτε σημείο του σώματος και ξεχωρίζει από ένα κιτρινωπό λέπι που «κολλάει» πάνω στην υγρή περιοχή. Είναι συχνό στα παιδιά, μεταδίδεται από γρατσουνιές, κοψίματα (λόγω λύσης της συνέχειας του δέρματος) , τσιμπήματα εντόμων, επαφή με άλλα παιδάκια που νοσούν κι έχουν ανοιχτές πληγές, με συνυπάρχουσα ατοπική δερματίτιδα (λόγω ξηρού, εύθραυστου, αφυδατωμένου δέρματος) , με πλημελείς κανόνες υγιεινής (όπως πλύσιμο χεριών, χρήση κοινών προσωπικών ειδών-πετσέτες, σεντόνια-ρούχα) , από κατοικίδια ζώα (σκύλο, γάτα). Επίσης, στους ενήλικες με εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα (π. χ σακχαρώδη διαβήτη, λοχεία, μετεγχειρητικά) , από ξυραφάκια αποτρίχωσης, επιδέσμους. Το φιλί κι η αγκαλιά δεν αποτελεί μεγάλο κίνδυνο για μετάδοση αν δεν υπάρχει άμεση επαφή με την μολυσμένη περιοχή. Πρέπει να θυμόμαστε ότι μπορεί να ανπτυχθεί νέα μόλυνση ακόμα και μετά τη λήψη αντιβιοτικών.
Τέλος, το καλοκαίρι λόγω αυξημένης libido είναι μια «επικίνδυνη» περίοδος για την μετάδοση των σεξουαλικώς μεταδιδόμενων νοσημάτων, όπως έρπητα γεννητικών οργάνων, κονδυλώματα, σύφιλη, βλεννόρροια, χλαμύδια, μυκητίαση, φθειρίαση, μη γονοκοκκικές ουρηθρίτιδες
Καλό υπόλοιπο καλοκαιριού…λοιπόν, με οδηγό την πρόληψη και την λογική. . !
