Όλοι λίγο ή πολύ στη διάρκεια της ζωής μας έχουμε έρθει αντιμέτωποι με το αίσθημα της αβεβαιότητας για διάφορα ζητήματα. Έχουμε εκφράσει τις ανησυχίες μας ή έχουμε αμφιβάλλει για την ορθότητα των αποφάσεων που έχουμε πάρει. Ως ένα βαθμό έχουμε βιώσει το αίσθημα της ανασφάλειας να μας επηρεάζει. Τι συμβαίνει, όμως, όταν το αίσθημα αυτό γίνεται τόσο έντονο, ώστε να μην είμαστε σε θέση να το διαχειριστούμε;
Ως ένα τρομερά ενοχλητικό συναίσθημα η ανασφάλεια έχει τη βάση της στην παιδική ηλικία. Προκειμένου τα παιδιά να αναπτύξουν την προσωπικότητά τους χρειάζεται να αισθάνονται συναισθηματική εγγύτητα και ασφάλεια με τα πρόσωπα πρωταρχικής φροντίδας, δηλαδή, τους γονείς τους. Αν οι γονείς είναι απορριπτικοί, τα αμελούν ή και ακόμα είναι υπερπροστατευτικοί, τα παιδιά είναι πιθανό να νιώσουν εσωτερική ανασφάλεια. Αποτέλεσμα είναι τα παιδιά αυτά να είναι υπερβολικά ντροπαλά και δειλά, ενώ παράλληλα εκφράζουν άρνηση και φόβο να εκτεθούν σε καταστάσεις όπως η επαφή με άλλα πρόσωπα και ιδίως συνομήλικα με αυτά άτομα τόσο στον χώρο του σχολείου όσο και κατά τη διάρκεια άλλων δραστηριοτήτων. Ταυτόχρονα, φαίνεται να προσκολλώνται στο πρόσωπο της μητέρας και να απορρίπτουν κάθε άλλο πρόσωπο εξ αιτίας του φόβου.
Συνήθως το αίσθημα της ανασφάλειας εκδηλώνεται σε τέσσερις βασικούς άξονες της ζωής των παιδιών: το σχολείο, το παιχνίδι, τις δραστηριότητες και τις κοινωνικές καταστάσεις. Τα παιδιά που δεν κατορθώνουν να αντιμετωπίσουν με θάρρος και πίστη στις ικανότητές τους τις δύσκολες αυτές περιστάσεις βιώνουν έντονα συναισθήματα, αρνητικά για την εικόνα του εαυτού τους. Απογοητεύονται και ως ενήλικες είναι τόσο ανασφαλείς που υιοθετούν την πεποίθηση πως ο κόσμος γύρω τους είναι επιθετικός και απειλητικός για την ίδια τους την ύπαρξη. Δεν βρίσκουν θετικά χαρακτηριστικά στον εαυτό τους, καθώς θεωρούν ότι έχουν μόνο μειονεκτήματα. Σκέψεις όπως « δεν αξίζω», « είμαι αποτυχημένος» αρχίζουν να επηρεάζουν την καθημερινότητά τους με αποτέλεσμα να γίνονται δυσλειτουργικοί σε διάφορους τομείς όπως οι σχέσεις και η εργασία.
Οι ανασφαλείς ενήλικες:
-
αμφιβάλλουν εύκολα για τον εαυτό τους,
-
δυσκολεύονται να πάρουν αποφάσεις,
-
βιώνουν έντονα το συναίσθημα της απελπισίας,
-
αισθάνονται σωματικά και ψυχολογικά κουρασμένοι,
-
δεν μπορούν να θέσουν νέους στόχους στη ζωή τους και
-
είναι συνεχώς αγχωμένοι σε τέτοιο βαθμό που καταλήγουν να υιοθετούν μια παθητική στάση στη ζωή τους αφού δεν έχουν το θάρρος να διεκδικήσουν.
Όλα τα παραπάνω οδηγούν σε συμπεριφορές επιβαρυντικές για τα άτομα αυτά. Η ονυχοφαγία, η εμφάνιση στερεοτυπικών- επαναλαμβανόμενων κινήσεων/ τικ ( π.χ. τρίξιμο των δοντιών, χτύπημα των ποδιών στο έδαφος με συγκεκριμένη ακολουθία κινήσεων κ.α.) ή ακόμα και η εκδήλωση επιθετικότητας ενδέχεται να είναι απόρροια της συναισθηματικής ανασφάλειας που τα διακρίνει. Με ποιο τρόπο, ωστόσο, μπορούν αυτά να αντιμετωπιστούν;
Πρωταρχικό βήμα προκειμένου να διαχειριστούν τα άτομα αυτά το αίσθημα της ανασφάλειας είναι να έρθουν αντιμέτωπα με τους φόβους τους και να συνειδητοποιήσουν την κατάσταση στην οποία βρίσκονται. Εάν γνωρίσουν καλύτερα τον εαυτό τους, θα μπορέσουν να δεχθούν τόσο τα θετικά, όσο και τα αρνητικά χαρακτηριστικά τους και ως εκ τούτους θα δομήσουν μια πιο θετική εικόνα για την προσωπικότητά τους. Σύμμαχος σε όλη αυτή την πορεία μπορεί να αποτελέσει ένα εξειδικευμένος θεραπευτής. Μην ξεχνάμε. Όμως πως σημαντικότερος σύμμαχος δεν είναι κανένας άλλος παρά μόνο η επιθυμία για ουσιαστική αλλαγή.
