Στην σύγχρονη εποχή, είναι κοινώς αποδεκτό γεγονός ότι η υγιεινή διατροφή, αποτελεί τον κυριότερο παράγοντα της σωματικής μας υγείας. Οι παρακάτω ορισμοί θα σας φανούν χρήσιμοι στη διατροφική πορεία σας:
Αντιοξειδωτικές ουσίες: προστατεύουν τα κύτταρα από την οξειδωτική δράση των οξυγονούχων ελευθέρων ριζών και των οξειδωτικών ουσιών.
Βιταμίνες: απαραίτητες για ποίκιλες μεταβολικές λειτουργίες. Δεν μπορούν να συντεθούν από τον ανθρώπινο οργανισμό.
Γκρελίνη: πεπτίδιο που συντίθεται από το στομάχι και φαίνεται από τα πρώτα δεδομένα, να αυξάνει την όρεξη.
Δείκτης μάζας σώματος: (body mass index, BMI) εκφράζει το πηλίκο βάρος/ύψος2 (σε kg/m2). Μας δείχνει αν είμαστε φυσιολογικοί, υπέρβαροι, παχύσαρκοι και έχει καλή συσχέτιση με το ποσοστό λίπους του σώματος.
Ενεργειακό ισοζύγιο: υποδηλώνει κατάσταση σταθερότητας του σωματικού βάρους. Όταν είναι θετικό ή αρνητικό το ενεργειακό ισοζύγιο, το άτομο παίρνει ή χάνει βάρος αντίστοιχα.
Η γυμναστική είναι απαραίτητη τουλάχιστον 3 φορές ανά εβδομάδα.
Ζάχαρη: έχει συσχετισθεί με την τερηδόνα, με τον καρκίνο του παχέος εντέρου και με την παχυσαρκία. Μια κουταλιά της σούπας έχει 65 θερμίδες. Δεν έχει καθόλου βιταμίνες ή μέταλλα.
Θερμίδες: τα άτομα που περιορίζουν υπερβολικά τις θερμίδες που καταναλώνουν, επιβάλουν στο ρυθμό του μεταβολισμού τους να μειωθεί, έχουν υπνηλία, νιώθουν συνεχώς κουρασμένοι και χάνουν δυσκολότερα βάρος.
Ιώδιο: έλλειψη ιωδίου οδηγεί σε σημαντικότατες μορφολογικές και λειτουργικές διαταραχές του θυρεοειδούς αδένα (π.χ. βρογχοκήλη) αλλά και σε πνευματική καθυστέρηση.
Κάλιο: είναι χρήσιμο στο να αποβάλλουμε την περίσσεια νατρίου και μέσω αυτού του μηχανισμού συμβάλλει στον έλεγχο της υπέρτασης.
Μεταβολικό σύνδρομο: στοιχεία του, είναι η κεντρικού τύπου παχυσαρκία (όταν το λίπος συσσωρεύεται στον κορμό), η υπέρταση, η μείωση της HDL-χοληστερόλης, η αύξηση των τριγλυκεριδίων, η μικρολευκωματινουρία και βέβαια η υπερινσουλιναιμία και η ινσουλινοαντοχή.
Ντομάτα: περιέχει λυκοπένιο, που έχει πιθανή αντικαρκινική δράση, ειδικά για τον καρκίνο του πνεύμονα και του προστάτη. Η μαγειρεμένη ντομάτα (πχ σάλτσα) φαίνεται να έχει έως και 2,5 φορές περισσότερο αφομοιώσιμο λυκοπένιο από την ωμή.
Οστεοπόρωση: η πρόληψη της οστεοπόρωσης ξεκινά από την παιδική ηλικία και συνεχίζεται στα χρόνια της εφηβείας και αργότερα στην ενηλικίωση. Η ηλικία μεταξύ 20-30 ετών είναι η καθοριστική περίοδος επίτευξης της μέγιστης οστικής πυκνότητας. Παράγοντες κινδύνου για οστεοπόρωση είναι γενετικοί παράγοντες, ηλικία εμμηνόπαυσης, συνολικά χρόνια εμμηνόπαυσης, φάρμακα (κορτικοειδή), κάπνισμα, έλλειψη φυσικής δραστηριότητας, χαμηλό σωματικό βάρος, ανεπαρκή πρόσληψη ασβεστίου και βιταμίνης D και κατάχρηση οινοπνεύματος.
Πράσινο τσάι: παρασκευάζεται από τα αποξηραμένα φύλλα του φυτού Carmelia sinensis . Το πράσινο τσάι περιέχει φλαβονοειδή και φαίνεται να έχει ισχυρή αντιοξειδωτική, αντιθρομβωτική, αντικαρκινική και αντιβακτηριακή δράση.
Ρόδι: πλούσιο σε σίδηρο, βιταμίνη C και σελήνιο (αντιοξειδωτικό).
Σελήνιο: βοήθα στην καταπολέμηση των ελευθέρων ριζών, προστατεύει την καρδιά και προλαμβάνει πολλές μορφές καρκίνου. Καθυστερεί τη γήρανση του δέρματος, διατηρεί την ελαστικότητα των ιστών και αυξάνει την αντοχή. Παίζει σημαντικό ρόλο στην αναπαραγωγή στους άρρενες και στην ενίσχυση της άμυνας του οργανισμού. Πηγές αποτελούν τα δημητριακά, φύτρα σιταριού, λάχανο, κρεμμύδι, καρύδα, τα περισσότερα οστρακοειδή, θαλασσινά.
Τροφική αλλεργία: είναι μια αντίδραση που προκαλείται από ένα τρόφιμο ή από κάποιο συστατικό του τροφίμου. Συνήθως τόσο το ίδιο το τρόφιμο όσο και το συστατικό του, είναι πρωτεϊνικής φύσης.
Υποκατάστατα γευμάτων: πρόκειται για σκευάσματα συνήθως σε μορφή σκόνης, που εμπεριέχουν σχεδόν όλα τα θρεπτικά συστατικά, με πολύ μικρή περιεκτικότητα σε λιπαρά και αποδίδουν περίπου 200 – 400 θερμίδες ανά σερβίρισμα. Όμως, απομονώνουν το άτομο από τις οργανοληπτικές ιδιότητες της πρωτογενούς τροφής και ίσως να μην προωθούν το μοντέλο της αλλαγής της διατροφικής συμπεριφοράς του ατόμου, που ουσιαστικά αποτελεί το βασικό προσανατολισμό κάθε σωστής θεραπευτικής προσέγγισης της παχυσαρκίας.
Φυλλικό οξύ: τα κύτταρα του εγκεφάλου, το χρησιμοποιούν για να κατασκευάζουν τους νευροδιαβιβαστές. Επίσης προστατεύει την καρδία διότι αυξάνει τη ροή αίματος και μειώνει τη συγκέντρωση μέσα στο αίμα της ομοκυστεϊνης.
Χοληστερόλη: υπάρχει σε όλες τις ζωικές τροφές, αλλά σε αυξημένες ποσότητες βρίσκεται στα παρακάτω: κρέας (κυρίως τα εντόσθια όπως το συκώτι), πουλερικά, γαλακτοκομικά και θαλασσινά.
Ψευδάργυρος: υποστηρίζει ένα υγιές ανοσοποιητικό σύστημα, απαιτείται για τη θεραπεία πληγών, βοηθά στη διατήρηση της αίσθησης του σώματος της γεύσης και της μυρωδιάς, και απαιτείται για τη σύνθεση DNA. Συμβάλλει επίσης στην ομαλή λειτουργία του προστάτη και του αναπαραγωγικού συστήματος, στην νοητική και σωματική ανάπτυξη του βρέφους κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και του θηλασμού. Βρίσκεται σε μια ευρεία ποικιλία τροφίμων όπως κρέας, τα πουλερικά, τα οστρακόδερμα, τα φασόλια, τα καρύδια, ορισμένα θαλασσινά, σιτηρά, ενισχυμένα δημητριακά προγευμάτων, και γαλακτοκομικά προϊόντα.
Ω-3 λιπαρά οξέα: πολυακόρεστα λιπαρά οξέα που βρίσκουμε κυρίως στα λιπαρά ψάρια (σκουμπρί, τόνος, σολομός, σαρδέλες, πέστροφα). Εμφανίζουν αντιθρομβωτική και αντιφλεγμονώδη δράση, βοηθούν στη διατήρηση της δομής και τις λειτουργίες της κυτταρικής μεμβράνης και των αρτηριών, στη ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης, την ανάπτυξη και λειτουργία του εγκεφάλου, στην ενίσχυση του ανοσολογικού συστήματος.
Σπυροπούλου Ιωάννα | Διαιτολόγος-Διατροφολόγος Χαροκοπείου Πανεπιστημίου Αθηνών | CME Endocrine Emergencies. Harvard Medical School
