Η οικογένεια ενός παιδιού με δυσκολία
Όταν ένα παιδάκι διαγιγνώσκεται με κάποια δυσκολία, πολλές φορές έχουμε την τάση να εστιάζουμε ιδιαιτέρως στο πρόβλημά του και συχνά καθυστερούμε να ασχοληθούμε με την οικογένειά του. Είτε η δυσκολία αυτή είναι μαθησιακή, είτε είναι κινητική, είτε είναι νοητική, είτε οτιδήποτε άλλο, οπωσδήποτε επηρεάζει ολόκληρη την οικογένεια. Υπάρχουν αξιοθαύμαστες οικογένειες που τα προβλήματα αυτά τις ενώνουν και τις κάνουν εξαιρετικά δυνατές. Οι οικογένειες αυτές δυστυχώς αποτελούν εξαιρέσεις και αυτό είναι απολύτως φυσιολογικό. Οι περισσότερες οικογένειες κάνουν ό,τι μπορούν για να βοηθήσουν το μέλος τους που δυσκολεύεται σε κάτι, από το πιο απλό πράγμα ως κάτι αρκετά σύνθετο. Αυτή η προσπάθεια όμως, συχνά ανατρέπει τις ισορροπίες τους και τις φτάνει στα όριά τους, δημιουργώντας πολλές φορές διενέξεις και εντάσεις μεταξύ των ανθρώπων που τις αποτελούν.
Ας δούμε πρώτα απ’ όλα ποια είναι τα συναισθήματα που βιώνει μία οικογένεια πριν το παιδί της διαγνωστεί με κάποια δυσκολία. Συνήθως οι γονείς νιώθουν έντονο άγχος, αβεβαιότητα, ανησυχία, σύγχυση και ανάγκη να προσδιορίσουν τι ακριβώς έχει το παιδί τους.
Σε δεύτερο χρόνο, αφού η οικογένεια πάρει μια διάγνωση για το παιδί, οι γονείς είναι αναμενόμενο να βιώσουν ανάμικτα συναισθήματα ή διαφορετικά συναισθήματα σε ορισμένα στάδια που θα περάσουν, μέχρι τελικά να αποδεχθούν τη δυσκολία. Τα συναισθήματα αυτά ως επί το πλείστον είναι άρνηση, σοκ, θυμός, ενοχή, θλίψη, πανικός, ανακούφιση και τελικά ετοιμότητα και αποδοχή.
Στο διάστημα που μεσολαβεί από τη διάγνωση μέχρι οι γονείς και οι στενοί συγγενείς να αποδεχθούν το θέμα που έχει προκύψει, ο ειδικός στον οποίον έχουν απευθυνθεί πρέπει να είναι κοντά τους. Οφείλει να βοηθήσει τους ανθρώπους αυτούς να καταλάβουν ότι δε θα μπορούσαν να έχουν αποτρέψει τη δυσκολία, ότι κάνουν ο,τι περνά από το χέρι τους και ότι είναι ζωτικής σημασίας να μπορέσουν γρήγορα να ανασυνταχθούν και να σταθούν δίπλα στο παιδί τους. Η εμπλοκή των γονιών στη διαδικασία αντιμετώπισης του προβλήματος του παιδιού είναι φυσικά εξαιρετικά σημαντική και θεωρείται αναγκαία.
Είναι όμως δυνατόν αυτοί οι γονείς να είναι πάντα ψύχραιμοι και ακούραστοι, αντιμετωπίζοντας όχι μόνο την καθημερινότητα του δυσκολεμένου τους παιδιού, αλλά και όλα τα προβλήματα της ζωής που τρέχει και φυσικά τις ανάγκες των άλλων παιδιών τους; Η απάντηση είναι απλή.
Οι γονείς αυτοί δεν είναι υπεράνθρωποι, όπως δεν είναι κανένας γονιός.
Τα προβλήματα κουράζουν, η ζωή παρουσιάζει εμπόδια και η κούραση είναι κάτι φυσιολογικό για όλους. Τα νεύρα όλων μας σπάνε κάπου κάπου και αντιδρούμε με αγανάκτηση, θυμό ή στεναχώρια. Αυτό δεν είναι λόγος να νιώθουμε ενοχές ότι δεν είμαστε καλοί γονείς ή ότι δεν κάνουμε ο,τι μπορούμε.
Άλλος τομέας που συχνά προβληματίζει την οικογένεια είναι οι απαιτήσεις των υπόλοιπων παιδιών που ορισμένες φορές εμφανίζουν ζήλεια, νιώθοντας ότι οι γονείς ασχολούνται περισσότερο ή αποκλειστικά με το άτομο που έχει τη δυσκολία. Η έκφραση της ζήλειας ή του φόβου ότι τα παραμελούμε, συνήθως δε γίνεται με λόγια, αλλά με πράξεις και πολλές φορές το παιδί αναπτύσσει συμπεριφορές που κανονικά δε συνηθίζει, προκειμένου να τραβήξει την προσοχή πάνω του. Κάτι τέτοιο δεν είναι καθόλου αφύσικο, καθώς το παιδί δε μπορεί έτσι απλά να αντιληφθεί τι διαφορετικό έχει το αδελφάκι του και για ποιο λόγο ασχολούμαστε περισσότερο μαζί του. Μια μικρή συζήτηση, λίγη σημασία και μια παραπάνω αγκαλιά, θα βοηθήσουν σίγουρα το παιδί να καταλάβει. Το καλύτερο που έχουμε να κάνουμε είναι να ζητήσουμε την κατανόησή του, ακόμα και τη βοήθειά του σε κάποια πράγματα, χωρίς πίεση φυσικά, με σκοπό να κάνουμε κάτι από κοινού στο σπίτι, περνώντας μαζί λίγο ακόμα χρόνο.
Ας δούμε τώρα και τι γίνεται στη σχέση μεταξύ των δύο γονέων. Δεν είναι σπάνιο, ένας από τους δύο ή και οι δύο γονείς να ρίχνουν το μεγαλύτερο βάρος της προσοχής τους στο παιδί με τη δυσκολία. Επικεντρώνεται ο γονιός στο παιδί, ασχολείται συνεχώς με το παιδί και ως αποτέλεσμα, ξεχνά πως υπάρχουν και άλλες σχέσεις στην οικογένειά του, όπως αυτές των συζύγων για παράδειγμα. Ο άλλος σύντροφος νιώθει χωρίς να το θέλει, επισκιασμένος από το παιδί και παραμελημένος. Η επικοινωνία αρχίζει να διαταράσσεται και οι γονείς σταδιακά αποξενώνονται.
Επίσης, δεν είναι λίγες οι φορές που οι γονείς έχουν διαφορετικές οπτικές για τη δυσκολία του παιδιού τους και συνεπώς, διαφορετικό τρόπο αντιμετώπισης των πραγμάτων. Κάνουν σε αυτήν την περίπτωση το λάθος να μη συζητήσουν μεταξύ τους ποια θα πρέπει να είναι η κοινή και συμφωνημένη συμπεριφορά απέναντι σε αυτό που τους συμβαίνει, με αποτέλεσμα καθένας να κάνει ο,τι νομίζει καλύτερο και να δημιουργείται τελικά χάος.
Μπορεί όμως κάτι να κάνει την οικογένεια πιο χαρούμενη;
Όπως σε κάθε περίπτωση έτσι και στην οικογένεια, πρέπει να φροντίζουμε αυτό που έχουμε και να το καλλιεργούμε καθημερινά για να μας αποδώσει.
Για να γίνει πιο χαρούμενη η οικογένεια που προσπαθεί να βοηθήσει κάποιο από τα μέλη της με τη δυσκολία του, σίγουρα χρειάζεται κουράγιο, υπομονή και καθημερινή επικοινωνία. Δεν υπάρχουν θαύματα εδώ, αλλά όσο καλύτερη φροντίζουμε να είναι η επικοινωνία μας, τόσο πιο γρήγορα θα επανέλθει η άνεση στο σπίτι μας.
Να τονίσουμε εδώ ότι το μόνο βέβαιο, είναι ότι δε μπορούμε να κρίνουμε όλες τις καταστάσεις με τα ίδια μέτρα και σταθμά. Οπωσδήποτε, ορισμένα προβλήματα είναι πιο δύσκολα στη διαχείριση και άλλα είναι ευκολότερα. Άλλες οικογένειες επηρεάζονται περισσότερο και άλλες πιο λίγο. Άλλες δυναμώνουν και άλλες αποδιοργανώνονται. Σίγουρα κάθε οικογένεια είναι διαφορετική και κάθε κατάσταση είναι διαφορετική. Είναι καλό να υπάρχει καθοδήγηση για όλην την οικογένεια, όταν κάποιο μέλος της παρουσιάζει μια δυσκολία και φυσικά, δεν είναι ντροπή να ζητήσουμε βοήθεια από τους ειδικούς.
