Ο όρος μαθησιακές δυσκολίες αναφέρεται σε κάθε είδους προβλήματα που οδηγούν στη σχολική υποεπίδοση ή αποτυχία σε παιδιά που έχουν κανονική φοίτηση, παρακολουθούν το πρόγραμμα της τάξης τους, δεν κατατάσσονται στα “άτομα με ειδικές ανάγκες”, δεν παρουσιάζουν συγκεκριμένα και σοβαρά νοητικά, ψυχολογικά ή σωματικά προβλήματα.
Οι δυσκολίες μπορεί να παρατηρηθούν σε έναν ή παραπάνω τομείς:
• Προφορικός Λόγος: φτωχό λεξιλόγιο, δυσκολία στην κατανόηση και χρήση μεταφορικού λόγου, δυσκολίες ακουστικής διάκρισης ήχων, δυσκολίες εύρεσης λέξεων που αρχίζουν από συγκεκριμένο ήχο, δυσκολίες εύρεσης των ήχων από τους οποίους ξεκινούν οι λέξεις, δυσκολίες στην εύρεση λέξεων που ομοιοκαταληκτούν, κατάτμηση σύνθετων λέξεων στα συνθετικά τους, δυσκολίες στην ορθή σύνταξη προτάσεων, δυσκολίες στην περιγραφή-αφήγηση, κ.λπ.
• Ανάγνωση: δυσκολίες στην ταύτιση γραφήματος-φωνήματος, αντικαταστάσεις και αντιμεταθέσεις κατά την ανάγνωση λέξεων και προτάσεων, μη-ευχερής ανάγνωση (λάθη ακρίβειας και αργός ρυθμός), δυσκολίες κατανόησης του κειμένου και οργάνωσης μελέτης.
• Γραφή/Ορθογραφία: λάθη στην κατεύθυνση και τις αποστάσεις γραμμάτων, στις αποστάσεις λέξεων, στη χρήση κεφαλαίων γραμμάτων και σημείων στίξης, λάθη στη θεματική και καταληκτική ορθογραφία.
• Γραπτή Έκφραση: δυσκολίες στη σύνταξη των προτάσεων (Απλή, Σύνθετη, Επαυξημένη), ανάπτυξη παραγράφου και έκθεσης (δυσκολίες ως προς το περιεχόμενο, την οργάνωση, το ύφος, το λεξιλόγιο, τη ροή προτάσεων, την τυπολογία).
• Μαθηματικά: δυσκολίες στην αρίθμηση, στις πράξεις, στην επίλυση προβλημάτων, στις μετρήσεις, στη γνώση της ώρας και των χρημάτων, στη γεωμετρία, στους υπολογισμούς.
• Άλλες δυσκολίες: στον χρονικό προσανατολισμό (δε γνωρίζουν μέρες, μήνες, εποχές, έννοιες όπως αύριο, χτες, προχτές), στον χωρικό προσανατολισμό (μπερδεύουν δεξιά-αριστερά), στον κινητικό συντονισμό (παρατηρούνται δυσκολίες στην αδρή κινητικότητα, π.χ. κουτσό, σχοινάκι, παιχνίδι με μπάλα ή/και στη λεπτή κινητικότητα, π.χ. δεν μπορούν να δέσουν κορδόνια, να κουμπώσουν κουμπιά, να κρατήσουν το μολύβι σωστά), στην προσοχή/συγκέντρωση (διάσπαση προσοχής, απροσεξία, υπερκινητικότητα, παρορμητικότητα), στην οργάνωση (χάνουν ή μπερδεύουν τη θέση αντικειμένων, τα δωμάτιά τους είναι ακατάστατα, κ.λπ.), στη μνήμη (δυσκολεύονται να θυμηθούν αυτά που διάβασαν την προηγούμενη μέρα, τις καθημερινές υποχρεώσεις τους, αλλά ακόμα και τι τους συνέβη την ίδια μέρα, να μάθουν την αλφαβήτα, τον πολλαπλασιασμό, κ.λπ.).
Από ποιο φορέα γίνεται η αξιολόγηση / διάγνωση;
Μπορεί να πραγματοποιηθεί τόσο σε ιδιωτικούς όσο και σε δημόσιους φορείς. Στο δημόσιο τομέα, πραγματοποιείται αξιολόγηση και διάγνωση των μαθησιακών δυσκολιών από τα Κέντρα Διάγνωσης Διαφοροδιάγνωσης και Υποστήριξης (ΚΕΔΔΥ), τα Ιατροπαιδαγωγικά κέντρα, τα Κέντρα Ψυχικής Υγιεινής και τα Νοσοκομεία που διαθέτουν αρμόδιο τμήμα. Αυτοί οι φορείς παρέχουν διάγνωση με σκοπό την ενημέρωση της οικογένειας και του σχολείου έτσι ώστε ο μαθητής να παραπεμφθεί στο τμήμα ένταξης καθώς και την μετέπειτα απαλλαγή του από γραπτές εξετάσεις εφόσον αυτό κριθεί απαραίτητο. Επίσης, συστήνεται η ένταξή του σε πρόγραμμα αποκατάστασης.
Τι ακριβώς περιλαμβάνει η διάγνωση-αξιολόγηση του παιδιού;
Η αξιολόγηση ξεκινά με την λήψη ενός ιστορικού από τους γονείς στο οποίο καταγράφονται πληροφορίες σχετικά με το μαθητή και την οικογένειά του. Έπειτα διαμορφώνεται το μαθησιακό προφίλ του παιδιού, χορηγώντας πολλές και διαφορετικές δοκιμασίες(τεστ) στο παιδί, τόσο ποιοτικές όσο και ποσοτικές. Η επίδοση σε αυτές τις δοκιμασίες αναλύεται και έτσι διαμορφώνεται το μαθησιακό προφίλ του μαθητή.
Ποιοι ειδικοί ασχολούνται με την πρόληψη, διάγνωση και αντιμετώπιση των μαθησιακών δυσκολιών;
Λόγω της πολυδιάστατης και σύνθετης φύσης των μαθησιακών δυσκολιών κρίνεται απαραίτητη η συνεργασία πολλών διαφορετικών ειδικοτήτων με σκοπό την διερεύνηση του μαθησιακού προφίλ του παιδιού, αλλά και τον σχεδιασμό της εξατομικευμένης ειδικής παρέμβασης. Η διεπιστημονική αυτή ομάδα περιλαμβάνει: Παιδοψυχίατρο, Ειδικό Παιδαγωγό, Λογοθεραπευτή, Εργοθεραπευτή, Ψυχολόγο.
Αντιμετώπιση – Αποκατάσταση
Η αποκατάσταση των μαθησιακών δυσκολιών γίνεται ως επί το πλείστον από ιδιωτικούς φορείς. Στα σχολεία παρέχονται προγράμματα αποκατάστασης στα τμήματα ένταξης. Η αντιμετώπιση των μαθησιακών δυσκολιών αρχίζει μετά την ολοκλήρωση της διαγνωστικής διαδικασίας. Ο μαθητής εντάσσεται σε εξατομικευμένο πρόγραμμα αποκατάστασης μαθησιακών δυσκολιών.
