Μελετώντας καλύτερα την τωρινή μεσογειακή πυραμίδα (Mediterranean Foundation,2010) διαπιστώνουμε ότι ένα από τα βασικά συστατικά της είναι και ο σημερινός τρόπος ζωής του ανθρώπου. Πριν από αρκετά χρόνια γνωρίσαμε την παραδοσιακή πυραμίδα η οποία περιείχε την συχνότητα και την ποσότητα των τροφίμων που χρειαζόμαστε καθημερινά, εβδομαδιαία και μηνιαία. Η βάση της πυραμίδας περιείχε τα τρόφιμα που χρειαζόμαστε περισσότερο (όπως δημητριακά, ρύζι , πατάτα) ενώ ανεβαίνοντας προς την κορυφή βρίσκαμε τα τρόφιμα που καταναλώνουμε σε μικρότερες ποσότητες (όπως το κόκκινο κρέας). Τι έχει αλλάξει σήμερα λοιπόν στην πυραμίδα και πως ο τρόπος ζωής αποτελεί σημαντικό κομμάτι της; Όπως βλέπουμε στην απεικόνιση της πυραμίδας, η βάση της περιέχει πλέον στοιχεία του τρόπου ζωής όπως τακτική φυσική δραστηριότητα, επαρκής ανάπαυση, συντροφικότητα, βιοποικιλία και εποχικότητα, προιόντα παραδοσιακά, τοπικά και φιλικά προς το περιβάλλον καθώς και δεξιότητες μαγειρικής.
Γιατί ο τρόπος ζωής επηρεάζει την διατροφική μας συμπεριφορά;
Η επιλογή του φαγητού φαίνεται να επηρεάζεται από πολλούς παράγοντες όπως η πείνα, ο κορεσμός, η ψυχολογία, οι μαγειρικές δεξιότητες, ο χρόνος που αφιερώνουμε στην κουζίνα,τα επίπεδα του στρες, θρησκεία και παραδόσεις. Σαφώς και όλοι πλέον γνωρίζουμε ποια είναι η μεσογειακή διατροφή και πλέον μετά από αρκετές έρευνες γνωρίζουμε την αξία του ελαιολάδου , των φρούτων, των λαχανικών και των προιόντων ολικής άλεσης. Κατά πόσο όμως εφαρμόζονται αυτές οι συστάσεις στον σύγχρονο τρόπος ζωής μας; Αρκεί να γνωρίζουμε ποια τρόφιμα να καταναλώνουμε περισσότερο και ποια λιγότερο; Προφανώς και όχι. Για να υιοθετήσουμε μια μεσογειακή διατροφή και να μείνουμε σε αυτήν πρέπει να την εντάξουμε ως ένα κομμάτι της καθημερινότητας μας. Η διατροφή μας δηλαδή να γίνει ένας τρόπος ζωής για το σήμερα. Αυτό σημαίνει ότι αφιερώνουμε περισσότερο χρόνο για να μαγειρέψουμε, να επιλέξουμε φρούτα και λαχανικά εποχής , να αναπτύξουμε τις μαγειρικές μας δεξιότητες , να ενημερωθούμε για τα τοπικά κρητικά προιόντα (τα οποία είναι τόσα πολλά και τόσο θρεπτικά παράλληλα). Δεν ξεχνάμε και το φαγητό γύρω από το τραπέζι ως μέσο σωστής διατροφικής συμπεριφοράς καθώς και ως στοιχείο κοινωνικοποίησης. Επιπλέον η επαρκής ανάπαυση είναι βασικό συστατικό, δίνοντας στον σώμα μας την απαραίτητη ξεκούραση που χρειάζεται. Και φυσικά δεν παραλείπουμε και την τακτική φυσική δραστηριότητα (τουλάχιστον 30 λεπτά ημερησίως) η οποία και αυτή με την σειρά της είναι απαραίτητη για την φυσιολογία του σώματος. Με την έννοια »φυσική δραστηριότητα» δεν εννοούμε μόνο το γυμναστήριο ή κάποιο άθλημα ,αλλά και το περπάτημα, τον χορό ή και το κολύμπι ή άλλη δραστηριότητα η οποία μας ευχαριστεί και μπορούμε να υιοθετήσουμε στην καθημερινή μας ρουτίνα. Με λίγα λόγια, οργανώνουμε την καθημερινότητα μας με τέτοιο τρόπο ώστε να μπορέσουμε να επιλέξουμε όχι μόνο την μεσογειακή διατροφή , αλλά και ένα τρόπο ζωής ο οποίος εξυπηρετεί μια σωστή διατροφική συμπεριφορά.
Γιατί τα τρόφιμα διαχωρίζονται σε επίπεδα στην πυραμίδα;
Το σχήμα της απεικόνισης δεν είναι τυχαίο. Η βάση όπου είναι και το μεγαλύτερο τμήμα της πυραμίδας συμβολίζει την καθημερινή κατανάλωση και την σπουδαιότητα των συστατικών της. Άλλωστε το γεγονός ότι τα στοιχεία του τρόπου ζωής βρίσκονται στην βάση της πυραμίδας πριν ακόμα και από τα τρόφιμα, δηλώνει και την αξία τους. Επίσης μπορούμε να παρατηρήσουμε ότι στην πυραμίδα θα βρούμε όλα τα τρόφιμα (από τα φρούτα και τα λαχανικά μέχρι και τα γλυκά) με τις ανάλογες ποσότητες και συχνότητες. Αυτό σημαίνει ότι δεν υπάρχουν απαγορευμένα τρόφιμα στην πυραμίδα. Χρησιμοποιώντας το μέτρο μπορούμε να καταναλώσουμε ακόμα και γλυκά ή άλλα ή ποτά που περιέχουν ζάχαρη. Ας κρατήσουμε το «Παν μέτρο άριστον».
Σε ποια τρόφιμα να δώσω περισσότερη έμφαση;
Το ελαιόλαδο ως βασικό κομμάτι της μεσογειακή διατροφής είναι και η κύρια πηγή λίπος στην διατροφή μας. Συστήνεται σε καθημερινή βάση και σε κάθε κύριο γεύμα. Έχει συσχετιστεί με την πρόληψη ορισμένων μορφών του καρκίνου, καρδιοαγγειακών νοσημάτων και την συγκέντρωση λιπιδίων στο αίμα. Οι ευεργετικές του ιδιότητες οφείλονται κυρίως στα μονοακόρεστα λιπαρά οξέα που περιέχει , καθώς και στις αντιοξειδωτικές του ουσίες. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε και το γεγονός ότι απεικονίζεται στο κέντρο της πυραμίδας.
Τα φρούτα και τα λαχανικά είναι επίσης τρόφιμα τα οποία δεν πρέπει να παραλείπονται από την καθημερινότητα μας. Οι φυτικές ίνες, το νερό, οι βιταμίνες και τα μέταλλα βρίσκονται στα φρούτα και στα λαχανικά σε αφθονία, διατηρώντας τον οργανισμό υγιή και θωρακισμένο με τις απαραίτητες αντιοξειδωτικές ουσίες. Τα δημητριακά ολικής άλεσης (όπως ψωμί σικάλεως ή σταρένιο ολικής ή βρόμης, πλιγούρι ή ρύζι καστανό) παρέχουν στον οργανισμό την απαραίτητη ενέργεια που χρειάζεται σε καθημερινή βάση. Τα δημητριακά ολικής διατηρώντας το φύτρο και το πίτουρο δίνουν περισσότερα μέταλλα και βιταμίνες συγκριτικά με τα επεξεργασμένα του εμπορίου.
Παράλληλα σε εβδομαδιαία βάση, τα ψάρι και τα όσπρια είναι οι τροφές που καταναλώνονται με μεγαλύτερη συχνότητα αφήνοντας πίσω το κόκκινο κρέας και τα κρεατοσκευάσματα (αλλαντικά, άλλα παράγωγα κόκκινου κρέατος). Τα αυγά, μια παρεξηγημένη μάλλον τροφή, μπορούν να καταναλωθούν και αυτά εβδομαδιαίως στην αντίστοιχη πάντα ποσότητα.
Τέλος, στην πυραμίδα έχουν προστεθεί τα βότανα, το σκόρδο, κρεμμύδι και τα μπαχαρικά δίνοντας μια ποικιλία γεύσεων στην διατροφή μας και μειώνοντας την προσθήκη αλατιού στο φαγητό μας.
