Η ανάπτυξη του λόγου πραγματοποιείται σε κάθε παιδί από τα πρώτα χρόνια της ζωής του. Επειδή πρόκειται για μια έμφυτη διαδικασία η ικανότητα κατανόησης και παραγωγής λόγου, που χαρακτηρίζει όλους τους ανθρώπους, όλων των γλωσσών, και ακολουθεί τους κανόνες δομής και λειτουργίας της κάθε γλώσσας, η γλώσσα μπορεί να μαθαίνεται στα στάδια της πρώτης παιδικής ηλικίας κάτω από συνθήκες καθημερινής επικοινωνίας και όχι συστηματικής διδασκαλίας της.
Να θυμάστε όμως πάντα:
Το κάθε παιδί έχει διαφορετικό ρυθμό εξέλιξης, με συνέπεια να υπάρχουν διάφορες αποκλίσεις κατά την ανάπτυξη.
Όμως όταν παρατηρείται μεγάλη απόκλιση θα πρέπει να παραπέμπονται οι γονείς σε ειδικούς επιστήμονες για περαιτέρω διερεύνηση.
3 – 6 μηνών
- Χαμογελά αυθόρμητα στους ανθρώπους.
- Χαμογελά όταν παίζει μόνο του.
- Χαμογελά στα περισσότερα οικεία πρόσωπα.
- Σταματά το κλάμα όταν του μιλάτε.
- Παρουσιάζει διαφορετικές αντιδράσεις στα άτομα της οικογένειας.
6 – 9 μηνών
- Ανταποκρίνεται στο κάλεσμα «έλα εδώ».
- Εξωτερικεύεται περισσότερο σε οικεία πρόσωπα.
- Δείχνει ανησυχία όταν αποχωρίζονται ένα οικείο πρόσωπο.
- Αρέσκεται να βρίσκεται με συγκεκριμένα άτομα.
9 – 12 μηνών
- Αντιδρά στις διαθέσεις των άλλων.
- Φοβάται τους άγνωστους.
- Διαχειρίζεται την απομάκρυνση οικείων προσώπων σε χώρους εκτός σπιτιού.
- Δείχνει προσοχή σε ποίκιλα ερεθίσματα του περιβάλλοντός του.
12 – 18 μηνών
- Έχει λεξιλόγιο μεταξύ 5 – 20 λέξεων.
- Αντιλαμβάνεται την αξία της επικοινωνίας.
- Ακολουθεί απλές εντολές.
- Δοκιμάζει την φωνή του μιλώντας τους ενήλικες.
- Χρησιμοποιεί περισσότερο ουσιαστικά.
Χρησιμοποιεί jargon γλώσσα εκφράζοντας τα συναισθήματα του και τις προθέσεις του.
19 – 24 μηνών
- Κατονομάζει απλά αντικείμενα.
- Χρησιμοποιεί 2-3 τοπικά επιρρήματα πάνω, κάτω, μέσα.
- Χρησιμοποιεί ουσ + ρήμα κατάλληλα στις προτάσεις του.
- Οι οικείοι κατανοούν περίπου τα 2/3 όσων λέει το παιδί.
- Το λεξιλόγιο του παιδιού (αντιληπτικό και ενεργητικό) είναι περίπου150-300 λέξεις.
- Ο ρυθμός ομιλίας και η ροή ομιλίας είναι περιορισμένη.
- Χρησιμοποιεί «εγώ», «εμένα» «εσύ» αλλά μπορεί να μπερδεύει το «εγώ» & «εμένα».
- Ο έλεγχος της ομιλίας και η ένταση της είναι περιορισμένη.
- Το «μου» και «δικό μου» χρησιμοποιούνται το ίδιο.
- Ακολουθεί απλές οδηγίες.
25 – 36 μηνών
- Χρησιμοποιεί σωστά το «εγώ», «εσύ» και «εμένα» σωστά.
- Χρησιμοποιεί δομές πληθυντικού και αορίστου.
- Γνωρίζει βασικά μέρη του σώματος.
- Χρησιμοποιεί φράσεις των 3 λέξεων.
- Έχει περίπου 900 λέξεις.
- Οι οικείοι κατανοούν περίπου το 90% των όσων λέει το παιδί.
- Χρησιμοποιεί ρήματα γρήγορα και σωστά.
- Κατανοεί και ανταποκρίνεται σε ερωτήσεις του άμεσου περιβάλλοντος.
- Μιλά για τις εμπειρίες του.
- Μπορεί να κάνει ερωτήσεις του τύπου « Πεινάω- Τι θα φάω;».
- Λέει το όνομα, την ηλικία του και το φύλο του.
- Κατανοεί περισσότερα από αυτά που λέει.
4 χρονών
- Γνωρίζει τα ονόματα των ζώων.
- Χρησιμοποιεί προθέσεις και τουλάχιστον 4 επιρρήματα.
- Γνωρίζει κάποια χρώματα.
- Επαναλαμβάνει μέχρι 4 ψηφία όταν δίνονται αργά.
- Μπορεί να επαναλάβει τετρασύλλαβες λέξεις.
- Γνωρίζει την διαφορά μεγάλος- μακρύς.
- Ακολουθεί οδηγίες για να βρει μη ορατά αντικείμενα.
- Επαναλαμβάνει πολλές λέξεις, φράσεις, συλλαβές και ήχους.
- Αρέσκεται να παίζει παιχνίδια ρόλων.
- Μιλά κατά το παιχνίδι.
5 χρονών
- Χρησιμοποιεί επίθετα και επιρρήματα στην επικοινωνία του.
- Γνωρίζει αντίθετες έννοιες «πάνω- κάτω» «μεγάλος – μικρός» «βαρύ- ελαφρύ».
- Μετρά ως το 10.
- Ο λόγος είναι σωστά δομημένος αλλά μπορεί να υπάρχουν αρθρωτικά λάθη.
