Covid-19 και ασθενείς με ενδοκρινοπάθειες
Ποιοι ανήκουν σε ομάδες υψηλού κινδύνου
Σακχαρώδης Διαβήτης
Τα άτομα με διαβήτη είναι πιο ευάλωτα στις λοιμώξεις και έχουν 2-3 φορές μεγαλύτερο κίνδυνο να νοσήσουν από Covid-19. Η χρόνια υπεργλυκαιμία επηρεάζει δυσμενώς το ανοσοποιητικό σύστημα και αυξάνει τη θνησιμότητα από όλες τις λοιμώξεις. Στα περιστατικά που απεβίωσαν στη πόλη Wuhan της Κίνας από τον Covid-19 παρουσίαζαν αρτηριακή υπέρταση (53,8%), σακχαρώδη διαβήτη (42,3%), καρδιακή νόσο (19,2%), αγγειακό εγκεφαλικό (15,4%). Η θνητότητα στην Κίνα στον πληθυσμό που νόσησε αναφέρεται 2,3% ενώ στους διαβητικούς φτάνει το 7%. Στους ασθενείς με κανένα υποκείμενο νόσημα μόλις 0,9%.
Προληπτικά μέτρα για τους διαβητικούς
Στους διαβητικούς ασθενείς συστήνεται να υιοθετήσουν αυστηρά τα μέτρα περιορισμού των κοινωνικών επαφών και να προσπαθήσουν να πετύχουν την καλύτερη δυνατή ρύθμιση των τιμών του σακχάρου τους. Η καλή γλυκαιμική ρύθμιση θα μειώσει το κίνδυνο νόσησης και επιπλέον σε αυτούς που θα νοσήσουν θα μετριάσει τη σοβαρότητα της νόσου. Οι διαβητικοί θα πρέπει να έχουν επάρκεια σε αναλώσιμα υλικά (ταινίες μέτρησης σακχάρου, σκαρφιστήρες, βελόνες ινσουλίνης) και ινσουλίνη/φάρμακα τουλάχιστον για ένα μήνα ώστε να είναι προετοιμασμένοι σε περίπτωση που νοσήσουν και να φροντίζουν την καλή ενυδάτωση και διατροφή τους. Οι διαβητικοί ασθενείς που είναι αρρύθμιστοι (HbA1c>7 % ή και μετρήσεις σακχάρου εκτός στόχων) μπορούν να λάβουν ειδική άδεια από την εργασία τους με γνωμάτευση από το θεράποντα ιατρό τους σύμφωνα με πρόσφατο ΦΕΚ.
Τι κάνει ο διαβητικός ασθενής αν νοσήσει από Covid-19
Σε περίπτωση που νοσήσει ο διαβητικός ασθενής οι τιμές του σακχάρου θα απορρυθμιστούν όπως και σε κάθε εμπύρετη λοίμωξη. Σε ύποπτο σύμπτωμα (πυρετό, βήχα, δύσπνοια, μυαλγίες) ενημερώνει άμεσα τηλεφωνικά το γιατρό του για να λάβει οδηγίες για την αναπροσαρμογή της δόσης της αγωγής του. Δε συστήνεται η προσέλευση στο νοσοκομείο ή σε ιατρείο εκτός αν το έχει συστήσει ο θεράπων ιατρός.
Επινεφριδιακή ανεπάρκεια
Ασθενείς που έχουν πιο σπάνιες ενδοκρινολογικές παθήσεις όπως η πρωτοπαθής επινεφριδιακή ανεπάρκεια (ν. Addison) και υποφυσιακή ανεπάρκεια και βρίσκονται υπό χρόνια θεραπεία με κορτικοστεροειδή (υδροκορτιζόνη, πρεδνιζολόνη) έχουν ευπάθεια σε λοιμώξεις. Σε περίπτωση υψηλού πυρετού διπλασιάζουν ή τριπλασιάζουν τη δόση της κορτιζόνης σύμφωνα με τις οδηγίες που έχει ήδη δώσει ο ιατρός τους σε καταστάσεις στρες. Συνεπώς, όπως και οι διαβητικοί οφείλουν να προμηθευτούν επιπλέον δισκία από την αγωγή τους. Αν εμφανιστούν έμετοι/διάρροιες χρειάζεται ενδοφλέβια χορήγηση κορτικοειδών και υγρών στο νοσοκομείο.
Αντίστοιχα ασθενείς που λαμβάνουν κορτικοειδή για πάνω από 3 εβδομάδες για άλλους λόγους (πχ ρευματολογικά νοσήματα, φλεγμονώδη νόσο εντέρου κτλ) ή τα έχουν πρόσφατα διακόψει είναι ευάλωτοι λόγω καταστολής των επινεφριδίων και μη ικανοποιητική έκκριση της φυσικής τους κορτιζόλης. Αν παρουσιάσουν πυρετό να επικοινωνήσουν με το θεράποντα ιατρό τους για οδηγίες ώστε να προληφθεί η ξαφνική επιδείνωση της κατάστασής τους.
Από τους ασθενείς με θυρεοειδοπάθειες μόνο αυτοί με καρκίνο θυρεοειδούς υπό χημειοθεραπευτικά ή ανοσοθεραπευτικά σχήματα παρουσιάζουν αυξημένο κίνδυνο για επιπλοκές του Covid-19. Οι ασθενείς που λαμβάνουν αγωγή για υποθυρεοειδισμό ή υπερθυρεοειδισμό και είναι ρυθμισμένοι δε φαίνεται να κινδυνεύουν περισσότερο από το γενικό πληθυσμό από τον Covid-19 με τα δεδομένα που έχουμε προς το παρόν.
Ο καλός ύπνος, η υγιεινή διατροφή πλούσια σε λαχανικά και φρούτα, η τακτική άσκηση σε συνδυασμό με τη διατήρηση των κανόνων υγιεινής (τακτικό πλύσιμο χεριών και αποφυγή επαφής των χεριών με το πρόσωπο, καλά αεριζόμενοι χώροι) μας θωρακίζουν έναντι της πανδημίας και συμβάλλουν ουσιαστικά στον περιορισμό της, μέχρι να έχουμε διαθέσιμα αποτελεσματικά φάρμακα και εμβόλιο έναντι του Covid-19.
Παχυσαρκία
Οι παχύσαρκοι ασθενείς (BMI>30) ανήκουν επίσης στις ομάδες υψηλού κινδύνου για τις επιπλοκές του Covid-19 διότι παρουσιάζουν συχνά μειωμένη αναπνευστική επάρκεια, άπνοιες κατά τον ύπνο και συνήθως συνυπάρχουν αδιάγνωστα υποκείμενα καρδιαγγειακά νοσήματα. Επιπλέον η διασωλήνωση στους παχύσαρκους ασθενείς και ο χειρισμός τους στη Μονάδα Εντατικής Θεραπείας είναι δυσχερέστερη. Καλούνται να ενημερώσουν τον οικογενειακό τους ιατρό αν παρουσιάσουν πυρετό με δύσπνοια και βήχα.
Πηγές
1. Covid-19 and endocrine diseases. A statement from the European Society of Endocrinology
2. Δελτίο Τύπου. Covid-19 και ασθενείς με ενδοκρινοπάθειες. Ελληνική Ενδοκρινολογική Εταιρεία
